خریدن
Persian edit
Etymology edit
From Middle Persian 𐫟𐫡𐫏𐫗𐫏𐫅 (xrynyd), [script needed] (ZḆNN-tn' /xrīdan/), from Proto-Iranian *xrináHti, from Proto-Indo-Iranian *krináHti, from Proto-Indo-European *kʷrinéh₂ti. Compare Sanskrit क्रीणाति (krīṇāti, “to buy; to purchase”), Irish crean (“to purchase”).
Pronunciation edit
- (Classical Persian) IPA(key): [xa.ɾiː.ðan]
- (Iran, formal) IPA(key): [xæ.ɹiː.d̪æn]
- (Tajik, formal) IPA(key): [χä.ɾi.d̪än]
| Readings | |
|---|---|
| Classical reading? | xarīḏan |
| Dari reading? | xarīdan |
| Iranian reading? | xaridan |
| Tajik reading? | xaridan |
Verb edit
| Dari | خریدن |
|---|---|
| Iranian Persian | |
| Tajik | харидан |
خَریدَن • (xaridan) (present stem خَر (xar))
- to buy; to purchase
- c. 1260, Rumi, “2:843”, in The Masnavi:
- پادشاهی دو غلام ارزان خرید، با یکی ز آن دو سخن گفت و شنید.
- pâdšâh-i do ğolâm arzân xarid, bâ yeki z-ân do soxan goft o šonid.
- A King bought two slaves cheap, and spoke and listened with one of the twain.
Conjugation edit
| infinitive | خریدن (xaridán) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| stem | present | خر (xar) | ||||||
| past | خرید (xarid) | |||||||
| participle | present | خرنده (xarandé) | ||||||
| past | خریده (xaridé) | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| indicative | aorist | خرم (xaram) |
خری (xari) |
خرد (xarad) |
خریم (xarim) |
خرید (xarid) |
خرند (xarand) | |
| present (imperfect) | می‌خرم (mí-xaram) |
می‌خری (mí-xari) |
می‌خرد (mí-xarad) |
می‌خریم (mí-xarim) |
می‌خرید (mí-xarid) |
می‌خرند (mí-xarand) | ||
| present progressive | دارم می‌خرم (dấram mí-xaram) |
داری می‌خری (dấri mí-xari) |
دارد می‌خرد (dấrad mí-xarad) |
داریم می‌خریم (dấrim mí-xarim) |
دارید می‌خرید (dấrid mí-xarid) |
دارند می‌خرند (dấrand mí-xarand) | ||
| present perfect | خریده‌ام (xaridé-am) |
خریده‌ای (xaridé-i) |
خریده است (xaridé ast) |
خریده‌ایم (xaridé-im) |
خریده‌اید (xaridé-id) |
خریده‌اند (xaridé-and) | ||
| past | خریدم (xaridam) |
خریدی (xaridi) |
خرید (xarid) |
خریدیم (xaridim) |
خریدید (xaridid) |
خریدند (xaridand) | ||
| past (imperfect) | می‌خریدم (mí-xaridam) |
می‌خریدی (mí-xaridi) |
می‌خرید (mí-xarid) |
می‌خریدیم (mí-xaridim) |
می‌خریدید (mí-xaridid) |
می‌خریدند (mí-xaridand) | ||
| past progressive | داشتم می‌خریدم (dấštam mí-xaridam) |
داشتی می‌خریدی (dấšti mí-xaridi) |
داشت می‌خرید (dâšt mí-xarid) |
داشتیم می‌خریدیم (dấštim mí-xaridim) |
داشتید می‌خریدید (dấštid mí-xaridid) |
داشتند می‌خریدند (dấštand mí-xaridand) | ||
| pluperfect | خریده بودم (xaridé búdam) |
خریده بودی (xaridé búdi) |
خریده بود (xaridé bud) |
خریده بودیم (xaridé búdim) |
خریده بودید (xaridé búdid) |
خریده بودند (xaridé búdand) | ||
| future | خواهم خرید (xâhám xarid) |
خواهی خرید (xâhí xarid) |
خواهد خرید (xâhád xarid) |
خواهیم خرید (xâhím xarid) |
خواهید خرید (xâhíd xarid) |
خواهند خرید (xâhánd xarid) | ||
| subjunctive | present | بخرم (béxaram) |
بخری (béxari) |
بخرد (béxarad) |
بخریم (béxarim) |
بخرید (béxarid) |
بخرند (béxarand) | |
| past | خریده باشم (xaridé bấšam) |
خریده باشی (xaridé bấši) |
خریده باشد (xaridé bấšad) |
خریده باشیم (xaridé bấšim) |
خریده باشید (xaridé bấšid) |
خریده باشند (xaridé bấšand) | ||
| imperative | بخر (béxar) |
بخرید (béxarid) |
||||||
| infinitive | خریدن (xaridán) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| stem | present | خر (xar) | ||||||
| past | خرید (xarid) | |||||||
| participle | present | خرنده (xarandé) | ||||||
| past | خریده (xaridé) | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| indicative | aorist | خرم (xaram) |
خری (xari) |
خره (xare) |
خریم (xarim) |
خرین (xarin) |
خرن (xaran) | |
| present (imperfect) | می‌خرم (mí-xaram) |
می‌خری (mí-xari) |
می‌خره (mí-xare) |
می‌خریم (mí-xarim) |
می‌خرین (mí-xarin) |
می‌خرن (mí-xaran) | ||
| present progressive | دارم می‌خرم (dấram mí-xaram) |
داری می‌خری (dấri mí-xari) |
داره می‌خره (dấre mí-xare) |
داریم می‌خریم (dấrim mí-xarim) |
دارین می‌خرین (dấrin mí-xarin) |
دارن می‌خرن (dấran mí-xaran) | ||
| present perfect | خریده‌ام (xaridám) |
خریده‌ای (xaridí) |
خریده (xaridé) |
خریده‌ایم (xaridím) |
خریده‌این (xaridín) |
خریده‌ان (xaridán) | ||
| past | خریدم (xaridam) |
خریدی (xaridi) |
خرید (xarid) |
خریدیم (xaridim) |
خریدین (xaridin) |
خریدن (xaridan) | ||
| past (imperfect) | می‌خریدم (mí-xaridam) |
می‌خریدی (mí-xaridi) |
می‌خرید (mí-xarid) |
می‌خریدیم (mí-xaridim) |
می‌خریدین (mí-xaridin) |
می‌خریدن (mí-xaridan) | ||
| past progressive | داشتم می‌خریدم (dấštam mí-xaridam) |
داشتی می‌خریدی (dấšti mí-xaridi) |
داشت می‌خرید (dấšt mí-xarid) |
داشتیم می‌خریدیم (dấštim mí-xaridim) |
داشتین می‌خریدین (dấštin mí-xaridin) |
داشتن می‌خریدن (dấštan mí-xaridan) | ||
| pluperfect | خریده بودم (xaridé búdam) |
خریده بودی (xaridé búdi) |
خریده بود (xaridé bud) |
خریده بودیم (xaridé búdim) |
خریده بودین (xaridé búdin) |
خریده بودن (xaridé búdan) | ||
| subjunctive | present | بخرم (béxaram) |
بخری (béxari) |
بخره (béxare) |
بخریم (béxarim) |
بخرین (béxarin) |
بخرن (béxaran) | |
| past | خریده باشم (xaridé bấšam) |
خریده باشی (xaridé bấši) |
خریده باشه (xaridé bấše) |
خریده باشیم (xaridé bấšim) |
خریده باشین (xaridé bấšin) |
خریده باشن (xaridé bấšan) | ||
| imperative | بخر (béxar) |
بخرین (béxarin) |
||||||
| infinitive | خریدن (xarīdán) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| stem | present | خر (xar) | ||||||
| past | خرید (xarīd) | |||||||
| participle | present | خرنده (xarindá) | ||||||
| past | خریده (xarīdá) | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| indicative | aorist | خرم (xaram) |
خری (xarī) |
خرد (xarad) |
خریم (xarēm) |
خرید (xarēd) |
خرند (xarand) | |
| present (imperfect) | می‌خرم (mḗ-xaram) |
می‌خری (mḗ-xarī) |
می‌خرد (mḗ-xarad) |
می‌خریم (mḗ-xarēm) |
می‌خرید (mḗ-xarēd) |
می‌خرند (mḗ-xarand) | ||
| present progressive | در حال خریدن استم (dar hāl-i xarīdan astam) |
در حال خریدن استی (dar hāl-i xarīdan astī) |
در حال خریدن است (dar hāl-i xarīdan ast) |
در حال خریدن استیم (dar hāl-i xarīdan astēm) |
در حال خریدن استید (dar hāl-i xarīdan astēd) |
در حال خریدن استند (dar hāl-i xarīdan astand) | ||
| present perfect | خریده‌ام (xarīdá-am) |
خریده‌ای (xarīdá-ī) |
خریده‌است (xarīdá ast) |
خریده‌ایم (xarīdá-ēn) |
خریده‌اید (xarīdá-ēd) |
خریده‌اند (xarīdá-and) | ||
| past | خریدم (xarīdam) |
خریدی (xarīdī) |
خرید (xarīd) |
خریدیم (xarīdēm) |
خریدید (xarīdēd) |
خریدند (xarīdand) | ||
| past (imperfect) | می‌خریدم (mḗ-xarīdam) |
می‌خریدی (mḗ-xarīdī) |
می‌خرید (mḗ-xarīd) |
می‌خریدیم (mḗ-xarīdēm) |
می‌خریدید (mḗ-xarīdēd) |
می‌خریدند (mḗ-xarīdand) | ||
| past progressive | در حال خریدن بودم (dar hāl-i xarīdan būdam) |
در حال خریدن بودی (dar hāl-i xarīdan būdī) |
در حال خریدن بود (dar hāl-i xarīdan būd) |
در حال خریدن بودیم (dar hāl-i xarīdan būdēm) |
در حال خریدن بودید (dar hāl-i xarīdan būdēd) |
در حال خریدن بودند (dar hāl-i xarīdan būdand) | ||
| pluperfect | خریده بودم (xarīdá bū́dam) |
خریده بودی (xarīdá bū́dī) |
خریده بود (xarīdá būd) |
خریده بودیم (xarīdá bū́dēm) |
خریده بودید (xarīdá bū́dēd) |
خریده بودند (xarīdá bū́dand) | ||
| future | خواهم خرید (xāhám xarīd) |
خواهی خرید (xāhī́ xarīd) |
خواهد خرید (xāhád xarīd) |
خواهیم خرید (xāhḗm xarīd) |
خواهید خرید (xāhḗd xarīd) |
خواهند خرید (xāhánd xarīd) | ||
| subjunctive | present | بخرم (bíxaram) |
بخری (bíxarī) |
بخرد (bíxarad) |
بخریم (bíxarēm) |
بخرید (bíxarēd) |
بخرند (bíxarand) | |
| past | خریده باشم (xarīdá bā́šam) |
خریده باشی (xarīdá bā́šī) |
خریده باشد (xarīdá bā́šad) |
خریده باشیم (xarīdá bā́šēm) |
خریده باشید (xarīdá bā́šēd) |
خریده باشند (xarīdá bā́šand) | ||
| imperative | بخر (bíxar) |
بخرید (bíxarēd) |
||||||
| infinitive | خریدن (xarīdán) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| stem | present | خر (xar) | ||||||
| past | خرید (xarīd) | |||||||
| participle | present | خرنده (xarindá) | ||||||
| past | خریده (xarīdá) | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| indicative | aorist | خرم (xarum) |
خری (xarī) |
خره (xara) |
خریم (xarēm) |
خرین (xarēn) |
خرن (xaran) | |
| present (imperfect) | می‌خرم (mḗ-xarum) |
می‌خری (mḗ-xarī) |
می‌خره (mḗ-xara) |
می‌خریم (mḗ-xarēm) |
می‌خرین (mḗ-xarēn) |
می‌خرن (mḗ-xaran) | ||
| present progressive | ده آل خریدن استم (da āl-i xarīdan astum) |
ده آل خریدن استی (da āl-i xarīdan astī) |
ده آل خریدن است (da āl-i xarīdan ast) |
ده آل خریدن استیم (da āl-i xarīdan astēm) |
ده آل خریدن استین (da āl-i xarīdan astēn) |
ده آل خریدن استن (da āl-i xarīdan astan) | ||
| present perfect | خریدم (xarīdám) |
خریدی (xarīdī́) |
خریداست (xarīdást) |
خریدیم (xarīdḗm) |
خریدین (xarīdḗn) |
خریدن (xarīdán) | ||
| past | خریدم (xarīdum) |
خریدی (xarīdī) |
خریده (xarīda) |
خریدیم (xarīdēm) |
خریدین (xarīdēn) |
خریدن (xarīdan) | ||
| past (imperfect) | می‌خریدم (mḗ-xarīdum) |
می‌خریدی (mḗ-xarīdī) |
می‌خریده (mḗ-xarīda) |
می‌خریدیم (mḗ-xarīdēm) |
می‌خریدین (mḗ-xarīdēn) |
می‌خریدن (mḗ-xarīdan) | ||
| past progressive | ده آل خریدن بودم (da āl-i xarīdan būdum) |
ده آل خریدن بودی (da āl-i xarīdan būdī) |
ده آل خریدن بود (da āl-i xarīdan būd) |
ده آل خریدن بودیم (da āl-i xarīdan būdēm) |
ده آل خریدن بودین (da āl-i xarīdan būdēn) |
ده آل خریدن بودن (da āl-i xarīdan būdan) | ||
| pluperfect | خریده بودم (xarīdá bū́dum) |
خریده بودی (xarīdá bū́dī) |
خریده بوده (xarīdá būda) |
خریده بودیم (xarīdá bū́dēm) |
خریده بودین (xarīdá bū́dēn) |
خریده بودن (xarīdá bū́dan) | ||
| future | خوایم خرید (xāyyúm xarīd) |
خوایی خرید (xāyyī́ xarīd) |
خوایه خرید (xāyyá xarīd) |
خواییم خرید (xāyyḗm xarīd) |
خوایین خرید (xāyyḗn xarīd) |
خواین خرید (xāyyán xarīd) | ||
| subjunctive | present | بخرم (bíxarum) |
بخری (bíxarī) |
بخره (bíxara) |
بخریم (búxarēm) |
بخرین (bíxarēn) |
بخرن (bíxaran) | |
| past | خریده باشم (xarīdá bā́šam) |
خریده باشی (xarīdá bā́šī) |
خریده باشه (xarīdá bā́ša) |
خریده باشیم (xarīdá bā́šēm) |
خریده باشین (xarīdá bā́šēn) |
خریده باشن (xarīdá bā́šan) | ||
| imperative | بخر (bíxar) |
بخرین (bíxarēn) |
||||||
Descendants edit
References edit
- Cheung, Johnny (2007) Etymological Dictionary of the Iranian Verb (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 2), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, pages 446-447