कुब्ज

Hindi edit

Etymology edit

Borrowed from Sanskrit कुब्ज (kubjá), from Proto-Indo-Aryan *kubȷ́ás, from Proto-Indo-Iranian *kubȷ́ás, from Proto-Indo-European *ḱewb-. Compare Persian (ğuz), Latin gibbus, Old English hype.

Pronunciation edit

(Delhi Hindi) IPA^(key): /kʊbd͡ʒ/

Adjective edit

कुब्ज • (kubj) (indeclinable, Urdu spelling کُبْج)

hump-backed, crooked, deformed
Synonym: कुबड़ा (kubṛā)

Derived terms edit

कन्याकुब्ज (kanyākubj)

Related terms edit

कुब्जा (kubjā)

References edit

McGregor, Ronald Stuart (1993) “कुब्ज”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
Platts, John T. (1884) “कुब्ज”, in A dictionary of Urdu, classical Hindi, and English, London: W. H. Allen & Co.

Sanskrit edit

Alternative scripts edit

Alternative scripts

কুব্জ (Assamese script)
ᬓᬸᬩ᭄ᬚ (Balinese script)
কুব্জ (Bengali script)
𑰎𑰲𑰤𑰿𑰕 (Bhaiksuki script)
𑀓𑀼𑀩𑁆𑀚 (Brahmi script)
ကုဗ္ဇ (Burmese script)
કુબ્જ (Gujarati script)
ਕੁਬ੍ਜ (Gurmukhi script)
𑌕𑍁𑌬𑍍𑌜 (Grantha script)
ꦏꦸꦧ꧀ꦗ (Javanese script)
𑂍𑂳𑂥𑂹𑂔 (Kaithi script)
ಕುಬ್ಜ (Kannada script)
កុព្ជ (Khmer script)
ກຸພ຺ຊ (Lao script)
കുബ്ജ (Malayalam script)
ᡬᡠᠪᡯᠠ (Manchu script)
𑘎𑘳𑘤𑘿𑘕 (Modi script)
ᢉᠤᠪᠽᠠ᠋ (Mongolian script)
𑦮𑧔𑧄𑧠𑦵 (Nandinagari script)
𑐎𑐸𑐧𑑂𑐖 (Newa script)
କୁବ୍ଜ (Odia script)
ꢒꢸꢨ꣄ꢙ (Saurashtra script)
𑆑𑆶𑆧𑇀𑆘 (Sharada script)
𑖎𑖲𑖤𑖿𑖕 (Siddham script)
කුබ‍්ජ (Sinhalese script)
𑩜𑩒𑩲 𑪙𑩣 (Soyombo script)
𑚊𑚰𑚠𑚶𑚑 (Takri script)
குப்³ஜ (Tamil script)
కుబ్జ (Telugu script)
กุพฺช (Thai script)
ཀུ་བྫ (Tibetan script)
𑒏𑒳𑒥𑓂𑒖 (Tirhuta script)
𑨋𑨃𑨠𑩇𑨥 (Zanabazar Square script)

Etymology edit

From Proto-Indo-Aryan *kubȷ́ás, from Proto-Indo-Iranian *kubȷ́ás, from Proto-Indo-European *ḱewb-. Compare Persian (ğuz), Latin gibbus, Old English hype.

Pronunciation edit

(Vedic) IPA^(key): /kub.d͡ʑɐ́/, [kub̚.d͡ʑɐ́]
(Classical) IPA^(key): /ˈkub.d͡ʑɐ/, [ˈkub̚.d͡ʑɐ]

Adjective edit

कुब्ज • (kubjá) stem

humpbacked

Declension edit

Masculine a-stem declension of कुब्ज (kubjá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कुब्जः kubjáḥ	कुब्जौ / कुब्जा¹ kubjaú / kubjā́¹	कुब्जाः / कुब्जासः¹ kubjā́ḥ / kubjā́saḥ¹
Vocative	कुब्ज kúbja	कुब्जौ / कुब्जा¹ kúbjau / kúbjā¹	कुब्जाः / कुब्जासः¹ kúbjāḥ / kúbjāsaḥ¹
Accusative	कुब्जम् kubjám	कुब्जौ / कुब्जा¹ kubjaú / kubjā́¹	कुब्जान् kubjā́n
Instrumental	कुब्जेन kubjéna	कुब्जाभ्याम् kubjā́bhyām	कुब्जैः / कुब्जेभिः¹ kubjaíḥ / kubjébhiḥ¹
Dative	कुब्जाय kubjā́ya	कुब्जाभ्याम् kubjā́bhyām	कुब्जेभ्यः kubjébhyaḥ
Ablative	कुब्जात् kubjā́t	कुब्जाभ्याम् kubjā́bhyām	कुब्जेभ्यः kubjébhyaḥ
Genitive	कुब्जस्य kubjásya	कुब्जयोः kubjáyoḥ	कुब्जानाम् kubjā́nām
Locative	कुब्जे kubjé	कुब्जयोः kubjáyoḥ	कुब्जेषु kubjéṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of कुब्जा (kubjā́)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कुब्जा kubjā́	कुब्जे kubjé	कुब्जाः kubjā́ḥ
Vocative	कुब्जे kúbje	कुब्जे kúbje	कुब्जाः kúbjāḥ
Accusative	कुब्जाम् kubjā́m	कुब्जे kubjé	कुब्जाः kubjā́ḥ
Instrumental	कुब्जया / कुब्जा¹ kubjáyā / kubjā́¹	कुब्जाभ्याम् kubjā́bhyām	कुब्जाभिः kubjā́bhiḥ
Dative	कुब्जायै kubjā́yai	कुब्जाभ्याम् kubjā́bhyām	कुब्जाभ्यः kubjā́bhyaḥ
Ablative	कुब्जायाः / कुब्जायै² kubjā́yāḥ / kubjā́yai²	कुब्जाभ्याम् kubjā́bhyām	कुब्जाभ्यः kubjā́bhyaḥ
Genitive	कुब्जायाः / कुब्जायै² kubjā́yāḥ / kubjā́yai²	कुब्जयोः kubjáyoḥ	कुब्जानाम् kubjā́nām
Locative	कुब्जायाम् kubjā́yām	कुब्जयोः kubjáyoḥ	कुब्जासु kubjā́su
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of कुब्ज (kubjá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कुब्जम् kubjám	कुब्जे kubjé	कुब्जानि / कुब्जा¹ kubjā́ni / kubjā́¹
Vocative	कुब्ज kúbja	कुब्जे kúbje	कुब्जानि / कुब्जा¹ kúbjāni / kúbjā¹
Accusative	कुब्जम् kubjám	कुब्जे kubjé	कुब्जानि / कुब्जा¹ kubjā́ni / kubjā́¹
Instrumental	कुब्जेन kubjéna	कुब्जाभ्याम् kubjā́bhyām	कुब्जैः / कुब्जेभिः¹ kubjaíḥ / kubjébhiḥ¹
Dative	कुब्जाय kubjā́ya	कुब्जाभ्याम् kubjā́bhyām	कुब्जेभ्यः kubjébhyaḥ
Ablative	कुब्जात् kubjā́t	कुब्जाभ्याम् kubjā́bhyām	कुब्जेभ्यः kubjébhyaḥ
Genitive	कुब्जस्य kubjásya	कुब्जयोः kubjáyoḥ	कुब्जानाम् kubjā́nām
Locative	कुब्जे kubjé	कुब्जयोः kubjáyoḥ	कुब्जेषु kubjéṣu
Notes	¹Vedic

Noun edit

कुब्ज • (kubjá) stem, m

a kind of curved sword
a fish of species Bola cuja
a prickly chaff flower (Achyranthes aspera)

Declension edit

Masculine a-stem declension of कुब्ज (kubjá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कुब्जः kubjáḥ	कुब्जौ / कुब्जा¹ kubjaú / kubjā́¹	कुब्जाः / कुब्जासः¹ kubjā́ḥ / kubjā́saḥ¹
Vocative	कुब्ज kúbja	कुब्जौ / कुब्जा¹ kúbjau / kúbjā¹	कुब्जाः / कुब्जासः¹ kúbjāḥ / kúbjāsaḥ¹
Accusative	कुब्जम् kubjám	कुब्जौ / कुब्जा¹ kubjaú / kubjā́¹	कुब्जान् kubjā́n
Instrumental	कुब्जेन kubjéna	कुब्जाभ्याम् kubjā́bhyām	कुब्जैः / कुब्जेभिः¹ kubjaíḥ / kubjébhiḥ¹
Dative	कुब्जाय kubjā́ya	कुब्जाभ्याम् kubjā́bhyām	कुब्जेभ्यः kubjébhyaḥ
Ablative	कुब्जात् kubjā́t	कुब्जाभ्याम् kubjā́bhyām	कुब्जेभ्यः kubjébhyaḥ
Genitive	कुब्जस्य kubjásya	कुब्जयोः kubjáyoḥ	कुब्जानाम् kubjā́nām
Locative	कुब्जे kubjé	कुब्जयोः kubjáyoḥ	कुब्जेषु kubjéṣu
Notes	¹Vedic

Derived terms edit

कुब्जक (kubjaka)
- Maharastri Prakrit: 𑀓𑀼𑀚𑁆𑀚𑀅 (kujjaa), 𑀔𑀼𑀚𑁆𑀚𑀅 (khujjaa)
  - Old Marathi:
    Devanagari script: खुज (khuja)
    
    Modi script: 𑘏𑘳𑘕 (khuja)
    - Marathi: खुजे (khuje)

Descendants edit

Magadhi Prakrit: 𑀓𑀼𑀚𑁆𑀚 (kujja)
- Assamese: কুঁজ (kũz)
- Bengali: কুঁজ (kũj), কুঁজা (kũja)
Maharastri Prakrit: 𑀓𑀼𑀚𑁆𑀚 (kujja), 𑀓𑁄𑀚𑁆𑀚 (kojja), 𑀔𑀼𑀚𑁆𑀚 (khujja)
- ⇒ Maharastri Prakrit: *𑀔𑀼𑀚𑁆𑀚-𑀟-𑀅 (*khujja-ḍa-a)
  - Old Marathi:
    Devanagari script: खुजट (khujaṭa)
    
    Modi script: 𑘏𑘳𑘕𑘘 (khujaṭa)
Paisaci Prakrit:
- Punjabi: ਕੁੱਬਾ (kubbā)
Pali: kujja, khujja
→ Hindustani:
Hindi: कुब्ज (kubj)

Urdu: کُبْج (kubj)
→ Old Gujarati: कुबज (kubaja)
→ Old Marathi:
Devanagari script: कुबुज (kubuja)

Modi script: 𑘎𑘳𑘤𑘳𑘕 (kubuja)
→ Telugu: కుబ్జము (kubjamu), కుబ్జుడు (kubjuḍu)

References edit

Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “kubjá”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press