पौरुष

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit पौरुष (pauruṣa).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /pɔː.ɾʊʂ/, [pɔː.ɾʊʃ]

Noun

पौरुष • (pauruṣ) m

1. masculinity, virility
2. courage, strength, vigour

   Synonym: वीरता (vīrtā)

Declension

Declension of पौरुष (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	पौरुष pauruṣ	पौरुष pauruṣ
oblique	पौरुष pauruṣ	पौरुषों pauruṣõ
vocative	पौरुष pauruṣ	पौरुषो pauruṣo

Adjective

पौरुष • (pauruṣ) (indeclinable)

1. male

References

• McGregor, Ronald Stuart (1993) “पौरुष”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• পৌৰুষ (Assamese script)
• ᬧᭁᬭᬸᬱ (Balinese script)
• পৌরুষ (Bengali script)
• 𑰢𑰻𑰨𑰲𑰬 (Bhaiksuki script)
• 𑀧𑁅𑀭𑀼𑀱 (Brahmi script)
• ပေါ်ရုၑ (Burmese script)
• પૌરુષ (Gujarati script)
• ਪੌਰੁਸ਼ (Gurmukhi script)
• 𑌪𑍌𑌰𑍁𑌷 (Grantha script)
• ꦥꦻꦴꦫꦸꦰ (Javanese script)
• 𑂣𑂸𑂩𑂳𑂭 (Kaithi script)
• ಪೌರುಷ (Kannada script)
• បៅរុឞ (Khmer script)
• ເປົາຣຸຩ (Lao script)
• പൗരുഷ (Malayalam script)
• ᢒᠣᠣᡵᡠᢢᠠ (Manchu script)
• 𑘢𑘼𑘨𑘳𑘬 (Modi script)
• ᢒᠣᠧᠸᠠᠷᠤᢔᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑧂𑧝𑧈𑧔𑧌 (Nandinagari script)
• 𑐥𑑁𑐬𑐸𑐲 (Newa script)
• ପୌରୁଷ (Odia script)
• ꢦꣃꢬꢸꢰ (Saurashtra script)
• 𑆥𑆿𑆫𑆶𑆰 (Sharada script)
• 𑖢𑖻𑖨𑗜𑖬 (Siddham script)
• පෞරුෂ (Sinhalese script)
• 𑩰𑩘𑩼𑩒𑪀 (Soyombo script)
• 𑚞𑚵𑚤𑚰 (Takri script)
• பௌருஷ (Tamil script)
• పౌరుష (Telugu script)
• เปารุษ (Thai script)
• པཽ་རུ་ཥ (Tibetan script)
• 𑒣𑒾𑒩𑒳𑒭 (Tirhuta script)
• 𑨞𑨈𑨫𑨃𑨯 (Zanabazar Square script)

Etymology

Vṛddhi derivative of पुरुष (púruṣa, “man”).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /pɑːw.ɾu.ʂɐ́/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈpɑw.ɾu.ʂɐ/

Adjective

पौरुष • (pauruṣá)

1. manly
2. human

Declension

Masculine a-stem declension of पौरुष (pauruṣa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	पौरुषः pauruṣaḥ	पौरुषौ / पौरुषा¹ pauruṣau / pauruṣā¹	पौरुषाः / पौरुषासः¹ pauruṣāḥ / pauruṣāsaḥ¹
Vocative	पौरुष pauruṣa	पौरुषौ / पौरुषा¹ pauruṣau / pauruṣā¹	पौरुषाः / पौरुषासः¹ pauruṣāḥ / pauruṣāsaḥ¹
Accusative	पौरुषम् pauruṣam	पौरुषौ / पौरुषा¹ pauruṣau / pauruṣā¹	पौरुषान् pauruṣān
Instrumental	पौरुषेण pauruṣeṇa	पौरुषाभ्याम् pauruṣābhyām	पौरुषैः / पौरुषेभिः¹ pauruṣaiḥ / pauruṣebhiḥ¹
Dative	पौरुषाय pauruṣāya	पौरुषाभ्याम् pauruṣābhyām	पौरुषेभ्यः pauruṣebhyaḥ
Ablative	पौरुषात् pauruṣāt	पौरुषाभ्याम् pauruṣābhyām	पौरुषेभ्यः pauruṣebhyaḥ
Genitive	पौरुषस्य pauruṣasya	पौरुषयोः pauruṣayoḥ	पौरुषाणाम् pauruṣāṇām
Locative	पौरुषे pauruṣe	पौरुषयोः pauruṣayoḥ	पौरुषेषु pauruṣeṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of पौरुषा (pauruṣā)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	पौरुषा pauruṣā	पौरुषे pauruṣe	पौरुषाः pauruṣāḥ
Vocative	पौरुषे pauruṣe	पौरुषे pauruṣe	पौरुषाः pauruṣāḥ
Accusative	पौरुषाम् pauruṣām	पौरुषे pauruṣe	पौरुषाः pauruṣāḥ
Instrumental	पौरुषया / पौरुषा¹ pauruṣayā / pauruṣā¹	पौरुषाभ्याम् pauruṣābhyām	पौरुषाभिः pauruṣābhiḥ
Dative	पौरुषायै pauruṣāyai	पौरुषाभ्याम् pauruṣābhyām	पौरुषाभ्यः pauruṣābhyaḥ
Ablative	पौरुषायाः / पौरुषायै² pauruṣāyāḥ / pauruṣāyai²	पौरुषाभ्याम् pauruṣābhyām	पौरुषाभ्यः pauruṣābhyaḥ
Genitive	पौरुषायाः / पौरुषायै² pauruṣāyāḥ / pauruṣāyai²	पौरुषयोः pauruṣayoḥ	पौरुषाणाम् pauruṣāṇām
Locative	पौरुषायाम् pauruṣāyām	पौरुषयोः pauruṣayoḥ	पौरुषासु pauruṣāsu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of पौरुष (pauruṣa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	पौरुषम् pauruṣam	पौरुषे pauruṣe	पौरुषाणि / पौरुषा¹ pauruṣāṇi / pauruṣā¹
Vocative	पौरुष pauruṣa	पौरुषे pauruṣe	पौरुषाणि / पौरुषा¹ pauruṣāṇi / pauruṣā¹
Accusative	पौरुषम् pauruṣam	पौरुषे pauruṣe	पौरुषाणि / पौरुषा¹ pauruṣāṇi / pauruṣā¹
Instrumental	पौरुषेण pauruṣeṇa	पौरुषाभ्याम् pauruṣābhyām	पौरुषैः / पौरुषेभिः¹ pauruṣaiḥ / pauruṣebhiḥ¹
Dative	पौरुषाय pauruṣāya	पौरुषाभ्याम् pauruṣābhyām	पौरुषेभ्यः pauruṣebhyaḥ
Ablative	पौरुषात् pauruṣāt	पौरुषाभ्याम् pauruṣābhyām	पौरुषेभ्यः pauruṣebhyaḥ
Genitive	पौरुषस्य pauruṣasya	पौरुषयोः pauruṣayoḥ	पौरुषाणाम् pauruṣāṇām
Locative	पौरुषे pauruṣe	पौरुषयोः pauruṣayoḥ	पौरुषेषु pauruṣeṣu
Notes	¹Vedic

Noun

पौरुष • (pauruṣá) stem, n

1. manhood, virility
2. manliness, manly strength, courage
3. heroism

Declension

Neuter a-stem declension of पौरुष (pauruṣá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	पौरुषम् pauruṣám	पौरुषे pauruṣé	पौरुषाणि / पौरुषा¹ pauruṣā́ṇi / pauruṣā́¹
Vocative	पौरुष paúruṣa	पौरुषे paúruṣe	पौरुषाणि / पौरुषा¹ paúruṣāṇi / paúruṣā¹
Accusative	पौरुषम् pauruṣám	पौरुषे pauruṣé	पौरुषाणि / पौरुषा¹ pauruṣā́ṇi / pauruṣā́¹
Instrumental	पौरुषेण pauruṣéṇa	पौरुषाभ्याम् pauruṣā́bhyām	पौरुषैः / पौरुषेभिः¹ pauruṣaíḥ / pauruṣébhiḥ¹
Dative	पौरुषाय pauruṣā́ya	पौरुषाभ्याम् pauruṣā́bhyām	पौरुषेभ्यः pauruṣébhyaḥ
Ablative	पौरुषात् pauruṣā́t	पौरुषाभ्याम् pauruṣā́bhyām	पौरुषेभ्यः pauruṣébhyaḥ
Genitive	पौरुषस्य pauruṣásya	पौरुषयोः pauruṣáyoḥ	पौरुषाणाम् pauruṣā́ṇām
Locative	पौरुषे pauruṣé	पौरुषयोः pauruṣáyoḥ	पौरुषेषु pauruṣéṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

• Pali: porisa
• Maharastri Prakrit: 𑀧𑁄𑀭𑀼𑀲 (porusa)
• Paisaci Prakrit:
  • Punjabi: ਪੋਰਖ (porakh)
• Sauraseni Prakrit:
  • Gujarati: પોરસ (poras)
• → Hindi: पौरुष (pauruṣ)
• → Kannada: ಪೌರುಷ (pauruṣa)
• → Telugu: పౌరుషము (pauruṣamu)

References

• Monier Williams (1899) “पौरुष”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 651, column 2.