kalkmak

Turkish edit

Etymology edit

From Ottoman Turkish قالقمق (kalkmak, “to rise, ascend, get up, become erect, become annuled”), emphatic form Proto-Turkic *Kạl(ï)- (“to rise”).^[1] Compare Mongolian халих (xalix, “to soar, fly”). (Can this⁽⁺⁾ etymology be sourced?)

cognates

Cognate with Old Uyghur [script needed] (kalı-, “to rise in the air”), Karakhanid [script needed] (kalɨ̄māk, “to buck, jump”), Azerbaijani qalxmaq (“to rise, ascend, get up”), Bashkir ҡалҡыу (qalqıw, “to rise”), Kazakh қалқу (qalqu, “to soar”), Kyrgyz калкуу (kalkuu, “to float”), Southern Altai калыыр (kalïïr, “to jump, hop”), Tatar калку (qalku, “to rise”), Turkmen galkmak (“to rise”), Tuvan халыыр (xalıır, “to jump, run”), Uzbek qalqmoq (“to rise, swell, jump”), Yakut кылый (kılıy, “to hop along”).

Pronunciation edit

Audio (file)

Verb edit

kalkmak (third-person singular simple present kalkar)

(intransitive) to go up, rise; become erect
Tartının bir ucuna yük bindirir isen öbür ucu kalkar. ― If you load one side of a balance scale the other side will rise.

Kartal kalkar dal sarkar, dal sarkar kartal kalkar. ― The eagle rises the branch sinks, the branch sinks the eagle rises. (A tongue twister)
(intransitive) to stand up, rise to one's feet, get up
ayağa kalkmak ― to stand up
(intransitive) to get up, wake up, get out of bed
Körle yatan şaşı kalkar. ― One who sleeps with the blind will wake up squint-eyed. (A proverb)
(intransitive, for a train, plane, bus, ship) to leave, depart, take off
(intransitive) to rise, come loose, peel off
(intransitive) to go out of use, to be annulled, be repealed, be abolished

Conjugation edit

Conjugation of kalkmak (aorist in -V²r)

Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.

Positive declarative

infinitive			kalkmak
impersonal participle	imperfective		kalkan
	perfective		kalkmış
	prospective		kalkacak
personal participle	non-prospective		kalktığım	kalktığın	kalktığı	kalktığımız	kalktığınız	kalktıkları
personal participle	prospective		kalkacağım	kalkacağın	kalkacağı	kalkacağımız	kalkacağınız	kalkacakları
verbal noun			kalkma
way of doing			kalkış
			singular			plural
			1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present	aorist	kalkarım	kalkarsın	kalkar	kalkarız	kalkarsınız	kalkarlar
	present	imperfective	kalkıyorum	kalkıyorsun	kalkıyor	kalkıyoruz	kalkıyorsunuz	kalkıyorlar
	past	perfective	kalktım	kalktın	kalktı	kalktık	kalktınız	kalktılar
	past	imperfective	kalkıyordum	kalkıyordun	kalkıyordu	kalkıyorduk	kalkıyordunuz	kalkıyorlardı (or kalkıyordular)
	future		kalkacağım	kalkacaksın	kalkacak	kalkacağız	kalkacaksınız	kalkacaklar
inferential	perfective		kalkmışım	kalkmışsın	kalkmış	kalkmışız	kalkmışsınız	kalkmışlar
	aorist		kalkarmışım	kalkarmışsın	kalkarmış	kalkarmışız	kalkarmışsınız	kalkarlarmış (or kalkarmışlar)
	imperfective		kalkıyormuşum	kalkıyormuşsun	kalkıyormuş	kalkıyormuşuz	kalkıyormuşsunuz	kalkıyorlarmış
conditional	simple		kalksam	kalksan	kalksa	kalksak	kalksanız	kalksalar
conditional	perfective		kalksaydım	kalksaydın	kalksaydı	kalksaydık	kalksaydınız	kalksaydılar
optative			kalkayım	kalkasın	kalka	kalkalım	kalkasınız	kalkalar
progressive			kalkmaktayım	kalkmaktasın	kalkmakta	kalkmaktayız	kalkmaktasınız	kalkmaktalar
necessitative			kalkmalıyım	kalkmalısın	kalkmalı	kalkmalıyız	kalkmalısınız	kalkmalılar
imperative				kalk	kalksın		kalkın	kalksınlar

Positive interrogative

			singular			plural
			1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present	aorist	kalkar mıyım?	kalkar mısın?	kalkar mı?	kalkar mıyız?	kalkar mısınız?	kalkarlar mı?
	present	imperfective	kalkıyor muyum?	kalkıyor musun?	kalkıyor mu?	kalkıyor muyuz?	kalkıyor musunuz?	kalkıyorlar mı?
	past	perfective	kalktım mı?	kalktın mı?	kalktı mı?	kalktık mı?	kalktınız mı?	kalktılar mı?
	past	imperfective	kalkıyor muydum?	kalkıyor muydun?	kalkıyor muydu?	kalkıyor muyduk?	kalkıyor muydunuz?	kalkıyorlar mıydı?
	future		kalkacak mıyım?	kalkacak mısın?	kalkacak mı?	kalkacak mıyız?	kalkacak mısınız?	kalkacaklar mı?
inferential	perfective		kalkmış mıyım?	kalkmış mısın?	kalkmış mı?	kalkmış mıyız?	kalkmış mısınız?	kalkmışlar mı?
	aorist		kalkar mıymışım?	kalkar mıymışsın?	kalkar mıymış?	kalkar mıymışız?	kalkar mıymışsınız?	kalkarlar mıymış?
	imperfective		kalkıyor muymuşum?	kalkıyor muymuşsun?	kalkıyor muymuş?	kalkıyor muymuşuz?	kalkıyor muymuşsunuz?	kalkıyorlar mıymış?
conditional	simple		kalksam mı?	kalksan mı?	kalksa mı?	kalksak mı?	kalksanız mı?	kalksalar mı?
conditional	perfective		kalksa mıydım?	kalksa mıydın?	kalksa mıydı?	kalksa mıydık?	kalksa mıydınız?	kalksalar mıydı?
progressive			kalkmakta mıyım?	kalkmakta mısın?	kalkmakta mı?	kalkmakta mıyız?	kalkmakta mısınız?	kalkmaktalar mı?
necessitative			kalkmalı mıyım?	kalkmalı mısın?	kalkmalı mı?	kalkmalı mıyız?	kalkmalı mısınız?	kalkmalılar mı?

Negative declarative

infinitive			kalkmamak
impersonal participle	imperfective		kalkmayan
	perfective		kalkmamış
	prospective		kalkmayacak
personal participle	non-prospective		kalkmadığım	kalkmadığın	kalkmadığı	kalkmadığımız	kalkmadığınız	kalkmadıkları
personal participle	prospective		kalkmayacağım	kalkmayacağın	kalkmayacağı	kalkmayacağımız	kalkmayacağınız	kalkmayacakları
verbal noun			kalkmama
way of doing			kalkmayış
			singular			plural
			1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present	aorist	kalkmam	kalkmazsın	kalkmaz	kalkmayız	kalkmazsınız	kalkmazlar
	present	imperfective	kalkmıyorum	kalkmıyorsun	kalkmıyor	kalkmıyoruz	kalkmıyorsunuz	kalkmıyorlar
	past	perfective	kalkmadım	kalkmadın	kalkmadı	kalkmadık	kalkmadınız	kalkmadılar
	past	imperfective	kalkmıyordum	kalkmıyordun	kalkmıyordu	kalkmıyorduk	kalkmıyordunuz	kalkmıyorlardı
	future		kalkmayacağım	kalkmayacaksın	kalkmayacak	kalkmayacağız	kalkmayacaksınız	kalkmayacaklar
inferential	perfective		kalkmamışım	kalkmamışsın	kalkmamış	kalkmamışız	kalkmamışsınız	kalkmamışlar
	aorist		kalkmazmışım	kalkmazmışsın	kalkmazmış	kalkmazmışız	kalkmazmışsınız	kalkmazlarmış
	imperfective		kalkmıyormuşum	kalkmıyormuşsun	kalkmıyormuş	kalkmıyormuşuz	kalkmıyormuşsunuz	kalkmıyorlarmış
conditional	simple		kalkmasam	kalkmasan	kalkmasa	kalkmasak	kalkmasanız	kalkmasalar
conditional	perfective		kalkmasaydım	kalkmasaydın	kalkmasaydı	kalkmasaydık	kalkmasaydınız	kalkmasaydılar
optative			kalkmayayım	kalkmayasın	kalkmaya	kalkmayalım	kalkmayasınız	kalkmayalar
progressive			kalkmamaktayım	kalkmamaktasın	kalkmamakta	kalkmamaktayız	kalkmamaktasınız	kalkmamaktalar
necessitative			kalkmamalıyım	kalkmamalısın	kalkmamalı	kalkmamalıyız	kalkmamalısınız	kalkmamalılar
imperative				kalkma	kalkmasın		kalkmayın	kalkmasınlar

Negative interrogative

			singular			plural
			1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present	aorist	kalkmaz mıyım?	kalkmaz mısın?	kalkmaz mı?	kalkmaz mıyız?	kalkmaz mısınız?	kalkmazlar mı?
	present	imperfective	kalkmıyor muyum?	kalkmıyor musun?	kalkmıyor mu?	kalkmıyor muyuz?	kalkmıyor musunuz?	kalkmıyorlar mı?
	past	perfective	kalkmadım mı?	kalkmadın mı?	kalkmadı mı?	kalkmadık mı?	kalkmadınız mı?	kalkmadılar mı?
	past	imperfective	kalkmıyor muydum?	kalkmıyor muydun?	kalkmıyor muydu?	kalkmıyor muyduk?	kalkmıyor muydunuz?	kalkmıyorlar mıydı?
	future		kalkmayacak mıyım?	kalkmayacak mısın?	kalkmayacak mı?	kalkmayacak mıyız?	kalkmayacak mısınız?	kalkmayacaklar mı?
inferential	perfective		kalkmamış mıyım?	kalkmamış mısın?	kalkmamış mı?	kalkmamış mıyız?	kalkmamış mısınız?	kalkmamışlar mı?
	aorist		kalkmaz mıymışım?	kalkmaz mıymışsın?	kalkmaz mıymış?	kalkmaz mıymışız?	kalkmaz mıymışsınız?	kalkmazlar mıymış?
	imperfective		kalkmıyor muymuşum?	kalkmıyor muymuşsun?	kalkmıyor muymuş?	kalkmıyor muymuşuz?	kalkmıyor muymuşsunuz?	kalkmıyorlar mıymış?
conditional	simple		kalkmasam mı?	kalkmasan mı?	kalkmasa mı?	kalkmasak mı?	kalkmasanız mı?	kalkmasalar mı?
conditional	perfective		kalkmasa mıydım?	kalkmasa mıydın?	kalkmasa mıydı?	kalkmasa mıydık?	kalkmasa mıydınız?	kalkmasalar mıydı?
progressive			kalkmamakta mıyım?	kalkmamakta mısın?	kalkmamakta mı?	kalkmamakta mıyız?	kalkmamakta mısınız?	kalkmamaktalar mı?
necessitative			kalkmamalı mıyım?	kalkmamalı mısın?	kalkmamalı mı?	kalkmamalı mıyız?	kalkmamalı mısınız?	kalkmamalılar mı?

Synonyms edit

yükselmek

Derived terms edit

Related terms edit

kaldırmak
(?) kaltak

References edit

^ Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*Kạl(ɨ)-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill

[1] Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*Kạl(ɨ)-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill

[1]