żarnów

See also: Zarnow and Żarnów

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *žьrny.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ʒʲa(ː)rnɔːfʲ/
• IPA^(key): (15^th CE) /ʒʲarnofʲ/, /ʒʲɒrnofʲ/

Noun

żarnów m animacy unattested

1. (attested in Masovia) quernstone
   • 1930 [c. 1455], “Deut”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[1], 24, 6:

     Nye przymyesz myasto zaklada spodnyego y zvirzchnyego zarnowa (non accipies loco pignoris inferiorem et superiorem molam)

     [Nie przymiesz miasto zakłada spodniego i zwirzchniego żarnowa (non accipies loco pignoris inferiorem et superiorem molam)]

   • 1878-1889 [1411], Archiwum Komisji Historycznej‎^[2], volume III, Radom, Warsaw, page 128:

     De clenodio et proclamacione Cusszaba, in clipeo deferentes lapidem molarem vlg. zarnow z paprziczø

     [De clenodio et proclamacione Kuszaba, in clipeo deferentes lapidem molarem vlg. żarnow z paprzycą]

   1. quern (mill for grinding corn, especially a handmill made of two circular stones)
      • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[3], 11, 5:

        Szemrze wszitko pyrworodne w szemy egipskyey ot pyrworodzonego ffaraonowa... asz do pyrzworodzonego dzewczyna, ktoresz to gest u szarnowa (usque ad primogenitum ancillae, quae est ad molam)

        [Zemrze wszytko pirworodne w ziemi ejipskiej ot pirworodzonego faraonowa... aż do pirzworodzonego dziewczyna, ktoraż to jest u żarnowa (usque ad primogenitum ancillae, quae est ad molam)]

2. press (device for squeezing grapes)
   • 1885-2024 [XV p. post.], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎^[4], volume V, page 10:

     Szarnow trapeta

     [Żarnow trapeta]

Descendants

• Polish: żarna

Further reading

• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “żarnów”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN