արճիճ
Armenian
editEtymology
editFrom Middle Armenian արճիճ (arčič).
Pronunciation
edit- (Eastern Armenian) IPA(key): /ɑɾˈt͡ʃit͡ʃ/, [ɑɾt͡ʃít͡ʃ]
- (Western Armenian) IPA(key): /ɑɾˈd͡ʒid͡ʒ/, [ɑɾd͡ʒíd͡ʒ]
Audio (Eastern Armenian): (file)
Noun
editարճիճ • (arčič)
- lead (metal)
- Synonym: կապար (kapar)
- ca. 1680–1684, Baṙ girg taliani [An Armenian–Italian Dictionary published in Venice] page 6:[1]
- արճիճ․ փիօմպօ
- arčič; pʻiōmpō
- արճիճ (arčič) = piombo
- արճիճ․ փիօմպօ
- lead bullet
Declension
edit| i-type, inanimate (Eastern Armenian) | ||||
|---|---|---|---|---|
| singular | plural | |||
| nominative | արճիճ (arčič) | արճիճներ (arčičner) | ||
| dative | արճիճի (arčiči) | արճիճների (arčičneri) | ||
| ablative | արճիճից (arčičicʻ) | արճիճներից (arčičnericʻ) | ||
| instrumental | արճիճով (arčičov) | արճիճներով (arčičnerov) | ||
| locative | արճիճում (arčičum) | արճիճներում (arčičnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | արճիճը/արճիճն (arčičə/arčičn) | արճիճները/արճիճներն (arčičnerə/arčičnern) | ||
| dative | արճիճին (arčičin) | արճիճներին (arčičnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | արճիճս (arčičs) | արճիճներս (arčičners) | ||
| dative | արճիճիս (arčičis) | արճիճներիս (arčičneris) | ||
| ablative | արճիճիցս (arčičicʻs) | արճիճներիցս (arčičnericʻs) | ||
| instrumental | արճիճովս (arčičovs) | արճիճներովս (arčičnerovs) | ||
| locative | արճիճումս (arčičums) | արճիճներումս (arčičnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | արճիճդ (arčičd) | արճիճներդ (arčičnerd) | ||
| dative | արճիճիդ (arčičid) | արճիճներիդ (arčičnerid) | ||
| ablative | արճիճիցդ (arčičicʻd) | արճիճներիցդ (arčičnericʻd) | ||
| instrumental | արճիճովդ (arčičovd) | արճիճներովդ (arčičnerovd) | ||
| locative | արճիճումդ (arčičumd) | արճիճներումդ (arčičnerumd) | ||
| i-type, inanimate (Eastern Armenian) | ||||
|---|---|---|---|---|
| singular | plural | |||
| nominative | արճիճ (arčič) | արճիճներ (arčičner) | ||
| dative | արճճի (arčči) | արճիճների (arčičneri) | ||
| ablative | արճճից (arččicʻ) | արճիճներից (arčičnericʻ) | ||
| instrumental | արճճով (arččov) | արճիճներով (arčičnerov) | ||
| locative | արճճում (arččum) | արճիճներում (arčičnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | արճիճը/արճիճն (arčičə/arčičn) | արճիճները/արճիճներն (arčičnerə/arčičnern) | ||
| dative | արճճին (arččin) | արճիճներին (arčičnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | արճիճս (arčičs) | արճիճներս (arčičners) | ||
| dative | արճճիս (arččis) | արճիճներիս (arčičneris) | ||
| ablative | արճճիցս (arččicʻs) | արճիճներիցս (arčičnericʻs) | ||
| instrumental | արճճովս (arččovs) | արճիճներովս (arčičnerovs) | ||
| locative | արճճումս (arččums) | արճիճներումս (arčičnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | արճիճդ (arčičd) | արճիճներդ (arčičnerd) | ||
| dative | արճճիդ (arččid) | արճիճներիդ (arčičnerid) | ||
| ablative | արճճիցդ (arččicʻd) | արճիճներիցդ (arčičnericʻd) | ||
| instrumental | արճճովդ (arččovd) | արճիճներովդ (arčičnerovd) | ||
| locative | արճճումդ (arččumd) | արճիճներումդ (arčičnerumd) | ||
Derived terms
editReferences
edit- ^ Orengo, Alessandro (2019) “Il ԲԱՌ ԳԻՐԳ ՏԱԼԻԱՆԻ Un dizionario armeno-italiano del XVII secolo”, in U. Bläsing, J. Dum-Tragut, T.M. van Lint, editors, Armenian, Hittite, and Indo-European Studies: A Commemoration Volume for Jos J.S. Weitenberg (Hebrew University Armenian Studies; 15), Leuven: Peeters, page 215
Middle Armenian
editEtymology
editFrom Old Armenian *արճիճ (*arčič), a Middle Iranian borrowing: compare Middle Persian [Book Pahlavi needed] (ʾlcyc /arzīz/, “tin, lead”), Persian ارزیز (arziz, “tin”), Northern Kurdish zirîç (“lead”) and Zazaki erjîj (“lead”).
Noun
edit1=genitive singular 2=արճճի 3=or 4=արճճոյPlease see Module:checkparams for help with this warning.
արճիճ • (arčič)
- lead (metal)
- 1289, Mxitʻar Ayriwanecʻi, Nor Patmutʻiwn [New History] page 9:
- Ասացին բնախօսքն, թէ ժիպակ և ծծումբ խառնեալ կայ ի հողն, և յարեգական ջերմութենէ եռացեալ գոյանան ոսկի և արծաթ, պղինձ և երկաթ, կլայեկ և արճիճ, և ամենայն գոյնք ականց, և բոյսք համօրէն։
- Asacʻin bnaxōskʻn, tʻē žipak ew ccumb xaṙneal kay i hoġn, ew yaregakan ǰermutʻenē eṙacʻeal goyanan oski ew arcatʻ, pġinj ew erkatʻ, klayek ew arčič, ew amenayn goynkʻ akancʻ, ew boyskʻ hamōrēn.
- Ասացին բնախօսքն, թէ ժիպակ և ծծումբ խառնեալ կայ ի հողն, և յարեգական ջերմութենէ եռացեալ գոյանան ոսկի և արծաթ, պղինձ և երկաթ, կլայեկ և արճիճ, և ամենայն գոյնք ականց, և բոյսք համօրէն։
Derived terms
edit- արճիճակապ (arčičakap), արճճակապ (arččakap)
- արճճափակ (arččapʻak)
- արճիճէ (arčičē), արճճէ (arččē), արճճեայ (arččeay)
Descendants
editFurther reading
edit- Ačaṙean, Hračʻeay (1971) “արճիճ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume I, Yerevan: University Press, page 326ab
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836) “”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume I, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 368ab
- Hübschmann, Heinrich (1897) Armenische Grammatik. 1. Theil: Armenische Etymologie (in German), Leipzig: Breitkopf & Härtel, page 111
- Ġazaryan, Ṙuben, Avetisyan, Henrik (2009) “արճիճ”, in Miǰin hayereni baṙaran [Dictionary of Middle Armenian] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press, page 91b
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “արճիճ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 76a
Categories:
- Armenian terms inherited from Middle Armenian
- Armenian terms derived from Middle Armenian
- Armenian terms with IPA pronunciation
- Armenian terms with audio links
- Armenian lemmas
- Armenian nouns
- Armenian terms with quotations
- hy:Chemical elements
- hy:Metals
- Middle Armenian terms inherited from Old Armenian
- Middle Armenian terms derived from Old Armenian
- Middle Armenian terms derived from Middle Iranian languages
- Middle Armenian lemmas
- Middle Armenian nouns
- Middle Armenian terms with quotations
- axm:Chemical elements
- axm:Metals