दुर्लभ

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• দুৰ্লভ (Assamese script)
• ᬤᬸᬃᬮᬪ (Balinese script)
• দুর্লভ (Bengali script)
• 𑰟𑰲𑰨𑰿𑰩𑰥 (Bhaiksuki script)
• 𑀤𑀼𑀭𑁆𑀮𑀪 (Brahmi script)
• ဒုရ်္လဘ (Burmese script)
• દુર્લભ (Gujarati script)
• ਦੁਰ੍ਲਭ (Gurmukhi script)
• 𑌦𑍁𑌰𑍍𑌲𑌭 (Grantha script)
• ꦢꦸꦂꦭꦨ (Javanese script)
• 𑂠𑂳𑂩𑂹𑂪𑂦 (Kaithi script)
• ದುರ್ಲಭ (Kannada script)
• ទុល៌ភ (Khmer script)
• ທຸຣ຺ລຠ (Lao script)
• ദുര്ലഭ (Malayalam script)
• ᡩᡠᡵᠯᠠᢨᠠ (Manchu script)
• 𑘟𑘳𑘨𑘿𑘩𑘥 (Modi script)
• ᢑᠤᠷᠯᠠᠪᠾᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑦿𑧔𑧈𑧠𑧉𑧅 (Nandinagari script)
• 𑐡𑐸𑐬𑑂𑐮𑐨 (Newa script)
• ଦୁର୍ଲଭ (Odia script)
• ꢣꢸꢬ꣄ꢭꢩ (Saurashtra script)
• 𑆢𑆶𑆫𑇀𑆬𑆨 (Sharada script)
• 𑖟𑖲𑖨𑖿𑖩𑖥 (Siddham script)
• දුර්‍ලභ (Sinhalese script)
• 𑩭𑩒𑩼 𑪙𑩽𑩳 (Soyombo script)
• 𑚛𑚰𑚤𑚶𑚥𑚡 (Takri script)
• து³ர்லப⁴ (Tamil script)
• దుర్లభ (Telugu script)
• ทุรฺลภ (Thai script)
• དུ་རླ་བྷ (Tibetan script)
• 𑒠𑒳𑒩𑓂𑒪𑒦 (Tirhuta script)
• 𑨛𑨃𑨫𑩇𑨬𑨡 (Zanabazar Square script)

Etymology

Etymology tree

Proto-Indo-European *dews-?

Proto-Indo-European *dus-

Proto-Indo-Iranian *duš-

Sanskrit दुस्- (dus-)

Sanskrit लभ् (labh)

Sanskrit दुर्लभ (durlabha)

From दुस्- (dus-) + लभ् (labh).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /duɾ.lɐ.bʱɐ/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /d̪uɾ.l̪ɐ.bʱɐ/

Adjective

दुर्लभ • (durlabha) stem (comparative दुर्लभतर, root लभ्)

1. difficult to be obtained or found, hard, scarce, rare
   • c. 400 BCE, Mahābhārata
2. hard to be [with infinitive]
3. extraordinary, eminent
4. dear, beloved

Declension

Masculine a-stem declension of दुर्लभ

	singular	dual	plural
nominative	दुर्लभः (durlabhaḥ)	दुर्लभौ (durlabhau) दुर्लभा¹ (durlabhā¹)	दुर्लभाः (durlabhāḥ) दुर्लभासः¹ (durlabhāsaḥ¹)
accusative	दुर्लभम् (durlabham)	दुर्लभौ (durlabhau) दुर्लभा¹ (durlabhā¹)	दुर्लभान् (durlabhān)
instrumental	दुर्लभेन (durlabhena)	दुर्लभाभ्याम् (durlabhābhyām)	दुर्लभैः (durlabhaiḥ) दुर्लभेभिः¹ (durlabhebhiḥ¹)
dative	दुर्लभाय (durlabhāya)	दुर्लभाभ्याम् (durlabhābhyām)	दुर्लभेभ्यः (durlabhebhyaḥ)
ablative	दुर्लभात् (durlabhāt)	दुर्लभाभ्याम् (durlabhābhyām)	दुर्लभेभ्यः (durlabhebhyaḥ)
genitive	दुर्लभस्य (durlabhasya)	दुर्लभयोः (durlabhayoḥ)	दुर्लभानाम् (durlabhānām)
locative	दुर्लभे (durlabhe)	दुर्लभयोः (durlabhayoḥ)	दुर्लभेषु (durlabheṣu)
vocative	दुर्लभ (durlabha)	दुर्लभौ (durlabhau) दुर्लभा¹ (durlabhā¹)	दुर्लभाः (durlabhāḥ) दुर्लभासः¹ (durlabhāsaḥ¹)

• ¹Vedic

Feminine ā-stem declension of दुर्लभा

	singular	dual	plural
nominative	दुर्लभा (durlabhā)	दुर्लभे (durlabhe)	दुर्लभाः (durlabhāḥ)
accusative	दुर्लभाम् (durlabhām)	दुर्लभे (durlabhe)	दुर्लभाः (durlabhāḥ)
instrumental	दुर्लभया (durlabhayā) दुर्लभा¹ (durlabhā¹)	दुर्लभाभ्याम् (durlabhābhyām)	दुर्लभाभिः (durlabhābhiḥ)
dative	दुर्लभायै (durlabhāyai)	दुर्लभाभ्याम् (durlabhābhyām)	दुर्लभाभ्यः (durlabhābhyaḥ)
ablative	दुर्लभायाः (durlabhāyāḥ) दुर्लभायै² (durlabhāyai²)	दुर्लभाभ्याम् (durlabhābhyām)	दुर्लभाभ्यः (durlabhābhyaḥ)
genitive	दुर्लभायाः (durlabhāyāḥ) दुर्लभायै² (durlabhāyai²)	दुर्लभयोः (durlabhayoḥ)	दुर्लभानाम् (durlabhānām)
locative	दुर्लभायाम् (durlabhāyām)	दुर्लभयोः (durlabhayoḥ)	दुर्लभासु (durlabhāsu)
vocative	दुर्लभे (durlabhe)	दुर्लभे (durlabhe)	दुर्लभाः (durlabhāḥ)

• ¹Vedic
• ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of दुर्लभ

	singular	dual	plural
nominative	दुर्लभम् (durlabham)	दुर्लभे (durlabhe)	दुर्लभानि (durlabhāni) दुर्लभा¹ (durlabhā¹)
accusative	दुर्लभम् (durlabham)	दुर्लभे (durlabhe)	दुर्लभानि (durlabhāni) दुर्लभा¹ (durlabhā¹)
instrumental	दुर्लभेन (durlabhena)	दुर्लभाभ्याम् (durlabhābhyām)	दुर्लभैः (durlabhaiḥ) दुर्लभेभिः¹ (durlabhebhiḥ¹)
dative	दुर्लभाय (durlabhāya)	दुर्लभाभ्याम् (durlabhābhyām)	दुर्लभेभ्यः (durlabhebhyaḥ)
ablative	दुर्लभात् (durlabhāt)	दुर्लभाभ्याम् (durlabhābhyām)	दुर्लभेभ्यः (durlabhebhyaḥ)
genitive	दुर्लभस्य (durlabhasya)	दुर्लभयोः (durlabhayoḥ)	दुर्लभानाम् (durlabhānām)
locative	दुर्लभे (durlabhe)	दुर्लभयोः (durlabhayoḥ)	दुर्लभेषु (durlabheṣu)
vocative	दुर्लभ (durlabha)	दुर्लभे (durlabhe)	दुर्लभानि (durlabhāni) दुर्लभा¹ (durlabhā¹)

• ¹Vedic

Derived terms

• दुर्लभता (durlabhatā)
• दुर्लभत्व (durlabhatva)
• सुदुर्लभ (sudurlabha)

Descendants

• Pali: दुल्लभ (dullabha)
• Prakrit: दुल्लभ (dullabha), दुल्लह (dullaha), दूलह (dūlaha, “bridegroom”)
  • Awadhi: दुलहा (dulhā)
  • Hindi: दूलह (dūlah), दुलहा (dulhā), दुलहन (dulhan)
  • Nepali: दुलहा (dulahā)
• → Hindi: दुर्लभ (durlabh)
• → Telugu: దుర్లభము (durlabhamu)

References

• Monier Williams (1899) “दुर्लभ”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 0486.
• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “durlabha”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press