ależby
Old Polish
editEtymology
editFrom ależ + -by. First attested in the 15th century.
Pronunciation
editConjunction
editależby
- (attested in Masovia, Greater Poland) (in unreal sentences) until
- 1928 [End of the fifteenth century], Jan Janów, editor, Zespół ewangelijny Biblioteki Ordynacji Zamoyskich nr 1116, Warsaw, page 294:
- I odpovyedz by wszyąl od dvcha szvyathego nye vyrzecz szmyerczy, aleszby pyrvey vyrzal Cristvsa (nisi prius videret Luc 2, 26)
- [I odpowiedź by wziął od Ducha Świętego nie ujrzeć śmierci, ależby pirwej ujrzał Krystusa (nisi prius videret Luc 2, 26)]
- 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, Poniec, page 54:
- Ktho kramna komorą albo dom, albo rolą czynszowa ma, themu szyą yey ne trzeba odrzekacz besz yego wolyey, aleszby yemv zaplaczona
- [Kto kramną komorę albo dom, albo rolą czynszową ma, temu się jej nie trzeba odrzekać bez jego wolej, ależby jemu zapłacona]
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[1], page 237:
- Yako szye moze czlovyek narodzycz bądącz star, alyezby mogl zaszye wnycz v zyvoth svoyey matky y narodzycz szye?
- [Jako sie może człowiek narodzić będąc star, ależby mogł zasie wnić w żywot swojej matki i narodzić sie?]
- (attested in Masovia) forms unreal conditionals
- 1928 [End of the fifteenth century], Jan Janów, editor, Zespół ewangelijny Biblioteki Ordynacji Zamoyskich nr 1116, Warsaw, page 305:
- Szadny nye mosze thy znamyona dzyalacz..., alyeszby byl bog sz [n]ym (nisi fuerit deus cum eo Jo 3, 2)
- [Żadny nie może ty znamiona działać..., ależby był Bog s [n]im (nisi fuerit deus cum eo Jo 3, 2)]
References
edit- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “ależby”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN