ściana

See also: ścianą

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *stěnà. First attested in 1398.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ɕt͡ɕana/
• IPA^(key): (15^th CE) /ɕt͡ɕana/

Noun

ściana f (related adjective ścienny)

1. wall (each of the substantial structures acting either as the exterior of or divisions within a structure)
   • Beginning of the 15th century, Kazania gnieźnieńskie‎^[2], page gl. 70b:

     Moua vasa a dary vase sø my gako proch, grosa gako *ogzen na scene napysani

     [Mowa wasza a dary wasze są mi jako proch, groza jako ogień na ścienie napisany]

   • 1442, Wokabularz Raczyńskich, Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, sygn. 1360/I, page 158v:

     Paries patet vlg. szcząną

     [Paries patet vlg. ściana]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 96r:

     Paries sczyąną

     [Paries ściana]

2. wall (rampart of earth, stones etc.)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎^[3], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], page 61,3:

     Bo dokød poruszacze se na czloweka, ... iaco zczene naclononey (tamquam parieti inclinato)

     [Bo dokąd poruszacie sie na człowieka, ... jako ścienie nakłonionej (tamquam parieti inclinato)]

3. (figuratively) wall (that which separates)
   • 1977-1980 [c. 1470], urowska-Górowska Wanda, Kyas Vladimir, editors, Mamotrekty staropolskie‎^{[4], [5], [6]}, page 174:

     Sczyana congeries (in verbo eius stetit aqua sicut congeries Ecclus 39, 22)

     [Ściana congeries (in verbo eius stetit aqua sicut congeries Ecclus 39, 22)]

4. wall (divider of two estates)
   • 1858 [c. 1408], “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, page 100:

     Zaloby o mvrowaney sczyenye

     [Żałoby o murowanej ścienie]

5. side (left or right part of something)
   • 1930 [Fifteenth century], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[7], 37, 26:

     Przykril gy (sc. ołtarz) zlotem przeczystym s bronkøø y szczyanamy (cum... parietibus), y rogy

     [Przykrył ji (sc. ołtarz) złotem przeczystym z bronką i ścianami (cum... parietibus), i rogi]

6. (mining) wall (place in a mine where a mineral is extracted from a deposit)
   • 1937 [1443], Feliks Pohorecki, editor, Catalogus diplomatum Bibliothecae Instituti Ossoliniani nec non Bibliothecae Pawlikowianae inde ab anno 1227 usque ad annum 1505‎^[8], page 77:

     Nicolaus cum Johanne zuppas salis al. *czyany tenere debebunt

     [Nicolaus cum Johanne żupas salis al. [ś]ciany tenere debebunt]

7. wall (boundary, border)
   • 1888 [1402], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV‎^[9], page 101:

     Eze... Jan... szilø moczø deptal Jacuszowi zito, gdze s nim sczani ne mal

     [Eże... Jan... siłą mocą deptał Jakuszowi żyto, gdzie z nim ściany nie miał]

Derived terms

adverbs

• w ścianach domu

 

nouns

• ścianki

 

Descendants

• Polish: ściana
• Silesian: ściana

References

• Boryś, Wiesław (2005) “ściana”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “ściana”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “ściana”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “ściana”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Alternative forms

• ściena (Middle Polish)

Etymology

Inherited from Old Polish ściana. Sense 9 is a semantic loan from English wall.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈɕt͡ɕa.na/
• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈɕt͡ɕa.na/

• Audio

  (file)

• Rhymes: -ana
• Syllabification: ścia‧na

Noun

ściana f (diminutive ścianka, related adjective ścianowy or ścienny)

1. wall (each of the substantial structures acting either as the exterior of or divisions within a structure)
2. wall (vertical field acting as a boundary of some object)
3. wall; face (very steep, almost vertical mountain slope)
4. (geometry) wall; face (any of the flat bounding surfaces of a polyhedron)
5. (anatomy, botany, zoology) wall (divisive or containing structure in an organ or cavity)
6. (mining) wall (exposed surface of the mineral deposit where it is being mined)
7. (literary) wall (large, compact mass of something that looks like a vertical plane and makes passage difficult)
8. (literary) wall (that which isolates and separates people socially)

   Synonym: mur

10. (Internet) wall (personal notice board listing messages of interest to a particular user)
11. (obsolete) border (division between nations)

    Synonym: granica

12. (Middle Polish) side (left or right part of something; particular face of something)

    Synonyms: boke, strona

Declension

Declension of ściana

	singular	plural
nominative	ściana	ściany
genitive	ściany	ścian
dative	ścianie	ścianom
accusative	ścianę	ściany
instrumental	ścianą	ścianami
locative	ścianie	ścianach
vocative	ściano	ściany

Derived terms

adjectives

• ościenny

 

adverbs

• jak grochem o ścianę
• od ściany do ściany
• przez ścianę

 

interjections

• ręka, noga, mózg na ścianie

 

nouns

• cztery ściany
• czworościan
• prostopadłościan
• równoległościan
• sąsiad przez ścianę
• sąsiadka przez ścianę
• sześcian
• ściana płaczu
• zaścianek

 

proverbs

• ściany mają uszy

 

verbs

• mówić jak do ściany impf
• odbić się od ściany pf, odbijać się od ściany impf
• odbijać się jak groch o ścianę impf
• podpierać ściany impf
• postawić pod ścianą pf, stawiać pod ścianą impf
• rzucać grochem o ścianę impf
• walić głową w mur impf
• zamknąć się w czterech ścianach pf, zamykać się w czterech ścianach impf

 

Related terms

adjectives

• białościenny

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), ściana is one of the most used words in Polish, appearing 26 times in scientific texts, 8 times in news, 4 times in essays, 40 times in fiction, and 18 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 96 times, making it the 660th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• ściana in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• ściana in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “ściana”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “ŚCIANA”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 27.09.2018
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “ściana”, in Słownik języka polskiego‎^[10]
• Aleksander Zdanowicz (1861) “ściana”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎^[11]
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1915), “ściana”, in Słownik języka polskiego‎^[12] (in Polish), volume 6, Warsaw, page 708

Silesian

Alternative forms

• śćana (Steuers Silesian alphabet)

Etymology

Inherited from Old Polish ściana.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈɕt͡ɕana/
• Rhymes: -ana
• Syllabification: ścia‧na

Noun

ściana f

1. wall

Declension

Declension of ściana

	singular	plural
nominative	ściana	ściany
genitive	ściany	ścianōw
dative	ścianie	ścianōm
accusative	ścianã	ściany
instrumental	ścianōm	ścianami/ścianōma
locative	ścianie	ścianach
vocative	ściano	ściany

Further reading

• sciana in dykcjonorz.eu
• ściana in silling.org