ուղիղ
Armenian edit
Etymology edit
Learned borrowing from Old Armenian ուղիղ (ułił).
Pronunciation edit
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): /uˈʁiʁ/ [uˈʁiʁ] invalid IPA characters (//[])
- (Western Armenian, standard) IPA(key): /uˈʁiʁ/ [uˈʁiʁ] invalid IPA characters (//[])
Audio (Eastern Armenian) (file)
Adjective edit
ուղիղ • (uġiġ) (superlative ամենաուղիղ)
Declension edit
nominalized, i-type (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | ուղիղ (uġiġ) | ուղիղներ (uġiġner) | ||
| dative | ուղիղի (uġiġi) | ուղիղների (uġiġneri) | ||
| ablative | ուղիղից (uġiġicʻ) | ուղիղներից (uġiġnericʻ) | ||
| instrumental | ուղիղով (uġiġov) | ուղիղներով (uġiġnerov) | ||
| locative | ուղիղում (uġiġum) | ուղիղներում (uġiġnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | ուղիղը/ուղիղն (uġiġə/uġiġn) | ուղիղները/ուղիղներն (uġiġnerə/uġiġnern) | ||
| dative | ուղիղին (uġiġin) | ուղիղներին (uġiġnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | ուղիղս (uġiġs) | ուղիղներս (uġiġners) | ||
| dative | ուղիղիս (uġiġis) | ուղիղներիս (uġiġneris) | ||
| ablative | ուղիղիցս (uġiġicʻs) | ուղիղներիցս (uġiġnericʻs) | ||
| instrumental | ուղիղովս (uġiġovs) | ուղիղներովս (uġiġnerovs) | ||
| locative | ուղիղումս (uġiġums) | ուղիղներումս (uġiġnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | ուղիղդ (uġiġd) | ուղիղներդ (uġiġnerd) | ||
| dative | ուղիղիդ (uġiġid) | ուղիղներիդ (uġiġnerid) | ||
| ablative | ուղիղիցդ (uġiġicʻd) | ուղիղներիցդ (uġiġnericʻd) | ||
| instrumental | ուղիղովդ (uġiġovd) | ուղիղներովդ (uġiġnerovd) | ||
| locative | ուղիղումդ (uġiġumd) | ուղիղներումդ (uġiġnerumd) | ||
Noun edit
ուղիղ • (uġiġ)
Declension edit
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | ուղիղ (uġiġ) | ուղիղներ (uġiġner) | ||
| dative | ուղղի (uġġi) | ուղիղների (uġiġneri) | ||
| ablative | ուղղից (uġġicʻ) | ուղիղներից (uġiġnericʻ) | ||
| instrumental | ուղղով (uġġov) | ուղիղներով (uġiġnerov) | ||
| locative | ուղղում (uġġum) | ուղիղներում (uġiġnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | ուղիղը/ուղիղն (uġiġə/uġiġn) | ուղիղները/ուղիղներն (uġiġnerə/uġiġnern) | ||
| dative | ուղղին (uġġin) | ուղիղներին (uġiġnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | ուղիղս (uġiġs) | ուղիղներս (uġiġners) | ||
| dative | ուղղիս (uġġis) | ուղիղներիս (uġiġneris) | ||
| ablative | ուղղիցս (uġġicʻs) | ուղիղներիցս (uġiġnericʻs) | ||
| instrumental | ուղղովս (uġġovs) | ուղիղներովս (uġiġnerovs) | ||
| locative | ուղղումս (uġġums) | ուղիղներումս (uġiġnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | ուղիղդ (uġiġd) | ուղիղներդ (uġiġnerd) | ||
| dative | ուղղիդ (uġġid) | ուղիղներիդ (uġiġnerid) | ||
| ablative | ուղղիցդ (uġġicʻd) | ուղիղներիցդ (uġiġnericʻd) | ||
| instrumental | ուղղովդ (uġġovd) | ուղիղներովդ (uġiġnerovd) | ||
| locative | ուղղումդ (uġġumd) | ուղիղներումդ (uġiġnerumd) | ||
Adverb edit
ուղիղ • (uġiġ)
Old Armenian edit
Alternative forms edit
Etymology edit
The origin in uncertain.[1][2] Often connected with ուղի (ułi) and ուղեղ (ułeł).[3][4]
Adjective edit
ուղիղ • (ułił)
- straight, right, direct
- ուղիղ գիծ ― ułił gic ― right line
- ուղիղ անկիւն ― ułił ankiwn ― right angle
- ուղիղ առնել ― ułił aṙnel ― to smooth, to prepare; to make ready the way
- (figuratively) upright, right, just, honest
- ուղիղ սիրտ ― ułił sirt ― honest, loyal heart
- ուղիղ միտք ― ułił mitkʻ ― upright mind, just judgment
Declension edit
o-type
Adverb edit
ուղիղ • (ułił)
- directly, straightly
- ուղիղ գնալ ի նպատակն ― ułił gnal i npatakn ― to come to the point, to aim at
- (figuratively) uprightly, rightly, justly, well
- ուղիղ վարդապետել ― ułił vardapetel ― to indoctrinate, to instruct in sound principles
- ուղիղ դատեցար ― ułił datecʻar ― thou hast rightly judged
Derived terms edit
- անուղիղ (anułił)
- անուղղաբար (anułłabar)
- անուղղական (anułłakan)
- անուղղայ (anułłay)
- անուղղապէս (anułłapēs)
- անուղղելի (anułłeli)
- անուղղիչ (anułłičʻ)
- դէպուղիղ (dēpułił)
- դժուարուղիղ (džuarułił)
- դժուարուղղելի (džuarułłeli)
- թերուղիղ (tʻerułił)
- նաւուղիղ (nawułił)
- նաւուղղակ (nawułłak)
- ուղիղհաւաճ (ułiłhawač)
- ուղղաբան (ułłaban)
- ուղղաբանութիւն (ułłabanutʻiwn)
- ուղղաբար (ułłabar)
- ուղղաբարոյ (ułłabaroy)
- ուղղաբեր (ułłaber)
- ուղղաբերձ (ułłaberj)
- ուղղագիծ (ułłagic)
- ուղղագիր (ułłagir)
- ուղղագնաց (ułłagnacʻ)
- ուղղագնացական (ułłagnacʻakan)
- ուղղագնացեալ (ułłagnacʻeal)
- ուղղագնացիկ (ułłagnacʻik)
- ուղղագնացութիւն (ułłagnacʻutʻiwn)
- ուղղագոյն (ułłagoyn)
- ուղղագործ (ułłagorc)
- ուղղագրութիւն (ułłagrutʻiwn)
- ուղղադատ (ułładat)
- ուղղադաւան (ułładawan)
- ուղղադրիմ (ułładrim)
- ուղղախոհ (ułłaxoh)
- ուղղախորհ (ułłaxorh)
- ուղղախօս (ułłaxōs)
- ուղղախօսական (ułłaxōsakan)
- ուղղախօսեմ (ułłaxōsem)
- ուղղախօսութիւն (ułłaxōsutʻiwn)
- ուղղածեմ (ułłacem)
- ուղղական (ułłakan)
- ուղղականութիւն (ułłakanutʻiwn)
- ուղղակարծ (ułłakarc)
- ուղղակերպ (ułłakerp)
- ուղղակերտեմ (ułłakertem)
- ուղղակի (ułłaki)
- ուղղակշիռ (ułłakšiṙ)
- ուղղակտուր (ułłaktur)
- ուղղակցեմ (ułłakcʻem)
- ուղղահամբոյր (ułłahamboyr)
- ուղղահաւատ (ułłahawat)
- ուղղահաւատութիւն (ułłahawatutʻiwn)
- ուղղաձայնութիւն (ułłajaynutʻiwn)
- ուղղաձեւեմ (ułłajewem)
- ուղղաձիգ (ułłajig)
- ուղղամիտ (ułłamit)
- ուղղամտութիւն (ułłamtutʻiwn)
- ուղղանկիւն (ułłankiwn)
- ուղղանկիւնի (ułłankiwni)
- ուղղաշաւիղ (ułłašawił)
- ուղղաշունչ (ułłašunčʻ)
- ուղղապաշտութիւն (ułłapaštutʻiwn)
- ուղղապատում (ułłapatum)
- ուղղապետեմ (ułłapetem)
- ուղղապէս (ułłapēs)
- ուղղասացութիւն (ułłasacʻutʻiwn)
- ուղղասիրտ (ułłasirt)
- ուղղատարած (ułłatarac)
- ուղղատես (ułłates)
- ուղղատեսութիւն (ułłatesutʻiwn)
- ուղղացի (ułłacʻi)
- ուղղաւորեմ (ułławorem)
- ուղղաւորիմ (ułławorim)
- ուղղաւորիչ (ułławoričʻ)
- ուղղափալլոս (ułłapʻallos)
- ուղղափաղոս (ułłapʻałos)
- ուղղափառ (ułłapʻaṙ)
- ուղղափառագոյն (ułłapʻaṙagoyn)
- ուղղափառապէս (ułłapʻaṙapēs)
- ուղղափառեմ (ułłapʻaṙem)
- ուղղափառհաւատ (ułłapʻaṙhawat)
- ուղղափառութիւն (ułłapʻaṙutʻiwn)
- ուղղաքարոզ (ułłakʻaroz)
- ուղղաքնին (ułłakʻnin)
- ուղղեակ (ułłeak)
- ուղղեգնացութիւն (ułłegnacʻutʻiwn)
- ուղղեդաւան (ułłedawan)
- ուղղեմ (ułłem)
- ուղղեւորեմ (ułłeworem)
- ուղղընթաց (ułłəntʻacʻ)
- ուղղիչ (ułłičʻ)
- ուղղոտնիմ (ułłotnim)
- ուղղորդ (ułłord)
- ուղղորդաբանութիւն (ułłordabanutʻiwn)
- ուղղորդաբար (ułłordabar)
- ուղղորդագնաց (ułłordagnacʻ)
- ուղղորդաձեւ (ułłordajew)
- ուղղորդապէս (ułłordapēs)
- ուղղորդութիւն (ułłordutʻiwn)
- ուղղութիւն (ułłutʻiwn)
- չուղղափառ (čʻułłapʻaṙ)
- պարզուղիղ (parzułił)
- վերուղղեմ (verułłem)
- քաջուղիղ (kʻaǰułił)
- քաջուղղիչ (kʻaǰułłičʻ)
Descendants edit
- → Armenian: ուղիղ (uġiġ)
References edit
- ^ Ačaṙean, Hračʻeay (1977) “ուղիղ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume III, Yerevan: University Press, pages 596–597
- ^ Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, page 965
- ^ Meillet, Antoine (1913) Altarmenisches Elementarbuch (in German), Heidelberg: C. Winter, page 20
- ^ J̌ahukyan, Geworg (2010) “ուղիղ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 748b
Further reading edit
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “ուղիղ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Thomson, Robert W. (1989) An Introduction to Classical Armenian, 2nd edition, Delmar, New York: Caravan Books, page 237
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “ուղիղ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy