չիր
Armenian edit
Etymology edit
Inherited from Middle Armenian չիր (čʻir).
Pronunciation edit
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [t͡ʃʰiɾ]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [t͡ʃʰiɾ]
Noun edit
չիր • (čʻir)
- dried fruit
- 1991, translation of William Saroyan, Papa, You're Crazy:
- Հորաքույրս մի սկահակ միրգ բերեց ներքև, մենք սկսեցինք խնձոր ուտել, տանձ, չորացրած թուզ ու չամիչ, դեղձի ու ծիրանի չիր, խուրմա, ընկույզ ու նուշ։
- Horakʿuyrs mi skahak mirg berecʿ nerkʿew, menkʿ sksecʿinkʿ xnjor utel, tanj, čʿoracʿrac tʿuz u čʿamičʿ, dełji u cirani čʿir, xurma, ənkuyz u nuš.
- My paternal aunt brought down a cup of fruits, we started eating apples, pears, dried figs and raisins, dried peach and apricot, dates, walnuts and almonds.
- 2013 April 19, Armenpress:[1]
- ԱՄՆ ՄԶԳ Ձեռնարկությունների զարգացման և շուկայի մրցունակության ծրագիրը («Ի-Դի-Էմ-Սի») և Հայաստանի փոքր և միջին ձեռնարկատիրության զարգացման ազգային կենտրոնը (ՓՄՁ ԶԱԿ) ապրիլի 18-ին չիր արտադրող հայաստանյան 70 ընկերությունների համար պրեզենտացիա են անցկացրել` «Աջակցություն չրերի արտադրությանը» համատեղ նախաձեռնության շրջանակում։
- AMN MZG Jeṙnarkutʿyunneri zargacʿman ew šukayi mrcʿunakutʿyan cragirə (“I-Di-Ēm-Si”) ew Hayastani pʿokʿr ew miǰin jeṙnarkatirutʿyan zargacʿman azgayin kentronə (PʿMJ ZAK) aprili 18-in čʿir artadroł hayastanyan 70 ənkerutʿyunneri hamar prezentacʿia en ancʿkacʿrel` “Aǰakcʿutʿyun čʿreri artadrutʿyanə” hamateł naxajeṙnutʿyan šrǰanakum.
- The USAID Enterprise Development and Market Competitiveness Project (EDMC) and the Small and Medium Entrepreneurship Development National Center of Armenia (SME DNC) held a presentation on April 18 for 70 Armenian companies producing dried fruits within the framework of the "Support to Dried Fruit Production" joint initiative.
- 1991, translation of William Saroyan, Papa, You're Crazy:
Declension edit
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | չիր (čʻir) | չրեր (čʻrer) | ||
| dative | չրի (čʻri) | չրերի (čʻreri) | ||
| ablative | չրից (čʻricʻ) | չրերից (čʻrericʻ) | ||
| instrumental | չրով (čʻrov) | չրերով (čʻrerov) | ||
| locative | չրում (čʻrum) | չրերում (čʻrerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | չիրը/չիրն (čʻirə/čʻirn) | չրերը/չրերն (čʻrerə/čʻrern) | ||
| dative | չրին (čʻrin) | չրերին (čʻrerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | չիրս (čʻirs) | չրերս (čʻrers) | ||
| dative | չրիս (čʻris) | չրերիս (čʻreris) | ||
| ablative | չրիցս (čʻricʻs) | չրերիցս (čʻrericʻs) | ||
| instrumental | չրովս (čʻrovs) | չրերովս (čʻrerovs) | ||
| locative | չրումս (čʻrums) | չրերումս (čʻrerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | չիրդ (čʻird) | չրերդ (čʻrerd) | ||
| dative | չրիդ (čʻrid) | չրերիդ (čʻrerid) | ||
| ablative | չրիցդ (čʻricʻd) | չրերիցդ (čʻrericʻd) | ||
| instrumental | չրովդ (čʻrovd) | չրերովդ (čʻrerovd) | ||
| locative | չրումդ (čʻrumd) | չրերումդ (čʻrerumd) | ||
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | չիր (čʻir) | չիրեր (čʻirer) | ||
| dative | չիրի (čʻiri) | չիրերի (čʻireri) | ||
| ablative | չիրից (čʻiricʻ) | չիրերից (čʻirericʻ) | ||
| instrumental | չիրով (čʻirov) | չիրերով (čʻirerov) | ||
| locative | չիրում (čʻirum) | չիրերում (čʻirerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | չիրը/չիրն (čʻirə/čʻirn) | չիրերը/չիրերն (čʻirerə/čʻirern) | ||
| dative | չիրին (čʻirin) | չիրերին (čʻirerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | չիրս (čʻirs) | չիրերս (čʻirers) | ||
| dative | չիրիս (čʻiris) | չիրերիս (čʻireris) | ||
| ablative | չիրիցս (čʻiricʻs) | չիրերիցս (čʻirericʻs) | ||
| instrumental | չիրովս (čʻirovs) | չիրերովս (čʻirerovs) | ||
| locative | չիրումս (čʻirums) | չիրերումս (čʻirerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | չիրդ (čʻird) | չիրերդ (čʻirerd) | ||
| dative | չիրիդ (čʻirid) | չիրերիդ (čʻirerid) | ||
| ablative | չիրիցդ (čʻiricʻd) | չիրերիցդ (čʻirericʻd) | ||
| instrumental | չիրովդ (čʻirovd) | չիրերովդ (čʻirerovd) | ||
| locative | չիրումդ (čʻirumd) | չիրերումդ (čʻirerumd) | ||
Derived terms edit
Descendants edit
Middle Armenian edit
Etymology edit
Inherited from Old Armenian *չիր (*čʻir), from Proto-Indo-European *ksēro-, from *kseros (“dry”). Doublet of չոր (čʻor) from another ablaut grade.
Noun edit
չիր • (čʻir)
Derived terms edit
Descendants edit
References edit
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “չիր”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “չիր”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ġazaryan, Ṙ. S., Avetisyan, H. M. (2009) “չիր”, in Miǰin hayereni baṙaran [Dictionary of Middle Armenian] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press
- Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 546