नववर्ष

Hindi

Etymology

Sanskritic karmadhāraya compound of नव (nav) +‎ वर्ष (varṣ).

Pronunciation

• (Delhi Hindi) IPA^(key): /nəʋ.ʋəɾʂ/, [nɐʋ.ʋɐɾʃ]

Noun

नववर्ष • (navvarṣ) m

1. New Year

   Synonym: नया साल (nayā sāl)

   नववर्ष की शुभकामनाएँ! ― navvarṣ kī śubhkāmnāẽ! ― Best wishes of New Year!

Declension

Declension of नववर्ष (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	नववर्ष navvarṣ	नववर्ष navvarṣ
oblique	नववर्ष navvarṣ	नववर्षों navvarṣõ
vocative	नववर्ष navvarṣ	नववर्षो navvarṣo

Alternative forms

• नव वर्ष (nav varṣ), नव-वर्ष (nav-varṣ)

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• নৱৱৰ্ষ (Assamese script)
• ᬦᬯᬯᬃᬱ (Balinese script)
• নববর্ষ (Bengali script)
• 𑰡𑰪𑰪𑰨𑰿𑰬 (Bhaiksuki script)
• 𑀦𑀯𑀯𑀭𑁆𑀱 (Brahmi script)
• နဝဝရ္ၑ (Burmese script)
• નવવર્ષ (Gujarati script)
• ਨਵਵਰ੍ਸ਼ (Gurmukhi script)
• 𑌨𑌵𑌵𑌰𑍍𑌷 (Grantha script)
• ꦤꦮꦮꦂꦰ (Javanese script)
• 𑂢𑂫𑂫𑂩𑂹𑂭 (Kaithi script)
• ನವವರ್ಷ (Kannada script)
• នវវឞ៌ (Khmer script)
• ນວວຣ຺ຩ (Lao script)
• നവവര്ഷ (Malayalam script)
• ᠨᠠᠸᠠᠸᠠᡵᢢᠠ (Manchu script)
• 𑘡𑘪𑘪𑘨𑘿𑘬 (Modi script)
• ᠨᠠᠸᠠᠸᠠᠷᢔᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑧁𑧊𑧊𑧈𑧠𑧌 (Nandinagari script)
• 𑐣𑐰𑐰𑐬𑑂𑐲 (Newa script)
• ନଵଵର୍ଷ (Odia script)
• ꢥꢮꢮꢬ꣄ꢰ (Saurashtra script)
• 𑆤𑆮𑆮𑆫𑇀𑆰 (Sharada script)
• 𑖡𑖪𑖪𑖨𑖿𑖬 (Siddham script)
• නවවර්‍ෂ (Sinhalese script)
• 𑩯𑩾𑩾𑩼 𑪙𑪀 (Soyombo script)
• 𑚝𑚦𑚦𑚤𑚶 (Takri script)
• நவவர்ஷ (Tamil script)
• నవవర్ష (Telugu script)
• นววรฺษ (Thai script)
• ན་ཝ་ཝ་རྵ (Tibetan script)
• 𑒢𑒫𑒫𑒩𑓂𑒭 (Tirhuta script)
• 𑨝𑨭𑨭𑨫𑩇𑨯 (Zanabazar Square script)

Etymology

Karmadhāraya compound of नव (nava) +‎ वर्ष (varṣa).

Pronunciation

• (Classical) IPA^(key): /n̪ɐ.ʋɐˈʋɐɾ.ʂɐ/

Noun

नववर्ष • (navavarṣa) stem, m or n

1. (New Sanskrit) New Year
   • 1990, Jagannath Vedalankar, Saralasaṃskr̥tasaraṇiḥ‎^[1], Sri Aurobindo Ashram, →ISBN, page 132:

     नववर्षस्य अयं प्रथमः दिवसः, इयं प्रथमा रात्रिः […]

     navavarṣasya ayaṃ prathamaḥ divasaḥ, iyaṃ prathamā rātriḥ […]

     This is the first day and night of the New Year; this is the first day

   • 2020, Phoolkanta Chawla, संस्कृत-मञ्जूषा [Sanskrit textbook for class 6 ICSE], New Saraswati House India, →ISBN, page 83:

     सः पौत्रं वदति—“वत्स! अहं प्रसन्नः अस्मि। सफलः भव। नववर्षः शुभः अस्तु।” “धन्यवादाः पितामह, भवते अपि नववर्षं शुभं भवतु।”

     saḥ pautraṃ vadati—“vatsa! ahaṃ prasannaḥ asmi. saphalaḥ bhava. navavarṣaḥ śubhaḥ astu.” “dhanyavādāḥ pitāmaha, bhavate api navavarṣaṃ śubhaṃ bhavatu.”

     He says to his grandson—“My dear child! I am happy. May you be successful. May the New Year be auspicious.” “Thank you, grandfather, may the New Year be auspicious for you too.”

Declension

Masculine a-stem declension of नववर्ष (navavarṣa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	नववर्षः navavarṣaḥ	नववर्षौ navavarṣau	नववर्षाः navavarṣāḥ
Vocative	नववर्ष navavarṣa	नववर्षौ navavarṣau	नववर्षाः navavarṣāḥ
Accusative	नववर्षम् navavarṣam	नववर्षौ navavarṣau	नववर्षान् navavarṣān
Instrumental	नववर्षेण navavarṣeṇa	नववर्षाभ्याम् navavarṣābhyām	नववर्षैः navavarṣaiḥ
Dative	नववर्षाय navavarṣāya	नववर्षाभ्याम् navavarṣābhyām	नववर्षेभ्यः navavarṣebhyaḥ
Ablative	नववर्षात् navavarṣāt	नववर्षाभ्याम् navavarṣābhyām	नववर्षेभ्यः navavarṣebhyaḥ
Genitive	नववर्षस्य navavarṣasya	नववर्षयोः navavarṣayoḥ	नववर्षाणाम् navavarṣāṇām
Locative	नववर्षे navavarṣe	नववर्षयोः navavarṣayoḥ	नववर्षेषु navavarṣeṣu

Neuter a-stem declension of नववर्ष (navavarṣa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	नववर्षम् navavarṣam	नववर्षे navavarṣe	नववर्षाणि navavarṣāṇi
Vocative	नववर्ष navavarṣa	नववर्षे navavarṣe	नववर्षाणि navavarṣāṇi
Accusative	नववर्षम् navavarṣam	नववर्षे navavarṣe	नववर्षाणि navavarṣāṇi
Instrumental	नववर्षेण navavarṣeṇa	नववर्षाभ्याम् navavarṣābhyām	नववर्षैः navavarṣaiḥ
Dative	नववर्षाय navavarṣāya	नववर्षाभ्याम् navavarṣābhyām	नववर्षेभ्यः navavarṣebhyaḥ
Ablative	नववर्षात् navavarṣāt	नववर्षाभ्याम् navavarṣābhyām	नववर्षेभ्यः navavarṣebhyaḥ
Genitive	नववर्षस्य navavarṣasya	नववर्षयोः navavarṣayoḥ	नववर्षाणाम् navavarṣāṇām
Locative	नववर्षे navavarṣe	नववर्षयोः navavarṣayoḥ	नववर्षेषु navavarṣeṣu