deşmek

Turkish edit

Etymology edit

From Ottoman Turkish دیشمك (deşmek), دشمك (deşmek), from Proto-Turkic *teĺ- (“to make holes”).^[1] Cognate with Azerbaijani deşmək, Uzbek teshmoq, Kyrgyz тешүү (teşüü), Yakut тэс (tes, “to pierce through”). According to Nişanyan^[2] it is related to delmek.

Verb edit

deşmek (third-person singular simple present deşer)

(transitive) to lance (a boil)
(transitive) to scratch open
(transitive) to dig up, dig into
(transitive) to open up (a painful subject or a problem)

Conjugation edit

Conjugation of deşmek (aorist in -V²r)

Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.

Positive declarative

infinitive			deşmek
impersonal participle	imperfective		deşen
	perfective		deşmiş
	prospective		deşecek
personal participle	non-prospective		deştiğim	deştiğin	deştiği	deştiğimiz	deştiğiniz	deştikleri
personal participle	prospective		deşeceğim	deşeceğin	deşeceği	deşeceğimiz	deşeceğiniz	deşecekleri
verbal noun			deşme
way of doing			deşiş
			singular			plural
			1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present	aorist	deşerim	deşersin	deşer	deşeriz	deşersiniz	deşerler
	present	imperfective	deşiyorum	deşiyorsun	deşiyor	deşiyoruz	deşiyorsunuz	deşiyorlar
	past	perfective	deştim	deştin	deşti	deştik	deştiniz	deştiler
	past	imperfective	deşiyordum	deşiyordun	deşiyordu	deşiyorduk	deşiyordunuz	deşiyorlardı (or deşiyordular)
	future		deşeceğim	deşeceksin	deşecek	deşeceğiz	deşeceksiniz	deşecekler
inferential	perfective		deşmişim	deşmişsin	deşmiş	deşmişiz	deşmişsiniz	deşmişler
	aorist		deşermişim	deşermişsin	deşermiş	deşermişiz	deşermişsiniz	deşerlermiş (or deşermişlar)
	imperfective		deşiyormuşum	deşiyormuşsun	deşiyormuş	deşiyormuşuz	deşiyormuşsunuz	deşiyorlarmış
conditional	simple		deşsem	deşsen	deşse	deşsek	deşseniz	deşseler
conditional	perfective		deşseydim	deşseydin	deşseydi	deşseydik	deşseydiniz	deşseydiler
optative			deşeyim	deşesin	deşe	deşelim	deşesiniz	deşeler
progressive			deşmekteyim	deşmektesin	deşmekte	deşmekteyiz	deşmektesiniz	deşmekteler
necessitative			deşmeliyim	deşmelisin	deşmeli	deşmeliyiz	deşmelisiniz	deşmeliler
imperative				deş	deşsin		deşin	deşsinler

Positive interrogative

			singular			plural
			1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present	aorist	deşer miyim?	deşer misin?	deşer mi?	deşer miyiz?	deşer misiniz?	deşerler mi?
	present	imperfective	deşiyor muyum?	deşiyor musun?	deşiyor mu?	deşiyor muyuz?	deşiyor musunuz?	deşiyorlar mı?
	past	perfective	deştim mi?	deştin mi?	deşti mi?	deştik mi?	deştiniz mi?	deştiler mi?
	past	imperfective	deşiyor muydum?	deşiyor muydun?	deşiyor muydu?	deşiyor muyduk?	deşiyor muydunuz?	deşiyorlar mıydı?
	future		deşecek miyim?	deşecek misin?	deşecek mi?	deşecek miyiz?	deşecek misiniz?	deşecekler mi?
inferential	perfective		deşmiş miyim?	deşmiş misin?	deşmiş mi?	deşmiş miyiz?	deşmiş misiniz?	deşmişler mi?
	aorist		deşer miymişim?	deşer miymişsin?	deşer miymiş?	deşer miymişiz?	deşer miymişsiniz?	deşerler miymiş?
	imperfective		deşiyor muymuşum?	deşiyor muymuşsun?	deşiyor muymuş?	deşiyor muymuşuz?	deşiyor muymuşsunuz?	deşiyorlar mıymış?
conditional	simple		deşsem mi?	deşsen mi?	deşse mi?	deşsek mi?	deşseniz mi?	deşseler mi?
conditional	perfective		deşse miydim?	deşse miydin?	deşse miydi?	deşse miydik?	deşse miydiniz?	deşseler miydi?
progressive			deşmekte miyim?	deşmekte misin?	deşmekte mi?	deşmekte miyiz?	deşmekte misiniz?	deşmekteler mi?
necessitative			deşmeli miyim?	deşmeli misin?	deşmeli mi?	deşmeli miyiz?	deşmeli misiniz?	deşmeliler mi?

Negative declarative

infinitive			deşmemek
impersonal participle	imperfective		deşmeyen
	perfective		deşmemiş
	prospective		deşmeyecek
personal participle	non-prospective		deşmediğim	deşmediğin	deşmediği	deşmediğimiz	deşmediğiniz	deşmedikleri
personal participle	prospective		deşmeyeceğim	deşmeyeceğin	deşmeyeceği	deşmeyeceğimiz	deşmeyeceğiniz	deşmeyecekleri
verbal noun			deşmeme
way of doing			deşmeyiş
			singular			plural
			1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present	aorist	deşmem	deşmezsin	deşmez	deşmeyiz	deşmezsiniz	deşmezler
	present	imperfective	deşmiyorum	deşmiyorsun	deşmiyor	deşmiyoruz	deşmiyorsunuz	deşmiyorlar
	past	perfective	deşmedim	deşmedin	deşmedi	deşmedik	deşmediniz	deşmediler
	past	imperfective	deşmiyordum	deşmiyordun	deşmiyordu	deşmiyorduk	deşmiyordunuz	deşmiyorlardı
	future		deşmeyeceğim	deşmeyeceksin	deşmeyecek	deşmeyeceğiz	deşmeyeceksiniz	deşmeyecekler
inferential	perfective		deşmemişim	deşmemişsin	deşmemiş	deşmemişiz	deşmemişsiniz	deşmemişler
	aorist		deşmezmişim	deşmezmişsin	deşmezmiş	deşmezmişiz	deşmezmişsiniz	deşmezlermiş
	imperfective		deşmiyormuşum	deşmiyormuşsun	deşmiyormuş	deşmiyormuşuz	deşmiyormuşsunuz	deşmiyorlarmış
conditional	simple		deşmesem	deşmesen	deşmese	deşmesek	deşmeseniz	deşmeseler
conditional	perfective		deşmeseydim	deşmeseydin	deşmeseydi	deşmeseydik	deşmeseydiniz	deşmeseydiler
optative			deşmeyeyim	deşmeyesin	deşmeye	deşmeyelim	deşmeyesiniz	deşmeyeler
progressive			deşmemekteyim	deşmemektesin	deşmemekte	deşmemekteyiz	deşmemektesiniz	deşmemekteler
necessitative			deşmemeliyim	deşmemelisin	deşmemeli	deşmemeliyiz	deşmemelisiniz	deşmemeliler
imperative				deşme	deşmesin		deşmeyin	deşmesinler

Negative interrogative

			singular			plural
			1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present	aorist	deşmez miyim?	deşmez misin?	deşmez mi?	deşmez miyiz?	deşmez misiniz?	deşmezler mi?
	present	imperfective	deşmiyor muyum?	deşmiyor musun?	deşmiyor mu?	deşmiyor muyuz?	deşmiyor musunuz?	deşmiyorlar mı?
	past	perfective	deşmedim mi?	deşmedin mi?	deşmedi mi?	deşmedik mi?	deşmediniz mi?	deşmediler mi?
	past	imperfective	deşmiyor muydum?	deşmiyor muydun?	deşmiyor muydu?	deşmiyor muyduk?	deşmiyor muydunuz?	deşmiyorlar mıydı?
	future		deşmeyecek miyim?	deşmeyecek misin?	deşmeyecek mi?	deşmeyecek miyiz?	deşmeyecek misiniz?	deşmeyecekler mi?
inferential	perfective		deşmemiş miyim?	deşmemiş misin?	deşmemiş mi?	deşmemiş miyiz?	deşmemiş misiniz?	deşmemişler mi?
	aorist		deşmez miymişim?	deşmez miymişsin?	deşmez miymiş?	deşmez miymişiz?	deşmez miymişsiniz?	deşmezler miymiş?
	imperfective		deşmiyor muymuşum?	deşmiyor muymuşsun?	deşmiyor muymuş?	deşmiyor muymuşuz?	deşmiyor muymuşsunuz?	deşmiyorlar mıymış?
conditional	simple		deşmesem mi?	deşmesen mi?	deşmese mi?	deşmesek mi?	deşmeseniz mi?	deşmeseler mi?
conditional	perfective		deşmese miydim?	deşmese miydin?	deşmese miydi?	deşmese miydik?	deşmese miydiniz?	deşmeseler miydi?
progressive			deşmemekte miyim?	deşmemekte misin?	deşmemekte mi?	deşmemekte miyiz?	deşmemekte misiniz?	deşmemekteler mi?
necessitative			deşmemeli miyim?	deşmemeli misin?	deşmemeli mi?	deşmemeli miyiz?	deşmemeli misiniz?	deşmemeliler mi?

Synonyms edit

oymak
kazmak

Derived terms edit

Related terms edit

delmek (?)

References edit

^ Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*dĕ̀lp`i”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
^ Nişanyan, Sevan (2002–) “deşmek”, in Nişanyan Sözlük

[1] Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*dĕ̀lp`i”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill

[2] Nişanyan, Sevan (2002–) “deşmek”, in Nişanyan Sözlük

[1]

[2]