wiesz

Old Polish edit

Etymology edit

Inherited from Proto-Slavic *vьśь. First attested in the first half of the 14th century.

Pronunciation edit

IPA^(key): (10^th–15^th CE) /vjɛʃ/
IPA^(key): (15^th CE) /vjɛʃ/

Adjective edit

wiesz (not comparable)

all; every (not excluding any)
- c. 1301-1350, Kazania świętokrzyskie‎^[1], page br 14:
  Tim usem tec to bog mylosciuy moui reca: Vstan!
  [Tym wszem teć to Bog miłościwy mowi, rzeka: Wstań!]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎^[2], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], page 44:
  Pomnecz bødø ymø twoie, gospodne, ode wszego pocolena (in omni generatione) y w pocolene
  [Pomnieć będą imię twoje, Gospodnie, ode wszego pokolenia (in omni generatione) i w pokolenie]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎^[3], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 5, 6:
  Nenawidzal ies wszech, czso czinø lichotø (omnes, qui operantur iniquitatem)
  [Nienawidział jeś wszech, cso czynią lichotę (omnes, qui operantur iniquitatem)]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎^[4], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 33, 10:
  Szukaiøczy gospodna ne vmnyeszeni bødø wszego dobrego (omni bono)
  [Szukający Gospodna nie umniejszeni będą wszego dobrego (omni bono)]
- 1930 [Fifteenth century], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[5], section 1,28:
  Panuyczye... wszemu stworzenyu, gesz to szø rucha (universis animantibus, quae moventur) na szemy
  [Panujcie... wszemu stworzeniu, jeż to się rucha (universis animantibus, quae moventur) na ziemi]
- 1874-1891 [c. 1420], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXIV, page 79:
  Oczecz, szyn, duch szwanthi, wsze yeden gospodzin, racz bicz sze mnø
  [Ociec, Syn, Duch Święty, wsze jeden Gospodzin, racz być ze mną]
- 1874 [1420], Monumenta Medii Aevi Historica res gestas Poloniae illustrantia. Pomniki Dziejowe Wieków Średnich do objaśnienia rzeczy polskich służące, volume VIII, page 460:
  To, czso mi dali vinø panowye..., tegom wschego od pirwego do poslednyego praw
  [To, cso mi dali winę panowie..., tegom wszego od pirwego do pośledniego praw]
- 1895 [1448–1450], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, page 104:
  Mi Ian... s prziswolenya... wschech i koliszdich naschich stolecznykow... vstawilismi
  [My Jan... z przyzwolenia... wszech i koliżdych naszych stołecznikow... ustawilismy]
- Spowiedź powszechna - Confessio generalis, page 1. 2:
  My grzeszni ludze szpowadami szø bogw... naszich wszech grzechow, czszoszmi szø gych dopwszczili
  [My grzeszni ludzie spowiadamy się Bogu... naszych wszech grzechow, csośmy się jich dopuścili]
any; every; (no matter what kind)
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎^[6], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 35, 4:
  Przistal wszey drodze (omni viae) nedobrey
  [Przystał wszej drodze (omni viae) niedobrej]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎^[7], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 127, 6:
  Wydz dobra Yeruzalem swszech dnow (omnibus diebus) szywota twego
  [Widz dobra Jeruzalem szwszech dniow (omnibus diebus) żywota twego]
- 1874-1891 [Fifteenth century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXII, page 245:
  O tich to blogoslawyenstwach mislączim... przichodzi... przesladowanye od slich na wschech myesczyech y wschech czassyech
  [O tych to błogosławieństwach myślącym... przychodzi... prześladowanie od złych na wszech mieściech i wszech czasiech]
(in negated sentences) none, no
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎^[8], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 147, 9:
  Ne vczynyl gest tako wszey postaczy (omni nationi)
  [Nie uczynił jest tako wszej postaci (omni nationi)]
all; entire, whole
Synonyms: cały, wszystek
- c. 1301-1350, Kazania świętokrzyskie‎^[9], page av 12:
  [Z]aplacahø, praui, usem sircem
  [[Z]apłakachą, prawi, wszem sircem]