wszelki
Old Polish edit
Etymology edit
From a phonetical reduction of wszelaki from frequent use as well as a general reduction of -Vli- -> Vl- (compare Old Polish wielki, albo), from Proto-Slavic *vьšelijakъ. First attested in the 14th century.
Pronunciation edit
Pronoun edit
wszelki
- each, every
- Synonym: każdy
- Beginning of the 15th century, Kazania gnieźnieńskie[2], page 3a:
- Tako vøcz gescy on to bil prikasal, abycz fszeliky clouek... do Bethlehem przysetl bil (Luc 2, 3)
- [Tako więc jesci on to był przykazał, abyć wszeliki człowiek... do Betlehem przyszedł {był} (Luc 2, 3)]
- any, whichever; (in negated sentences) no, none
- 1895 [1448–1450], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, page 111:
- Taky starostha, rzanczcza albo wschelky vrzandnyk (quisquis officialis) wschitka gymyenya yego ma dacz na rankoyemstwo
- [Taki starosta, rządźca albo wszelki urzędnik (quisquis officialis) wszytka jimienia jego ma dać na rękojemstwo]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter][3], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 118, 133:
- Y ne *panvye mne wszelka krzywda (omnis iniustitia)
- [I nie panuj[e] mnie wszelka krzywda (omnis iniustitia)]
- entire, whole
- Synonym: cały
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter][4], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 8, 1:
- Kako dziwne iest ymø twoie we wszelikey zemy (in universa terra)
- [Kako dziwne jest imię twoje we wszelikiej ziemi (in universa terra)]
Derived terms edit
adverbs
Related terms edit
adjectives
Descendants edit
References edit
- Boryś, Wiesław (2005) “wszelki”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Mańczak, Witold (2017) “wszelki”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “wszelki”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish edit
Etymology edit
Inherited from Old Polish wszelki.
Pronunciation edit
- IPA(key): /ˈfʂɛl.ki/
- (Middle Polish) IPA(key): /ˈfʂɛl.ki/
Audio (file) - Rhymes: -ɛlki
- Syllabification: wszel‧ki
Adjective edit
wszelki (not comparable, no derived adverb)
- each, every
- Synonyms: co do jednego, każdy, wszelaki, wszystek
- Antonym: żaden
- any, any and all
- Synonym: jakikolwiek
- (obsolete) all kinds of, various
- Synonym: różnorodny
Declension edit
Declension of wszelki (velar)
singular | plural | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
masculine animate | masculine inanimate | feminine | neuter | virile (= masculine personal) | non-virile | |
nominative | wszelki | wszelka | wszelkie | wszelcy | wszelkie | |
genitive | wszelkiego | wszelkiej | wszelkiego | wszelkich | ||
dative | wszelkiemu | wszelkiej | wszelkiemu | wszelkim | ||
accusative | wszelkiego | wszelki | wszelką | wszelkie | wszelkich | wszelkie |
instrumental | wszelkim | wszelką | wszelkim | wszelkimi | ||
locative | wszelkim | wszelkiej | wszelkim | wszelkich |
Trivia edit
According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), wszelki is one of the most used words in Polish, appearing 26 times in scientific texts, 25 times in news, 37 times in essays, 18 times in fiction, and 22 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 128 times, making it the 469th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
References edit
Further reading edit
- wszelki in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- wszelki in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “wszelki”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “WSZELKI”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 18.04.2012
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “wszelki”, in Słownik języka polskiego[5]
- Aleksander Zdanowicz (1861) “wszelki”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861[6]
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “wszelki”, in Słownik języka polskiego[7] (in Polish), volume 7, Warsaw, page 772
- wszelki in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego