đạo Khổng

Vietnamese edit

Etymology edit

đạo (“religion”) +‎ Khổng (“Confucius”), calque of Chinese 孔教 (Khổng giáo).

Pronunciation edit

(Hà Nội) IPA^(key): [ʔɗaːw˧˨ʔ xəwŋ͡m˧˩]
(Huế) IPA^(key): [ʔɗaːw˨˩ʔ kʰəwŋ͡m˧˨] ~ [ʔɗaːw˨˩ʔ xəwŋ͡m˧˨]
(Hồ Chí Minh City) IPA^(key): [ʔɗaːw˨˩˨ kʰəwŋ͡m˨˩˦] ~ [ʔɗaːw˨˩˨ xəwŋ͡m˨˩˦]

Noun edit

đạo Khổng

Confucianism
Synonyms: đạo Nho, đạo Nhu, Nho giáo, Khổng giáo
- Phan Châu Trinh Đạo đức và luân lí Đông Tây [Eastern and Western Ideas on Morality and Ethics]:
  Từ nãy đến giờ tôi chỉ trích luân lý của ta, khen ngợi luân lý của Âu Tây, chắc anh em nghe lạ tai, cho tôi là người bội đạo Khổng Mạnh chăng? Xin thưa rằng từ khi tôi hiểu được chút ít đạo đức của Khổng Mạnh thì tôi rất sùng bái lắm. Vẫn biết đạo Khổng Mạnh hay thật nhưng bây giờ ta biết kiếm nơi đâu? Qua Tàu đem về chăng? Kiếm trong các sử sách Việt Nam này chăng? Tưởng thắp đuốc tìm cũng không thấy nữa, là vì nước Nam, nước Tàu bỏ mất đạo ấy đã lâu rồi.
  Đạo Khổng Mạnh không phải là cách chuyên chế của các nhà vua mà anh em đã mộng tưởng đâu. Đạo Khổng Mạnh dạy quân dân tịnh trọng (vua dân đều trọng) và rất bình đẳng; vua và dân đều cần có đạo đức luân lý, nghĩa là dân phải kính trọng vua như cha mẹ mà vua cũng suy lòng đó mà yêu dấu dân như con đỏ vậy.
  I've been going on criticizing our ethics, praising European ethics, you guys are probably thinking I've betrayed Confucianist-Mencianist values. I'd like to tell you this, I had held Confucianist-Mencianist morality in high regard ever since I learned a thing or two about it. Surely, Confucianism-Mencianism is good, but where are we going to look for it now? Bring it back from China? Search for it in Vietnamese records? I don't think we could find it even if we lit up some torches, because Vietnam as well as China have long abandoned it.
  Confucianism-Mencianism is not the monarchs' authoritarianism you guys think it is, no. Confucianism-Mencianism teaches reciprocal respect among monarchs and subjects, it's actually about equity; monarchs and subjects all need morality and ethics, meaning that subjects have to respect their monarchs like their own parents, and monarchs also have to love their subjects like their own children.