լիր
Armenian edit
Etymology edit
From Old Armenian լիր (lir).
Pronunciation edit
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): /liɾ/ [liɾ] invalid IPA characters (//[])
- (Western Armenian, standard) IPA(key): /liɾ/ [liɾ] invalid IPA characters (//[])
Noun edit
լիր • (lir)
- plenitude, fullness
- embankment
- երկաթուղային լիր ― erkatʻuġayin lir ― railway embankment
Declension edit
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | լիր (lir) | լրեր (lrer) | ||
| dative | լրի (lri) | լրերի (lreri) | ||
| ablative | լրից (lricʻ) | լրերից (lrericʻ) | ||
| instrumental | լրով (lrov) | լրերով (lrerov) | ||
| locative | լրում (lrum) | լրերում (lrerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | լիրը/լիրն (lirə/lirn) | լրերը/լրերն (lrerə/lrern) | ||
| dative | լրին (lrin) | լրերին (lrerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | լիրս (lirs) | լրերս (lrers) | ||
| dative | լրիս (lris) | լրերիս (lreris) | ||
| ablative | լրիցս (lricʻs) | լրերիցս (lrericʻs) | ||
| instrumental | լրովս (lrovs) | լրերովս (lrerovs) | ||
| locative | լրումս (lrums) | լրերումս (lrerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | լիրդ (lird) | լրերդ (lrerd) | ||
| dative | լրիդ (lrid) | լրերիդ (lrerid) | ||
| ablative | լրիցդ (lricʻd) | լրերիցդ (lrericʻd) | ||
| instrumental | լրովդ (lrovd) | լրերովդ (lrerovd) | ||
| locative | լրումդ (lrumd) | լրերումդ (lrerumd) | ||
Adjective edit
լիր • (lir) (superlative ամենալիր)
Declension edit
nominalized, i-type (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | լիր (lir) | լրեր (lrer) | ||
| dative | լրի (lri) | լրերի (lreri) | ||
| ablative | լրից (lricʻ) | լրերից (lrericʻ) | ||
| instrumental | լրով (lrov) | լրերով (lrerov) | ||
| locative | լրում (lrum) | լրերում (lrerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | լիրը/լիրն (lirə/lirn) | լրերը/լրերն (lrerə/lrern) | ||
| dative | լրին (lrin) | լրերին (lrerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | լիրս (lirs) | լրերս (lrers) | ||
| dative | լրիս (lris) | լրերիս (lreris) | ||
| ablative | լրիցս (lricʻs) | լրերիցս (lrericʻs) | ||
| instrumental | լրովս (lrovs) | լրերովս (lrerovs) | ||
| locative | լրումս (lrums) | լրերումս (lrerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | լիրդ (lird) | լրերդ (lrerd) | ||
| dative | լրիդ (lrid) | լրերիդ (lrerid) | ||
| ablative | լրիցդ (lricʻd) | լրերիցդ (lrericʻd) | ||
| instrumental | լրովդ (lrovd) | լրերովդ (lrerovd) | ||
| locative | լրումդ (lrumd) | լրերումդ (lrerumd) | ||
References edit
- Aġayan, Ēduard (1976) “լիր”, in Ardi hayereni bacʻatrakan baṙaran [Explanatory Dictionary of Contemporary Armenian] (in Armenian), Yerevan: Hayastan
- Galstyan E. H., editor (1984), “լիր”, in Hay-ṙuseren baṙaran [Armenian–Russian Dictionary], Yerevan: Academy Press
Old Armenian edit
Etymology edit
From Proto-Indo-European *pleh₁-r-, from *pleh₁-.
Noun edit
լիր • (lir)
- plenitude, fullness
- լիր արկանել ― lir arkanel ― to fill a ditch
- լրիւ իւրով ― lriw iwrov ― totally, entirely, completely
- ապականել, կորուսանել զերկիրն լրիւ իւրով ― apakanel, korusanel zerkirn lriw iwrov ― to lay waste the land; to desolate the land in the fulness thereof
- Տեառն է երկիր լրիւ իւրով ― Teaṙn ē erkir lriw iwrov ― the earth is the Lord's and all that therein is
Declension edit
i-type
Derived terms edit
- ամենալիր (amenalir)
- ամենալրութիւն (amenalrutʻiwn)
- անդնդալիր (andndalir)
- անլիր (anlir)
- անլրարկեալ (anlrarkeal)
- անլրութիւն (anlrutʻiwn)
- անլրումն (anlrumn)
- աշխարհալիր (ašxarhalir)
- առատալիր (aṙatalir)
- աստեղալիր (astełalir)
- արտօսրալիր (artōsralir)
- բերանալիր (beranalir)
- բերկրալիր (berkralir)
- բուռնալիր (buṙnalir)
- բռնալիր (bṙnalir)
- գայռալիր (gayṙalir)
- գերալիր (geralir)
- գերալրական (geralrakan)
- գերալրապէս (geralrapēs)
- գերալրութիւն (geralrutʻiwn)
- գերանալիր (geranalir)
- գորովալիր (gorovalir)
- գրկալիր (grkalir)
- երկնալիր (erknalir)
- երկրալիր (erkralir)
- զմռսալիր (zmṙsalir)
- թռալիր (tʻṙalir)
- իւղալիր (iwłalir)
- լայնալիր (laynalir)
- լիալիր (lialir)
- լիուլրումնօրէն (liulrumnōrēn)
- լուսալիր (lusalir)
- լուսալրութիւն (lusalrutʻiwn)
- լուսնալիր (lusnalir)
- լրական (lrakan)
- լրականութիւն (lrakanutʻiwn)
- լրակցութիւն (lrakcʻutʻiwn)
- լրանամ (lranam)
- լրապատար (lrapatar)
- լրապէս (lrapēs)
- լրացուցանեմ (lracʻucʻanem)
- լրիւ (lriw)
- լրութիւն (lrutʻiwn)
- լրումն (lrumn)
- խնկալիր (xnkalir)
- խոհականալիր (xohakanalir)
- խրոխտալիր (xroxtalir)
- ծայրալիր (cayralir)
- ծայրալրութիւն (cayralrutʻiwn)
- ծանրալիր (canralir)
- կականալիր (kakanalir)
- կանոնլրմունք (kanonlrmunkʻ)
- կշտալիր (kštalir)
- կոկորդալիր (kokordalir)
- կոհակալիր (kohakalir)
- կորովալիր (korovalir)
- հառաչալիր (haṙačʻalir)
- հարստալիր (harstalir)
- հեշտալիր (heštalir)
- հեշտալրութիւն (heštalrutʻiwn)
- հոգելիր (hogelir)
- հրճուալիր (hrčualir)
- ձիւնալիր (jiwnalir)
- ձորալիր (joralir)
- ճենճերալիր (čenčeralir)
- յուսալիր (yusalir)
- շարալրական (šaralrakan)
- որոտալիր (orotalir)
- ուռճալիր (uṙčalir)
- ուռճալրացեալ (uṙčalracʻeal)
- ուրախալիր (uraxalir)
- պաստառալիր (pastaṙalir)
- սիրալիր (siralir)
- սիրալրական (siralrakan)
- սրտալիր (srtalir)
- քրտնալիր (kʻrtnalir)
Related terms edit
- լի (li)
Descendants edit
References edit
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “լիր”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “լիր”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “լի”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 309