խռպոտ
Armenian edit
Etymology edit
From Old Armenian խռպոտ (xṙpot).
Pronunciation edit
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): /χərˈpot/ [χərˈpot] invalid IPA characters (//[])
- (Western Armenian, standard) IPA(key): /χərˈbod/ [χərˈbod] invalid IPA characters (//[])
Adjective edit
խռպոտ • (xṙpot) (superlative ամենախռպոտ)
Declension edit
nominalized, i-type (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | խռպոտ (xṙpot) | խռպոտներ (xṙpotner) | ||
| dative | խռպոտի (xṙpoti) | խռպոտների (xṙpotneri) | ||
| ablative | խռպոտից (xṙpoticʻ) | խռպոտներից (xṙpotnericʻ) | ||
| instrumental | խռպոտով (xṙpotov) | խռպոտներով (xṙpotnerov) | ||
| locative | խռպոտում (xṙpotum) | խռպոտներում (xṙpotnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | խռպոտը/խռպոտն (xṙpotə/xṙpotn) | խռպոտները/խռպոտներն (xṙpotnerə/xṙpotnern) | ||
| dative | խռպոտին (xṙpotin) | խռպոտներին (xṙpotnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | խռպոտս (xṙpots) | խռպոտներս (xṙpotners) | ||
| dative | խռպոտիս (xṙpotis) | խռպոտներիս (xṙpotneris) | ||
| ablative | խռպոտիցս (xṙpoticʻs) | խռպոտներիցս (xṙpotnericʻs) | ||
| instrumental | խռպոտովս (xṙpotovs) | խռպոտներովս (xṙpotnerovs) | ||
| locative | խռպոտումս (xṙpotums) | խռպոտներումս (xṙpotnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | խռպոտդ (xṙpotd) | խռպոտներդ (xṙpotnerd) | ||
| dative | խռպոտիդ (xṙpotid) | խռպոտներիդ (xṙpotnerid) | ||
| ablative | խռպոտիցդ (xṙpoticʻd) | խռպոտներիցդ (xṙpotnericʻd) | ||
| instrumental | խռպոտովդ (xṙpotovd) | խռպոտներովդ (xṙpotnerovd) | ||
| locative | խռպոտումդ (xṙpotumd) | խռպոտներումդ (xṙpotnerumd) | ||
Derived terms edit
- խռպոտաձայն (xṙpotajayn)
- խռպոտանալ (xṙpotanal)
- խռպոտել (xṙpotel)
- խռպոտվել (xṙpotvel)
- խռպոտություն (xṙpotutʻyun)
- խռպոտում (xṙpotum)
Descendants edit
- → Azerbaijani: herpet
Further reading edit
- Malxaseancʻ, Stepʻan (1944) “խռպոտ”, in Hayerēn bacʻatrakan baṙaran [Armenian Explanatory Dictionary] (in Armenian), volume II, Yerevan: State Publishing House, page 304c
Old Armenian edit
Alternative forms edit
- խռբոտ (xṙbot) — post-Classical
Etymology edit
From onomatopoeic խռպ- (xṙp-) + -ոտ (-ot). The root is also found in Old Armenian խռպող (xṙpoł) and dialectal խռպել (xṙpel), խռպոզ (xṙpoz), խռպոն (xṙpon).
Adjective edit
խռպոտ • (xṙpot)
- (of a person) rough, coarse; large
- 6th century, Philo of Alexandria, I linelutʿeann xndrocʿ ew lucmancʿ [Quaestiones et Solutiones in Genesim] 3.42:[1][2]
- […] որոյ ոչ խռպոտ եւ խիստ են բարքն, այլ յառաքինութիւն դիւրաւ գայ։
- […] oroy očʻ xṙpot ew xist en barkʻn, ayl yaṙakʻinutʻiwn diwraw gay.
- Translation by Ralph Marcus
- […] and whose characters are not unpleasant and hard but easily give place to virtue and are submissive to right reason․
- […] որոյ ոչ խռպոտ եւ խիստ են բարքն, այլ յառաքինութիւն դիւրաւ գայ։
- 16–17th centuries, Eremia Mełrecʿi or Sargis Evdokiacʿi, Baṙgirkʿ hayocʿ [Armenian Dictionary] Խ.300:[3]
- խռբոտ· խոշոր (var. խոժոռ; խոժոռ, կամ խոշոր)
- xṙbot· xošor (var. xožoṙ; xožoṙ, kam xošor)
- xṙbot = large
- խռբոտ· խոշոր (var. խոժոռ; խոժոռ, կամ խոշոր)
- (of a voice) hoarse, raucous
- 6th century, Philo of Alexandria, Yałags naxaxnamutʿean [De Providentia II] :[4]
- Նոյնպէս եթէ ոք խռպոտ եւ պոռոտ եւ արտանուագ ձայն ունելով՝ երգել ձեռնարկիցէ […]
- Noynpēs etʻē okʻ xṙpot ew poṙot ew artanuag jayn unelov, ergel jeṙnarkicʻē […]
- Translation by M. Awgereancʻ
- Similiter si quis raucisonus, horrisonus, ac melodiae expers praesumat canere […]
- Նոյնպէս եթէ ոք խռպոտ եւ պոռոտ եւ արտանուագ ձայն ունելով՝ երգել ձեռնարկիցէ […]
Derived terms edit
- բարքախռպոտ (barkʻaxṙpot)
Descendants edit
References edit
- ^ Awgereancʻ, Mkrtičʻ (1826) Pʻiloni Ebrayecʻwoy mnacʻordkʻ i hays, or en Meknutʻiwn Cnndocʻ ew Elicʻ, Čaṙkʻ i Sampʻson, i Yovnan, ew yeris mankuns kam i hreštaks [Philonis Judaei paralipomena armena. Libri videlicet quatuor in Genesin, libri duo in Exodum, sermo unus de Sampsone, alter de Iona, tertius de tribus angelis Abraamo apparentibus], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 211
- ^ Marcus, Ralph (1953) Philo: Supplement I: Questions and Answers on Genesis (The Loeb Classical Library), Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, pages 232–233
- ^ Amalyan, H. M., editor (1975), Baṙgirkʻ hayocʻ[1] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, pages 148, 381
- ^ Awgereancʻ, Mkrtičʻ (1822) Pʻiloni Ebrayecʻwoy bankʻ erekʻ čʻew i loys əncayealkʻ. A. B. Yałags naxaxnamutʻean. G. Yałags kendaneacʻ [Philonis Judaei sermones tres hactenus inediti. I et II De Providentia, et III De Animalibus], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 77
Further reading edit
- Ačaṙean, Hračʻeay (1899) “Hayerēni bnajayn ew krknawor baṙerə (630 baṙi kʻnnutʻiwn) [Armenian onomatopoeic and reduplicative words (study of 630 words)]”, in Handes Amsorya[2] (in Armenian), volume 13, number 7, Vienna: Mekhitarist Press, page 205a of 202–207
- Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “խռպոտ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, page 427a
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836) “խռպոտ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume I, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 987a
- J̌ahukyan, Geworg (2010) “խռպ-”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 352b
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “խռպոտ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 298a
- Sargsyan, Artem et al., editors (2002), “խռպել, խռպոզ, խռպոն”, in Hayocʻ lezvi barbaṙayin baṙaran [Dialectal Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), volume II, Yerevan: Hayastan, page 368b