क्रय्य
Sanskrit edit
Alternative forms edit
- क्रेय (kreya) — Classical Sanskrit
Alternative scripts edit
Alternative scripts
- ক্ৰয়্য (Assamese script)
- ᬓ᭄ᬭᬬ᭄ᬬ (Balinese script)
- ক্রয়্য (Bengali script)
- 𑰎𑰿𑰨𑰧𑰿𑰧 (Bhaiksuki script)
- 𑀓𑁆𑀭𑀬𑁆𑀬 (Brahmi script)
- ကြယျ (Burmese script)
- ક્રય્ય (Gujarati script)
- ਕ੍ਰਯ੍ਯ (Gurmukhi script)
- 𑌕𑍍𑌰𑌯𑍍𑌯 (Grantha script)
- ꦏꦿꦪꦾ (Javanese script)
- 𑂍𑂹𑂩𑂨𑂹𑂨 (Kaithi script)
- ಕ್ರಯ್ಯ (Kannada script)
- ក្រយ្យ (Khmer script)
- ກ຺ຣຍ຺ຍ (Lao script)
- ക്രയ്യ (Malayalam script)
- ᡬᡵᠠᠶᠶᠠ (Manchu script)
- 𑘎𑘿𑘨𑘧𑘿𑘧 (Modi script)
- ᢉᠷᠠᠶ᠋ᠶᠠ (Mongolian script)
- 𑦮𑧠𑧈𑧇𑧠𑧇 (Nandinagari script)
- 𑐎𑑂𑐬𑐫𑑂𑐫 (Newa script)
- କ୍ରଯ୍ଯ (Odia script)
- ꢒ꣄ꢬꢫ꣄ꢫ (Saurashtra script)
- 𑆑𑇀𑆫𑆪𑇀𑆪 (Sharada script)
- 𑖎𑖿𑖨𑖧𑖿𑖧 (Siddham script)
- ක්රය්ය (Sinhalese script)
- 𑩜 𑪙𑩼𑩻 𑪙𑩻 (Soyombo script)
- 𑚊𑚶𑚤𑚣𑚶𑚣 (Takri script)
- க்ரய்ய (Tamil script)
- క్రయ్య (Telugu script)
- กฺรยฺย (Thai script)
- ཀྲ་ཡྱ (Tibetan script)
- 𑒏𑓂𑒩𑒨𑓂𑒨 (Tirhuta script)
- 𑨋𑩇𑨫𑨪𑩇𑨪 (Zanabazar Square script)
Etymology edit
From Proto-Indo-European *kʷróyh₂-yo-s (“purchasable”), from *kʷreyh₂- (“to buy”). The Sanskrit root is क्री (krī).
Pronunciation edit
Adjective edit
क्रय्य • (kráyya) stem
- purchasable; exhibited for sale
- c. 700 BCE, Śatapatha Brāhmaṇa 3.3.3.1:
- स वै राजानं पणते । स यद्राजानं पणते तस्मादिदं सकृत्सर्वं पण्यं स आह सोमविक्रयिन्क्रय्यस्ते सोमो राजा३ इति क्रय्य इत्याह सोमविक्रयी तं वै ते क्रीणानीति क्रीणीहीत्याह सोमविक्रयी कलया ते क्रीणानीति भूयो वा अतः सोमो राजार्हतीत्याह सोमविक्रयी भूय एवातः सोमो राजार्हति महांस्त्वेव गोर्महिमेत्यध्वर्युः
- sa vai rā́jānam paṇate. sa yadrā́jānam páṇate tásmādidáṃ sakṛtsárvam páṇyaṃ sá āha sómavikrayinkráyyaste sómo rājā3 íti kráyya ítyāha somavikrayī taṃ vaí te krīṇānī́ti krīṇīhī́tyāha somavikrayī́ kaláyā te krīṇānīti bhū́yo vā átaḥ sómo rā́jārhatī́tyāha somavikrayī bhū́ya evā́taḥ sómo rājā́rhati mahāṃstvèva górmahimétyadhvaryúḥ.
- He bargains for the Soma; and because he bargains for the Soma, therefore any and everything is exchangeable [for Soma] here. He says, "Soma-seller, is thy Soma for sale?"
"It is for sale," says the Soma-seller.
"I will buy it of thee!"
"Buy it!", says the Soma-seller.
"I will buy it of thee for one-sixteenth [of the cow]."
"Soma, surely, is worth more than that!", says the Soma-seller.
"Yea, Soma is worth more than that; but great, surely, is the greatness of the cow," says the Adhvaryu.
- स वै राजानं पणते । स यद्राजानं पणते तस्मादिदं सकृत्सर्वं पण्यं स आह सोमविक्रयिन्क्रय्यस्ते सोमो राजा३ इति क्रय्य इत्याह सोमविक्रयी तं वै ते क्रीणानीति क्रीणीहीत्याह सोमविक्रयी कलया ते क्रीणानीति भूयो वा अतः सोमो राजार्हतीत्याह सोमविक्रयी भूय एवातः सोमो राजार्हति महांस्त्वेव गोर्महिमेत्यध्वर्युः
Usage notes edit
In Classical Sanskrit, the term is written as क्रेय (kreya); this spelling is based on the Classical Sanskrit pronunciation of the term.
Declension edit
| Masculine a-stem declension of क्रय्य (kráyya) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | क्रय्यः kráyyaḥ |
क्रय्यौ / क्रय्या¹ kráyyau / kráyyā¹ |
क्रय्याः / क्रय्यासः¹ kráyyāḥ / kráyyāsaḥ¹ |
| Vocative | क्रय्य kráyya |
क्रय्यौ / क्रय्या¹ kráyyau / kráyyā¹ |
क्रय्याः / क्रय्यासः¹ kráyyāḥ / kráyyāsaḥ¹ |
| Accusative | क्रय्यम् kráyyam |
क्रय्यौ / क्रय्या¹ kráyyau / kráyyā¹ |
क्रय्यान् kráyyān |
| Instrumental | क्रय्येण kráyyeṇa |
क्रय्याभ्याम् kráyyābhyām |
क्रय्यैः / क्रय्येभिः¹ kráyyaiḥ / kráyyebhiḥ¹ |
| Dative | क्रय्याय kráyyāya |
क्रय्याभ्याम् kráyyābhyām |
क्रय्येभ्यः kráyyebhyaḥ |
| Ablative | क्रय्यात् kráyyāt |
क्रय्याभ्याम् kráyyābhyām |
क्रय्येभ्यः kráyyebhyaḥ |
| Genitive | क्रय्यस्य kráyyasya |
क्रय्ययोः kráyyayoḥ |
क्रय्याणाम् kráyyāṇām |
| Locative | क्रय्ये kráyye |
क्रय्ययोः kráyyayoḥ |
क्रय्येषु kráyyeṣu |
| Notes |
| ||
| Feminine ā-stem declension of क्रय्या (kráyyā) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | क्रय्या kráyyā |
क्रय्ये kráyye |
क्रय्याः kráyyāḥ |
| Vocative | क्रय्ये kráyye |
क्रय्ये kráyye |
क्रय्याः kráyyāḥ |
| Accusative | क्रय्याम् kráyyām |
क्रय्ये kráyye |
क्रय्याः kráyyāḥ |
| Instrumental | क्रय्यया / क्रय्या¹ kráyyayā / kráyyā¹ |
क्रय्याभ्याम् kráyyābhyām |
क्रय्याभिः kráyyābhiḥ |
| Dative | क्रय्यायै kráyyāyai |
क्रय्याभ्याम् kráyyābhyām |
क्रय्याभ्यः kráyyābhyaḥ |
| Ablative | क्रय्यायाः / क्रय्यायै² kráyyāyāḥ / kráyyāyai² |
क्रय्याभ्याम् kráyyābhyām |
क्रय्याभ्यः kráyyābhyaḥ |
| Genitive | क्रय्यायाः / क्रय्यायै² kráyyāyāḥ / kráyyāyai² |
क्रय्ययोः kráyyayoḥ |
क्रय्याणाम् kráyyāṇām |
| Locative | क्रय्यायाम् kráyyāyām |
क्रय्ययोः kráyyayoḥ |
क्रय्यासु kráyyāsu |
| Notes |
| ||
| Neuter a-stem declension of क्रय्य (kráyya) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | क्रय्यम् kráyyam |
क्रय्ये kráyye |
क्रय्याणि / क्रय्या¹ kráyyāṇi / kráyyā¹ |
| Vocative | क्रय्य kráyya |
क्रय्ये kráyye |
क्रय्याणि / क्रय्या¹ kráyyāṇi / kráyyā¹ |
| Accusative | क्रय्यम् kráyyam |
क्रय्ये kráyye |
क्रय्याणि / क्रय्या¹ kráyyāṇi / kráyyā¹ |
| Instrumental | क्रय्येण kráyyeṇa |
क्रय्याभ्याम् kráyyābhyām |
क्रय्यैः / क्रय्येभिः¹ kráyyaiḥ / kráyyebhiḥ¹ |
| Dative | क्रय्याय kráyyāya |
क्रय्याभ्याम् kráyyābhyām |
क्रय्येभ्यः kráyyebhyaḥ |
| Ablative | क्रय्यात् kráyyāt |
क्रय्याभ्याम् kráyyābhyām |
क्रय्येभ्यः kráyyebhyaḥ |
| Genitive | क्रय्यस्य kráyyasya |
क्रय्ययोः kráyyayoḥ |
क्रय्याणाम् kráyyāṇām |
| Locative | क्रय्ये kráyye |
क्रय्ययोः kráyyayoḥ |
क्रय्येषु kráyyeṣu |
| Notes |
| ||
Descendants edit
- Pali: keyya
- Prakrit: 𑀓𑁂𑀚𑁆𑀚 (kĕjja)
- Marathi: केजें (kejẽ, “grain or coconuts given in barter for vegetables”)
References edit
- Monier Williams (1899) “क्रय्य”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 321/2.
- Apte, Vaman Shivram (1890) “क्रय्य”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan