तुच्छ्य

Sanskrit

Etymology

From Proto-Indo-European *tus-sḱ-yós, from *tews- (“to be empty”). Cognate with Lithuanian tùščias (“empty”), Middle Persian [script needed] (twhyg /⁠tuhīg⁠/) (whence Persian تهی (tohi)).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /tut.t͡ɕʰjɐ́/, [tut̚.t͡ɕʰjɐ́]
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈt̪ut̪.t͡ɕʰjɐ/, [ˈt̪ut̪̚.t͡ɕʰjɐ]

Adjective

तुच्छ्य • (tucchyá) stem

1. empty, vain
   • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 5.42.10:

     य ओहते रक्षसो देववीतावचक्रेभिस्तं मरुतो नि यात ।
     यो वः शमीं शशमानस्य निन्दात्तुच्छ्यान्कामान्करते सिष्विदानः ॥

     ya ohate rakṣaso devavītāvacakrebhistaṃ maruto ni yāta.
     yo vaḥ śamīṃ śaśamānasya nindāttucchyānkāmānkarate siṣvidānaḥ.

     With wheelless chariots drive down him, O Maruts, who at the feasts of Gods regards the demons.
     May he, though bathed in sweat, form empty wishes, who blames his sacred rite who toils to serve you.

Declension

Masculine a-stem declension of तुच्छ्य (tucchyá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	तुच्छ्यः tucchyáḥ	तुच्छ्यौ / तुच्छ्या¹ tucchyaú / tucchyā́¹	तुच्छ्याः / तुच्छ्यासः¹ tucchyā́ḥ / tucchyā́saḥ¹
Vocative	तुच्छ्य túcchya	तुच्छ्यौ / तुच्छ्या¹ túcchyau / túcchyā¹	तुच्छ्याः / तुच्छ्यासः¹ túcchyāḥ / túcchyāsaḥ¹
Accusative	तुच्छ्यम् tucchyám	तुच्छ्यौ / तुच्छ्या¹ tucchyaú / tucchyā́¹	तुच्छ्यान् tucchyā́n
Instrumental	तुच्छ्येन tucchyéna	तुच्छ्याभ्याम् tucchyā́bhyām	तुच्छ्यैः / तुच्छ्येभिः¹ tucchyaíḥ / tucchyébhiḥ¹
Dative	तुच्छ्याय tucchyā́ya	तुच्छ्याभ्याम् tucchyā́bhyām	तुच्छ्येभ्यः tucchyébhyaḥ
Ablative	तुच्छ्यात् tucchyā́t	तुच्छ्याभ्याम् tucchyā́bhyām	तुच्छ्येभ्यः tucchyébhyaḥ
Genitive	तुच्छ्यस्य tucchyásya	तुच्छ्ययोः tucchyáyoḥ	तुच्छ्यानाम् tucchyā́nām
Locative	तुच्छ्ये tucchyé	तुच्छ्ययोः tucchyáyoḥ	तुच्छ्येषु tucchyéṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of तुच्छ्या (tucchyā́)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	तुच्छ्या tucchyā́	तुच्छ्ये tucchyé	तुच्छ्याः tucchyā́ḥ
Vocative	तुच्छ्ये túcchye	तुच्छ्ये túcchye	तुच्छ्याः túcchyāḥ
Accusative	तुच्छ्याम् tucchyā́m	तुच्छ्ये tucchyé	तुच्छ्याः tucchyā́ḥ
Instrumental	तुच्छ्यया / तुच्छ्या¹ tucchyáyā / tucchyā́¹	तुच्छ्याभ्याम् tucchyā́bhyām	तुच्छ्याभिः tucchyā́bhiḥ
Dative	तुच्छ्यायै tucchyā́yai	तुच्छ्याभ्याम् tucchyā́bhyām	तुच्छ्याभ्यः tucchyā́bhyaḥ
Ablative	तुच्छ्यायाः / तुच्छ्यायै² tucchyā́yāḥ / tucchyā́yai²	तुच्छ्याभ्याम् tucchyā́bhyām	तुच्छ्याभ्यः tucchyā́bhyaḥ
Genitive	तुच्छ्यायाः / तुच्छ्यायै² tucchyā́yāḥ / tucchyā́yai²	तुच्छ्ययोः tucchyáyoḥ	तुच्छ्यानाम् tucchyā́nām
Locative	तुच्छ्यायाम् tucchyā́yām	तुच्छ्ययोः tucchyáyoḥ	तुच्छ्यासु tucchyā́su
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of तुच्छ्य (tucchyá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	तुच्छ्यम् tucchyám	तुच्छ्ये tucchyé	तुच्छ्यानि / तुच्छ्या¹ tucchyā́ni / tucchyā́¹
Vocative	तुच्छ्य túcchya	तुच्छ्ये túcchye	तुच्छ्यानि / तुच्छ्या¹ túcchyāni / túcchyā¹
Accusative	तुच्छ्यम् tucchyám	तुच्छ्ये tucchyé	तुच्छ्यानि / तुच्छ्या¹ tucchyā́ni / tucchyā́¹
Instrumental	तुच्छ्येन tucchyéna	तुच्छ्याभ्याम् tucchyā́bhyām	तुच्छ्यैः / तुच्छ्येभिः¹ tucchyaíḥ / tucchyébhiḥ¹
Dative	तुच्छ्याय tucchyā́ya	तुच्छ्याभ्याम् tucchyā́bhyām	तुच्छ्येभ्यः tucchyébhyaḥ
Ablative	तुच्छ्यात् tucchyā́t	तुच्छ्याभ्याम् tucchyā́bhyām	तुच्छ्येभ्यः tucchyébhyaḥ
Genitive	तुच्छ्यस्य tucchyásya	तुच्छ्ययोः tucchyáyoḥ	तुच्छ्यानाम् tucchyā́nām
Locative	तुच्छ्ये tucchyé	तुच्छ्ययोः tucchyáyoḥ	तुच्छ्येषु tucchyéṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

• Pali: tuccha
• Prakrit: 𑀢𑀼𑀘𑁆𑀙 (tuccha)
  • Old Awadhi: छूछा (chūchā)
  • Middle Bengali: ছুছা (chucha)
    • Bengali: ছুঁচা (chũca)
  • Bhojpuri: छूँछ (chū̃ch)
  • Hindustani: chūchā
    • Hindi: छूछा
    • Urdu: چھُوچھا
    • → Punjabi: chūchā

      Gurmukhi script: ਛੂਛਾ

      Shahmukhi script: چھُوچھا

  • Kumaoni: छूचो (chūco)
  • Nepali: छुचो (chuco)
  • Odia: ଛୁଛା (chuchā)
  • Punjabi: tucch
    • Gurmukhi script: ਤੁੱਛ
    • Shahmukhi script: تُچّھ
  • Sinhalese: සිස් (sis), හිස් (his)

References

• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “tucchya”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press