पक्ष्मन्

Sanskrit edit

Alternative scripts

From Proto-Indo-Iranian *páćšma, from Proto-Indo-European *poḱ-s-mn̥ (“hair, whiskers”), from *peḱ- (“to shear, pluck”). Cognate with Avestan 𐬞𐬀𐬱𐬨𐬀𐬥 (pašman), Persian (pašm, “wool”), Old English feax (“hair of the head”) (whence English fax).

This term underwent a great deal of alteration in the late Old Indo-Aryan and early Middle Indo-Aryan stage.

पक्ष्मन् • (pákṣman) stem, n

eyelash
- c. 1200 BCE – 800 BCE, Kṛṣṇa-Yajurveda (Taittirīya Saṃhitā) VI.2.1.5:
  ...प्रजापतेर् वा एतानि पक्ष्माणि यद् अश्ववाला ऐक्षवी तिरश्ची
  ...prajāpater vā etāni pakṣmāṇi yad aśvavālā aikṣavī tiraścī
  ...Now the Saccharum spontaneum shoots represent the eyelashes of Prajapati, and his eyelids are represented by pieces of sugar-cane.
hair of deer
the filament of a flower

Neuter an-stem declension of पक्ष्मन् (pákṣman)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	पक्ष्म pákṣma	पक्ष्मणी pákṣmaṇī	पक्ष्माणि / पक्ष्म¹ / पक्ष्मा¹ pákṣmāṇi / pákṣma¹ / pákṣmā¹
Vocative	पक्ष्मन् / पक्ष्म pákṣman / pákṣma	पक्ष्मणी pákṣmaṇī	पक्ष्माणि / पक्ष्म¹ / पक्ष्मा¹ pákṣmāṇi / pákṣma¹ / pákṣmā¹
Accusative	पक्ष्म pákṣma	पक्ष्मणी pákṣmaṇī	पक्ष्माणि / पक्ष्म¹ / पक्ष्मा¹ pákṣmāṇi / pákṣma¹ / pákṣmā¹
Instrumental	पक्ष्मणा pákṣmaṇā	पक्ष्मभ्याम् pákṣmabhyām	पक्ष्मभिः pákṣmabhiḥ
Dative	पक्ष्मणे pákṣmaṇe	पक्ष्मभ्याम् pákṣmabhyām	पक्ष्मभ्यः pákṣmabhyaḥ
Ablative	पक्ष्मणः pákṣmaṇaḥ	पक्ष्मभ्याम् pákṣmabhyām	पक्ष्मभ्यः pákṣmabhyaḥ
Genitive	पक्ष्मणः pákṣmaṇaḥ	पक्ष्मणोः pákṣmaṇoḥ	पक्ष्मणाम् pákṣmaṇām
Locative	पक्ष्मणि / पक्ष्मन्¹ pákṣmaṇi / pákṣman¹	पक्ष्मणोः pákṣmaṇoḥ	पक्ष्मसु pákṣmasu
Notes	¹Vedic

Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “pakṣman”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press