प्रातिपद

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit प्रातिपद (prātipadá).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /pɾɑː.t̪ɪ.pəd̪/, [pɾäː.t̪ɪ.pɐd̪]

Adjective

प्रातिपद • (prātipad) (indeclinable)

1. forming the commencement
2. produced in or belonging to Pratipada

Further reading

• Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “प्रातिपद”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• প্ৰাতিপদ (Assamese script)
• ᬧ᭄ᬭᬵᬢᬶᬧᬤ (Balinese script)
• প্রাতিপদ (Bengali script)
• 𑰢𑰿𑰨𑰯𑰝𑰰𑰢𑰟 (Bhaiksuki script)
• 𑀧𑁆𑀭𑀸𑀢𑀺𑀧𑀤 (Brahmi script)
• ပြာတိပဒ (Burmese script)
• પ્રાતિપદ (Gujarati script)
• ਪ੍ਰਾਤਿਪਦ (Gurmukhi script)
• 𑌪𑍍𑌰𑌾𑌤𑌿𑌪𑌦 (Grantha script)
• ꦥꦿꦴꦠꦶꦥꦢ (Javanese script)
• 𑂣𑂹𑂩𑂰𑂞𑂱𑂣𑂠 (Kaithi script)
• ಪ್ರಾತಿಪದ (Kannada script)
• ប្រាតិបទ (Khmer script)
• ປ຺ຣາຕິປທ (Lao script)
• പ്രാതിപദ (Malayalam script)
• ᢒᡵᠠ᠎᠊ᠠᢠᡳᢒᠠᡩᠠ (Manchu script)
• 𑘢𑘿𑘨𑘰𑘝𑘱𑘢𑘟 (Modi script)
• ᢒᠷᠠᢗᢐᠢᢒᠠᢑᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑧂𑧠𑧈𑧑𑦽𑧒𑧂𑦿 (Nandinagari script)
• 𑐥𑑂𑐬𑐵𑐟𑐶𑐥𑐡 (Newa script)
• ପ୍ରାତିପଦ (Odia script)
• ꢦ꣄ꢬꢵꢡꢶꢦꢣ (Saurashtra script)
• 𑆥𑇀𑆫𑆳𑆠𑆴𑆥𑆢 (Sharada script)
• 𑖢𑖿𑖨𑖯𑖝𑖰𑖢𑖟 (Siddham script)
• ප්‍රාතිපද (Sinhalese script)
• 𑩰 𑪙𑩼𑩛𑩫𑩑𑩰𑩭 (Soyombo script)
• 𑚞𑚶𑚤𑚭𑚙𑚮𑚞𑚛 (Takri script)
• ப்ராதிபத³ (Tamil script)
• ప్రాతిపద (Telugu script)
• ปฺราติปท (Thai script)
• པྲཱ་ཏི་པ་ད (Tibetan script)
• 𑒣𑓂𑒩𑒰𑒞𑒱𑒣𑒠 (Tirhuta script)
• 𑨞𑩇𑨫𑨊𑨙𑨁𑨞𑨛 (Zanabazar Square script)

Etymology

Vṛddhi derivative of प्रतिपदा (pratipadā, “the first day of lunar fortnight”).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /pɾɑː.ti.pɐ.dɐ́/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈpɾɑː.t̪i.pɐ.d̪ɐ/

Adjective

प्रातिपद • (prātipadá) stem

1. forming the commencement
2. produced in or belonging to Pratipada

Declension

Masculine a-stem declension of प्रातिपद (prātipadá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	प्रातिपदः prātipadáḥ	प्रातिपदौ / प्रातिपदा¹ prātipadaú / prātipadā́¹	प्रातिपदाः / प्रातिपदासः¹ prātipadā́ḥ / prātipadā́saḥ¹
Vocative	प्रातिपद prā́tipada	प्रातिपदौ / प्रातिपदा¹ prā́tipadau / prā́tipadā¹	प्रातिपदाः / प्रातिपदासः¹ prā́tipadāḥ / prā́tipadāsaḥ¹
Accusative	प्रातिपदम् prātipadám	प्रातिपदौ / प्रातिपदा¹ prātipadaú / prātipadā́¹	प्रातिपदान् prātipadā́n
Instrumental	प्रातिपदेन prātipadéna	प्रातिपदाभ्याम् prātipadā́bhyām	प्रातिपदैः / प्रातिपदेभिः¹ prātipadaíḥ / prātipadébhiḥ¹
Dative	प्रातिपदाय prātipadā́ya	प्रातिपदाभ्याम् prātipadā́bhyām	प्रातिपदेभ्यः prātipadébhyaḥ
Ablative	प्रातिपदात् prātipadā́t	प्रातिपदाभ्याम् prātipadā́bhyām	प्रातिपदेभ्यः prātipadébhyaḥ
Genitive	प्रातिपदस्य prātipadásya	प्रातिपदयोः prātipadáyoḥ	प्रातिपदानाम् prātipadā́nām
Locative	प्रातिपदे prātipadé	प्रातिपदयोः prātipadáyoḥ	प्रातिपदेषु prātipadéṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ī-stem declension of प्रातिपदी (prātipadī́)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	प्रातिपदी prātipadī́	प्रातिपद्यौ / प्रातिपदी¹ prātipadyaù / prātipadī́¹	प्रातिपद्यः / प्रातिपदीः¹ prātipadyàḥ / prātipadī́ḥ¹
Vocative	प्रातिपदि prā́tipadi	प्रातिपद्यौ / प्रातिपदी¹ prā́tipadyau / prā́tipadī¹	प्रातिपद्यः / प्रातिपदीः¹ prā́tipadyaḥ / prā́tipadīḥ¹
Accusative	प्रातिपदीम् prātipadī́m	प्रातिपद्यौ / प्रातिपदी¹ prātipadyaù / prātipadī́¹	प्रातिपदीः prātipadī́ḥ
Instrumental	प्रातिपद्या prātipadyā́	प्रातिपदीभ्याम् prātipadī́bhyām	प्रातिपदीभिः prātipadī́bhiḥ
Dative	प्रातिपद्यै prātipadyaí	प्रातिपदीभ्याम् prātipadī́bhyām	प्रातिपदीभ्यः prātipadī́bhyaḥ
Ablative	प्रातिपद्याः / प्रातिपद्यै² prātipadyā́ḥ / prātipadyaí²	प्रातिपदीभ्याम् prātipadī́bhyām	प्रातिपदीभ्यः prātipadī́bhyaḥ
Genitive	प्रातिपद्याः / प्रातिपद्यै² prātipadyā́ḥ / prātipadyaí²	प्रातिपद्योः prātipadyóḥ	प्रातिपदीनाम् prātipadī́nām
Locative	प्रातिपद्याम् prātipadyā́m	प्रातिपद्योः prātipadyóḥ	प्रातिपदीषु prātipadī́ṣu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of प्रातिपद (prātipadá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	प्रातिपदम् prātipadám	प्रातिपदे prātipadé	प्रातिपदानि / प्रातिपदा¹ prātipadā́ni / prātipadā́¹
Vocative	प्रातिपद prā́tipada	प्रातिपदे prā́tipade	प्रातिपदानि / प्रातिपदा¹ prā́tipadāni / prā́tipadā¹
Accusative	प्रातिपदम् prātipadám	प्रातिपदे prātipadé	प्रातिपदानि / प्रातिपदा¹ prātipadā́ni / prātipadā́¹
Instrumental	प्रातिपदेन prātipadéna	प्रातिपदाभ्याम् prātipadā́bhyām	प्रातिपदैः / प्रातिपदेभिः¹ prātipadaíḥ / prātipadébhiḥ¹
Dative	प्रातिपदाय prātipadā́ya	प्रातिपदाभ्याम् prātipadā́bhyām	प्रातिपदेभ्यः prātipadébhyaḥ
Ablative	प्रातिपदात् prātipadā́t	प्रातिपदाभ्याम् prātipadā́bhyām	प्रातिपदेभ्यः prātipadébhyaḥ
Genitive	प्रातिपदस्य prātipadásya	प्रातिपदयोः prātipadáyoḥ	प्रातिपदानाम् prātipadā́nām
Locative	प्रातिपदे prātipadé	प्रातिपदयोः prātipadáyoḥ	प्रातिपदेषु prātipadéṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

• Pali: pāṭipada
• Prakrit: 𑀧𑀸𑀟𑀺𑀯𑀬 (pāḍivaya)

  Maharastri Prakrit:

  • Old Marathi:

    Devanagari script: पाडिवा (pāḍivā)

    Modi script: 𑘢𑘰𑘚𑘲𑘪𑘰 (pāḍīvā)

    • Marathi: पाडवा (pāḍvā)
• → Hindi: प्रातिपद (prātipad) (learned)

Further reading

• Monier Williams (1899) “प्रातिपद”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 706.
• Apte, Vaman Shivram (1890) “प्रातिपद”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan
• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “prātipadá”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press