Reconstruction:Proto-Turkic/yar-

This Proto-Turkic entry contains reconstructed terms and roots. As such, the term(s) in this entry are not directly attested, but are hypothesized to have existed based on comparative evidence.

Proto-Turkic

Root

*yar-

naked, hairless

Derived terms

Oghur: *čere
- Chuvash: ҫара (śara, “naked”)
  - ⇒ Chuvash: ҫарал (śaral, “to get naked”)
  - ⇒ Chuvash: ҫара ҫерҫи (śara ś̬erś̬i, “bat”)
Proto-Turkic: *yar-kānat (“bat (lit. yar-wing)”)

Proto-Oghuz:
- East Oghuz:
  - Turkmen: ýargānat
Karluk:
- Chagatai:
  - Uzbek: yorqanot
Kipchak:
- North Kipchak:
  - Bashkir: жарғанат (jarğanat)
  - Tatar: ярканат (yarkanat)
- West Kipchak:
  - Kumyk: яркъанат (yarqanat)
- South Kipchak:
  - Karakalpak: jar kanat
  - Kazakh: жарғанат (jarğanat)
  - Nogai: ярганат (yarganat)
- East Kipchak:
  - Kyrgyz: жарганат (jarganat)
  - Southern Altai: јарганат (ǰarganat)
Siberian:
- Northern Altai: тьарганат (tʹarganat)
- North Siberian:
  - Yakut: сарыы кынат (sarıı kınat)
- South Siberian:
  - Yenisei:
    - Khakas: чарханат (çarxanat)
    - Shor: чарғанат (çarğanat)

Proto-Turkic: *yarïs-
- Proto-Turkic: *yarïsgu

Kipchak:
- Siberian Tatar: [script needed] (yarıskı)^[1]
Karluk:
- Chigil Karakhanid: اَيايَرْسكُو (ayāyersgüü)^[2]
Oghuz: يَرِسا (yarısa) (Acc. to Kashgarî, some say so, but did not indicate Oghuz)
- Old Anatolian Turkish: [script needed] (yarasa)^[3]
  - Azerbaijani: yarasa
  - Ottoman Turkish: یراسه, یاراسه (yarasa), یارسه (yarasa)
    - Gagauz: yarasa
    - Turkish: yarasa
- Salar: yarasan
- Turkmen: yarasa (dial.)
Siberian:
- Old Uyghur: [script needed] (yarsko)^[4]
- South Siberian:
  - Sayan:
    - Tuvan: часкы (çaskı)

References

^ Ünal, Orçun. (2023) Kayıp Bir Dilin İzinde: Tarihî Bir Türk Lehçesinin Avrasya Dillerindeki Örtük İzleri. pp. 117-119
^ al-Kashgarî, Mahmud (1072–1074) Besim Atalay, transl., Divanü Lûgat-it-Türk Tercümesi [Translation of the “Compendium of the languages of the Turks”] (Türk Dil Kurumu Yayınları; 521) (in Turkish), 1985 edition, Ankara: Türk Tarih Kurmu Basımevi, published 1939–1943, page 433
^ Altuntaş, S. (2019). Eski Anadolu Türkçesi Dönemi Eserlerinden Süheyl ü Nev-bahâr'daki Özdeyişlere Genel Bir Bakış . Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi , Erciyes Üniversitesi Edebiyat Fakültesi II. Dil ve Kültür Çalışmaları Öğrenci Sempozyumu , 607-639 . Retrieved from [1]
^ Wilkens, Jens (2021) Handworterbuch des Altuigurischen, Göttingen: Akademie der Wissenschaften zu Göttingen, page 871

Clauson, Gerard (1972) “”, in An Etymological Dictionary of pre-thirteenth-century Turkish, Oxford: Clarendon Press, page 972
Räsänen, Martti (1969) Versuch eines etymologischen Wörterbuchs der Türksprachen (in German), Helsinki: Suomalais-ugrilainen seura, page 189
Sevortjan, E. V., Levitskaja, L. S. (1989) Etimologičeskij slovarʹ tjurkskix jazykov [Etymological Dictionary of Turkic Languages] (in Russian), volume 4, Moscow: Nauka, pages 140-141
Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*yar-/*yer-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8)‎^[2], Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
Tenišev E. R., editor (1984–2006), Sravnitelʹno-istoričeskaja grammatika tjurkskix jazykov: [Comparative Historical Grammar of Turkic Languages:] (in Russian), Moscow: Nauka, page 168
Doerfer, Gerhard (1975) Türkische und mongolische Elemente im Neupersischen [Turkic and Mongolian Elements in New Persian] (Akademie der Wissenschaften und der Literatur: Veröffentlichungen der Orientalischen Kommission; 21)‎^[3] (in German), volume 4, Wiesbaden: Franz Steiner Verlag, page 143

[1] Ünal, Orçun. (2023) Kayıp Bir Dilin İzinde: Tarihî Bir Türk Lehçesinin Avrasya Dillerindeki Örtük İzleri. pp. 117-119

[2] -Kashgarî, Mahmud (1072–1074) Besim Atalay, transl., Divanü Lûgat-it-Türk Tercümesi [Translation of the “Compendium of the languages of the Turks”] (Türk Dil Kurumu Yayınları; 521) (in Turkish), 1985 edition, Ankara: Türk Tarih Kurmu Basımevi, published 1939–1943, page 433

[3] Altuntaş, S. (2019). Eski Anadolu Türkçesi Dönemi Eserlerinden Süheyl ü Nev-bahâr'daki Özdeyişlere Genel Bir Bakış . Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi , Erciyes Üniversitesi Edebiyat Fakültesi II. Dil ve Kültür Çalışmaları Öğrenci Sempozyumu , 607-639 . Retrieved from [1]

[4] Wilkens, Jens (2021) Handworterbuch des Altuigurischen, Göttingen: Akademie der Wissenschaften zu Göttingen, page 871

[1]

[2]

[3]

[4]