Wiktionary

cudzy

Old Polish

edit

Alternative forms

edit

Etymology

edit

Inherited from Proto-Slavic *ťȗďь. First attested in the 14th century.

Pronunciation

edit
  • IPA(key): (10th–15th CE) /t͡sud͡ziː/
  • IPA(key): (15th CE) /t͡sud͡zi/

Adjective

edit

cudzy

  1. (attested in Masovia, Lesser Poland) someone else's; another's (being the property of another person)
    • 1433-1434, Dekalog - Dziesięcioro przykazań bożych - Decem praecepta Dei, volume I, number 6:
      Nye... kradny gimena czudzego
      [Nie... kradni jimienia cudzego]
    • End of the 15th century, Dekalog - Dziesięcioro przykazań bożych - Decem praecepta Dei, volume I, number 7:
      Nye... kradny gimena czudzego
      [Nie... kradni jimienia cudzego]
    • End of the 15th century, Dekalog - Dziesięcioro przykazań bożych - Decem praecepta Dei, volume I, number 8:
      Nye... kradny gimena czudzego
      [Nie... kradni jimienia cudzego]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 59:
      Kedy ktho mayącz lasz alybo dąbrową oth szebye dalyeką, wyeprze swoye... przes gymyenye czvdze... pądzicz bądze chczal do thego tho lassa..., aby tego nye mogl vczynycz geno tylko drogą wyodączą do lasza
      [Kiedy kto, mając las alibo dąbrowę ot siebie daleką, wieprze swoje... przez jimienie cudze... pędzić będzie chciał do tego to lasa..., aby tego nie mogł uczynić, jeno tylko drogą wiodącą do lasa]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 60:
      A tosz mowymy we wszem... chowano bycz w them..., gdze gy­myenye czvdze... gest poszrzodne myedzy laszem nayąthym
      [A toż mowimy we wszem... chowano być w tem..., gdzie jimienie cudze... jest pośrzodne miedzy lasem najątym]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 68:
      Rąbyącz drwa w czvdzem gymyenyv tylko w szekyrze mayą bycz począdzany
      [Rąbiąc drwa w cudzym jimieniu tylko w siekirze mają być pociądzani]
    • End of the 14th century, Dekalog - Dziesięcioro przykazań bożych - Decem praecepta Dei, volume III, number 10:
      Dzeszøtha kaszn boza, ne pozøday czudzego szboza
      [Dziesiąta kaźń Boża, nie pożądaj cudzego zboża]
    • End of the 15th century, Dekalog - Dziesięcioro przykazań bożych - Decem praecepta Dei, volume I, number 8:
      W [d]czudzye rzeczy nye corzyscy
      [W cudzej rzeczy nie korzyści]
    • 15th century, Dekalog - Dziesięcioro przykazań bożych - Decem praecepta Dei, volume III, number 3:
      W czudzich rzeczach ne corzisczy
      [W cudzych rzeczach nie korzyści]
    • (Can we date this quote?), Dekalog - Dziesięcioro przykazań bożych - Decem praecepta Dei, volume IV, number 4:
      Czud[z]ey rzeczi nye szøday
      [Cudzej rzeczy nie żądaj]
    • End of the 15th century, Dekalog - Dziesięcioro przykazań bożych - Decem praecepta Dei, volume VII, number 4:
      Czud[z]ey rzeczi nye szøday
      [Cudzej rzeczy nie żądaj]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 44:
      A my baczącz, yszby nykth nye myal czvdzych rzeczy bracz przes dząky pana gych
      [A my bacząc, iżby nikt nie miał cudzych rzeczy brać przez dzięki pana jich]
    • 1892 [1484], Hieronim Łopaciński, editor, Reguła trzeciego zakonu św. Franciszka i drobniejsze zabytki języka polskiego z końca w. XV i początku XVI‎[1], Krakow, page 707:
      A yesthlyby rzeczy kthore przy sobye czudze myal, ... zatrzymal..., [ma do]sziczi vczynyczi
      [A jestliby rzeczy ktore przy sobie cudze miał, ... zatrzymał..., [ma do]syć uczynić]
    • 1892 [1484], Hieronim Łopaciński, editor, Reguła trzeciego zakonu św. Franciszka i drobniejsze zabytki języka polskiego z końca w. XV i początku XVI‎[2], Krakow, page 713:
      Braczya... mayą sye trzy razy w rok spovyedaczi..., czudze rzeczy wroczywszy
      [Bracia... mają się trzy razy w rok spowiedać(i)..., cudze rzeczy wrociwszy]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 16:
      Porambyw damb czvcz, wyną gemv oszm grosszow zaplaczy
      [Porąbiw dąb cudz, winę jemu ośm groszow zapłaci]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 48:
      Nyektorzy... wchodzą... w gaye cvdze..., a dąby vyrąbvyą lepsze, vyny nygeney szą nasladowacz mnymayącz
      [Niektorzy... wchodzą... w gaje cudze... a dęby wyrąbują lepsze, winy nijenej się naśladować mnimając]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 59:
      Ktho w gayv czvdzem geden abo dwa dąby wyrąby, za kasdy osmy szkoth... zaplaczy
      [Kto w gaju cudzym jeden albo dwa dąby wyrąby, za każdy osmy szkod... zapłaci]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 69:
      Ysz kthokole swynye wlosthne do czvdzego lasza na szolącz wypądzy, ten, czy by byl lasz, pyrwą raszą weszmye genego wyeprza
      [Iż ktokole świnie włostne do cudzego lasa na żołądź wypędzi, ten, czyj by był las, pirwą razą weźmie jenego wieprza]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 81:
      Gdyby wszethw w lasz czącz, thake drzewa albo gym rowna porąbyl, moze bycz przes dzedzicza thego lasza yąth... Bo nye gest sgodno any szą wydzy dostateczno za thako sznamyenythą szkodą lekky zaklad wszącz albo yszby tilko w począdzanyv byl skaran
      [Gdyby [ktokole] wszedw w las cudz ciąć takie drzewa albo jim rowna porąbił, może być przez dziedzica tego lasa jęt... Bo nie jest zgodno ani się widzi dostateczno (non enim consonum et sufficiens videtur) za tako znamienitą szkodę lekki zakład wziąć albo iżby tylko w pociądzaniu był skaran]
    • 1895 [Fifteenth century], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich. Kodeks Działyńskich I‎[3], Lesser Poland, page 41:
      Gdy kto orze y syege role czvdze, tedy nasyenye tho ma straczycz
      [Gdy kto orze i sieje role cudze', tedy nasienie to ma stracić]
    • 1895 [Fifteenth century], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich. Kodeks Działyńskich I‎[4], Lesser Poland, page 57:
      Gdy kto porąby drzewo w czvdzem lyesye
      [Gdy kto porąbi drzewo w cudzem lesie]
    • 1895 [Fifteenth century], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich. Kodeks Działyńskich I‎[5], Lesser Poland, page 58:
      O pasyenyv swyny w czvdzem liesie
      [O pasieniu świni w cudzem lesie]
    • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎[6], 21, 35:
      Paklybi wol czucz wolu drugego ranyl..., przedadzø wol szywi
      [Pakliby woł cudz wołu drugiego ranił..., przedadzą woł żywy]
    • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎[7], Krakow, page 175a:
      Aby tesze thy ne poszødal f swem serczu czudze szony
      [Aby teże ty nie pożądał w swem siercu cudze żony]
    • 1915 [XV med.], Jan Łoś, editor, Przegląd językowych zabytków staropolskich do r. 1543‎[8], page 514:
      *Malzonyek, zon czudzych uxores
      [Małżonek, żon cudzych uxores]
    • 1930 [c. 1455], “Deut”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎[9], 22, 22:
      Gdyszby spal møsz s czvdzø zonø, oba spolv vmrzeta
      [Gdyżby spał mąż z cudzą żoną, oba społu umrzeta]
    • 1874-1891 [XV p. post.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎[10], [11], [12], volume I, page XLIII:
      Bolescz o thwą zlą zoną vsskromys yą, gdy *thaką czszo vszliszys o czudzych
      [Boleść o twą złą żonę uskromisz ją, gdy tako cso usłyszysz o cudzych]
    • 1874-1891 [1440], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎[13], [14], [15], volume XXV, page 241:
      Ne pollueret *czuczego losza
      [Ne pollueret cudzego łoża]
    • (Can we date this quote?), Dekalog - Dziesięcioro przykazań bożych - Decem praecepta Dei, volume III, number 19:
      Ne korziscz w *czudze poszle
      [Nie korzyść w cudze[m] pośle]
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎[16], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 18, 13:
      Dopuszczena kto rozume? Od taiemnich mogich ocziscy me y od czudzich odpuscy sludze twemu
      [Dopuszczenia kto rozumie? Od tajemnych mojich oczyści mie i od cudzych odpuści słudze twemu]
    • 15th century, Spowiedź powszechna - Confessio generalis, number 3:
      Davam szya vynyen bogv *wszechmogocemv..., czom szgrzessyl... czvdze grzechy opravyayvcz
      [Dawam się winien Bogu wszechmogącemu..., com zgrzeszył..., cudze grzechy oprawiając]
    • 15th century, Spowiedź powszechna - Confessio generalis, number 5:
      Davam szya vynyen bogv *wszechmogocemv..., czom szgrzessyl... czvdze grzechy opravyayvcz
      [Dawam się winien Bogu wszechmogącemu..., com zgrzeszył..., cudze grzechy oprawiając]
    • 15th century, Spowiedź powszechna - Confessio generalis, number 6:
      Davam szya vynyen bogv *wszechmogocemv..., czom szgrzessyl... czvdze grzechy opravyayvcz
      [Dawam się winien Bogu wszechmogącemu..., com zgrzeszył..., cudze grzechy oprawiając]
    • 1874-1891 [XV med.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎[17], [18], [19], volume XXII, page 240:
      A tocz mylossyerdze gesth... czudzey byadi zalowanye
      [A toć miłosierdzie jest... cudzej biady żałowanie]
    • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 52:
      Czudze rady alienas
      [Cudze rady alienas]
  2. (attested in Lesser Poland, Greater Poland, Masovia) alien, foreign (not belonging to a specific group of people e.g. family, tribe, village, objects or matters)
    ziemia cudza ― foreign land
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎[20], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 17, 49:
      Sinowe czudzi selgali sø mne, sinowe czudzi przestarzely sø se
      [Synowie cudzy sełgali są mnie, synowie cudzy przestarzeli są sie]
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎[21], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 143, 12:
      Wytargny *mo... z rokv synow czvdzych
      [Wytargnij mę... ręku synow cudzych]
    • 1880-1894 [XV med.], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności‎[22], volume V, page 261:
      Wyele czudzych ludzy multi extranei homines
      [Wiele cudzych ludzi multi extranei homines]
    • 1886 [c. 1455-1460], Emil Kałużniacki, editor, Die polnische Recension der Magdeburger Urtheile und die einschlägigen deutschen, lateinischen und czechischen Sammlungen, page 189:
      Bandzely kthory cudzy czlowyek w goraczey rzeczy... wffaczon, then muszy przed naszym sandzą y nasz... bycz praw
      [Będzie-li ktory cudzy człowiek w gorącej rzeczy.... ufacon, ten musi przed naszym sędzią i nas... być praw]
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎[23], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 48, 10:
      Ostawø czudzim bogaczstwa swoia
      [Ostawią cudzym bogacstwa swoja]
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎[24], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 53, 3:
      Bo czudzi wstali sø przeciwo mne a moczni szukali sø dusze moiei
      [Bo cudzy wstali są przeciwo mnie a mocni szukali są dusze mojej]
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎[25], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 68, 11:
      Czudzy vczinil iesm se braczi moiey y pelgrzim sinom maczerze moiey
      [Cudzy uczynił jeśm sie braciej mojej i pielgrzym synom macierze mojej]
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎[26], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 108, 10:
      Rozberzcze czvdzy roboty yego
      [Rozbierzcie cudzy roboty jego]
    • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎[27], 12, 48:
      A paklybi kto czucz do waszego chczyal wnycz zboru..., obrzezan ma bicz
      [A pakliby kto cudz do waszego chciał wnić zboru..., obrzezan ma być]
    • 1930 [c. 1455], “Num”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎[28], 1, 51:
      Ktoskole s czvdzich przistøpilbi, bødze zabit
      [Ktożkole z cudzych przystąpiłby, będzie zabit]
    • 1930 [c. 1455], “Num”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎[29], 3, 38:
      Ktoriskoli czvcz *przistopilby, vmrze
      [Ktoryżkoli cudz przystąpiłby, umrze]
    • 1930 [c. 1455], “Num”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎[30], 16, 40:
      Aby nyzadni nye przistøpawal czvdz... kv offyerowanyv kadzidla bogv
      [Aby niżadny nie przystępawał cudz... ku ofierowaniu kadzidła Bogu]
    • 1930 [c. 1455], “Num”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎[31], 18, 4:
      Czvdzi syo k wam nye przimyeszi czvcz w strozi *swyatinyey
      [Cudzy się k wam nie przymiesi czuć w stroży świątyniej]
    • 1930 [c. 1455], “Num”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎[32], 18, 7:
      Pakli kto przistøpi czvcz, zabit bødze
      [Pakli kto przystąpi cudz, zabit będzie]
    • 1930 [c. 1455], “I Mach”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎[33], 2, 8:
      W røku czudzich vczinyoni sø poswyøtne rzeczi
      [W ręku cudzych uczyniony są poświętne]
    • 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, Poniec, page 30:
      *Nykthorzy ludzye szą beszprawny, tho gesth, ysz nye mayą myeru any czczy, a sznadz oszadzeny szą, ysz mosze czudzy yączy y gymaczy gych
      [Niektorzy ludzie są bezprawni, to jest, iż nie mają mieru, ani czci, a śniadź osadzeni są, iż może cudzy jąci i jimaci jich]
    • 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, Poniec, page 108:
      Gdyby czlowyek przyszedl przed... sząd..., a dalby... szwey zenye albo szwemu przyyaczyelowy, albo czvdzemu szwe stoyacze gymyenye..., mayaly szye kyedy yego blysszy przyrodzeny zamylczecz, a za wyelye czasow
      [Gdyby człowiek przyszedł przed... sąd..., a dałby... swej żenie albo swemu przyjacielowi, albo cudzemu swe stojące jimienie...m, majali się kiedy jego bliższy przyrodzeni zamilczeć, a za wiele czasow]
    • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 24:
      Czudzy externus
      [Cudzy externus]
    • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 113:
      Czudzey Bextranei
      [Cudzej Bextranei]
    • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 49r:
      Exter […] id est vltimus extraneus czvdzy
      [Exter […] id est vltimus extraneus cudzy]
    • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 49r:
      Extraneus eyn auszlender opczy czvdzy
      [Extraneus eyn auszlender opczy cudzy]
    • 1930 [c. 1455], “I Esdr”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎[34], 10, 2:
      Spoymalysmi zoni s czvdzego pokolenya
      [Spojmalismy żony z cudzego pokolenia]
    • 1930 [c. 1455], “I Esdr”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎[35], 10, 14:
      Spoymaly sobye zoni z czudzego rodu
      [Spojmali sobie żony z cudzego rodu]
    • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 54:
      Czudziego rodą alienigenas
      [Cudzego roda alienigenas]
    • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 50:
      *Czudziego obyczayą peregrinos cultus
      [Cudzego obyczaja peregrinos cultus]
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎[36], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 43, 22:
      Roszirzili iesmi røcze nasze ku bogu czudzemu
      [Rozszyrzyli jesmy ręce nasze ku bogu cudzemu]
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎[37], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 80, 8:
      Ani clanacz se bødzesz bogu czudzemu
      [Ani klaniać sie będziesz bogu cudzemu]
    • 1930 [c. 1455], “Deut”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎[38], 30, 17:
      Klanyacz syø bødzesz bogom czvdzim
      [Klaniać się będziesz bogom cudzym]
    • 1930 [c. 1455], “III Reg”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎[39], 14, 9:
      Vczinyl gesz sobye bogy czvdze
      [Uczynił jeś sobie bogi cudze]
    • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎[40], Greater Poland, page Deut 17:
      Nye byl sz nym bog czudzy
      [Nie był z nim bog cudzy]
    • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎[41], Greater Poland, page Deut 24:
      Rozgnyewaly gy w bogoch czudzych
      [Rozgniewali ji w bogoch cudzych]
    • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎[42], page 838:
      Ale nie uwłoczył bóstwu pan nasz... ani cudzego sobie przemieniał
      [Ale nie uwłoczył bóstwu pan nasz... ani cudzego sobie przemieniał]
    • 1930 [c. 1455], “Num”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎[43], 3, 4:
      Vmarly sø Nadab a Abyu, gdisz to sø offyerowali ogyen czvdz przed oblicim bozim
      [Umarli są Nadab a Abiju, gdyż to są ofierowali ogień cudz przed obliczym bożym]
    • 1930 [c. 1455], “Num”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎[44], 26, 61:
      Nadab a Abiu vmarlasta, gdista offyerowala ogyen czvdz przed bogem
      [Nadab a Abiu umarlaśta, gdyśta ofierowała ogień cudz przed Bogiem]
    • 1902 [1400], “Wybór zapisek sądowych grodzkich i ziemskich wielkopolskich z XV wieku”, in Franciszek Piekosiński, editor, Studia, rozprawy i materiały z dziedziny historii polskiej i prawa polskiego‎[45], volume 6, Poznań, Pyzdry, Kościan, Gniezno, page 34:
      Hynczka... ne poslał swych ludzi ani iego volø, ani iego kaznø pany Iagneszka *wszunta do *czucey zeme
      [Hynczka... nie posłał swych ludzi, ani jego wolą, ani jego kaźnią pani Jagnieszka wzięta do cudzej ziemie]
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎[46], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 136, 5:
      Kako pacz bødzemy pene panowo w *szeme czvdzey
      [Kako piać będziemy pene panowo w ziemie cudzej]
    • 1902 [1401], “Wybór zapisek sądowych grodzkich i ziemskich wielkopolskich z XV wieku”, in Franciszek Piekosiński, editor, Studia, rozprawy i materiały z dziedziny historii polskiej i prawa polskiego‎[47], volume 6, Poznań, Pyzdry, Kościan, Gniezno, page 72:
      Pecz ne wygnal Staszka ot yego oczcza do czudze *dzeme
      [Piecz nie wygnał Staszka ot jego oćca do cudze ziemie]
    • 1908 [1419], Sprawozdania z Posiedzeń Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, volume VIII, pages 2, 39:
      Widal kobilø pana nocznø rzeczø do *czuczey zeme
      [Wydał kobyłę pana nocną rzeczą do cudzej ziemie]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 88:
      Gdi nyekteri czlowyek zlodzyeystwo... popelnylbi, a potem bi... w zyemy czvdzey obyeschon bil, tegdi w yego cząnscz dzyedzini pan xąnząn wwyąnzacz ma
      [Gdy niektery człowiek złodziejstwo... popełniłby, a potem by... w ziemi cudzej obieszon był, tegdy w jego część dziedziny pan książę wwyąnzacz ma]
    • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎[48], 18, 3:
      Przychodzen gestem bil w szemy czudzey
      [Przychodzień jestem był w ziemi cudzej]
    • 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, Poniec, page 105:
      A tesz gdyby kthory czlowyek w dalekych czudzych szyemyach byl, a przyszyedlby... y przypowyedzyal szye k themu gymyenyv, muszylyby yescze yego gyemu odstąpycz
      [A też gdyby ktory człowiek w dalekich cudzych ziemiach był, a przyszedłby... i przypowiedział się k temu gimieniu, musiliby jeszcze jego jemu odstapić]
    • 1915 [XV ex.], Jan Łoś, editor, Przegląd językowych zabytków staropolskich do r. 1543‎[49], page 444:
      Dawnom swedzal czvdze strony: Czechy, Wiochy i Morawy
      [Dawnom zwiedzał cudze strony: Czechy, Wiochy i Morawy]
    • 1930 [c. 1455], “IV Reg”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎[50], 19, 24:
      A wszedlem asz do kraiow gego, a lyas Carmela gego iasm posyekl. A pylem wodi czvdze
      [A wszedłem aż do krajow jego, a las Karmela jego jaśm posiekł, a piłem wody cudze]

Derived terms

edit
adjectives
nouns
verbs
edit
adjectives

Descendants

edit
  • Polish: cudzy
  • Silesian: cudzy

References

edit

Polish

edit

Etymology

edit

Inherited from Old Polish cudzy.

Pronunciation

edit
  • IPA(key): /ˈt͡su.d͡zɘ/
  • Audio:(file)
  • Rhymes: -ud͡zɘ
  • Syllabification: cu‧dzy

Adjective

edit

cudzy (not comparable, no derived adverb)

  1. someone else's; another's (being the property of another person)

Declension

edit
Declension of cudzy (hard)
singular plural
masculine animate masculine inanimate feminine neuter virile (= masculine personal) non-virile
nominative cudzy cudza cudze cudzy cudze
genitive cudzego cudzej cudzego cudzych
dative cudzemu cudzej cudzemu cudzym
accusative cudzego cudzy cudzą cudze cudzych cudze
instrumental cudzym cudzą cudzym cudzymi
locative cudzym cudzej cudzym cudzych

Derived terms

edit
nouns

Further reading

edit
  • cudzy in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • cudzy in Polish dictionaries at PWN
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=cudzy&oldid=84444468"