Old Polish

edit

Etymology

edit

Inherited from Proto-Slavic *naučiteljь. By surface analysis, nauczyć +‎ -ciel. First attested in 1484.

Pronunciation

edit
  • IPA(key): (10th–15th CE) /naut͡ʃʲɨt͡ɕɛlʲ/
  • IPA(key): (15th CE) /naut͡ʃʲɨt͡ɕɛlʲ/

Noun

edit

nauczyciel m animacy unattested (female equivalent nauczycielka)

  1. (attested in Lesser Poland) teacher (one who teaches)
    • 1892 [1484], Hieronim Łopaciński, editor, Reguła trzeciego zakonu św. Franciszka i drobniejsze zabytki języka polskiego z końca w. XV i początku XVI[1], Krakow, page 718:
      Yakyego a kogo sobye mayą nabyczi nyuczyczyela (de informatore ipsorum)
      [Jakiego a kogo sobie mają nabyć(i) nauczyciela (de informatore ipsorum)]
edit
nouns
verbs

Descendants

edit
  • Polish: nauczyciel
  • Silesian: nauczyciel

References

edit
  • Boryś, Wiesław (2005) “nauczyciel”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
  • Sławski, Franciszek (1958-1965) “nauczyciel”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
  • Bańkowski, Andrzej (2000) “nauczyciel”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “nauczyciel”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

edit
 
Polish Wikipedia has an article on:
Wikipedia pl

Etymology

edit

Inherited from Old Polish nauczyciel. By surface analysis, nauczyć +‎ -ciel. Displaced Middle Polish uczyciel.

Pronunciation

edit
  • IPA(key): /na.uˈt͡ʂɘ.t͡ɕɛl/
  • (Middle Polish) IPA(key): /na.uˈt͡ʂɨ.t͡ɕɛl/, /na.uˈt͡ʂɨ.t͡ɕel/
  • Audio 1:(file)
  • Audio 2:(file)
  • Audio 3:(file)
  • Rhymes: -ɘt͡ɕɛl
  • Syllabification: na‧u‧czy‧ciel

Noun

edit

nauczyciel m pers (female equivalent nauczycielka or nauczyciel, related adjective nauczycielski or (obsolete) nauczycielowy)

  1. teacher (person who teaches, especially one employed in a school)
    Synonym: (colloquial, derogatory) belfer
  2. (literary, figurative) teacher, mentor (person or thing that causes one to be more aware or behave differently)

Usage notes

edit

The genitive plural form nauczycielów is obsolete.

Declension

edit

Derived terms

edit
nouns

Noun

edit

nauczyciel f (indeclinable, male equivalent nauczyciel)

  1. female equivalent of nauczyciel (teacher) (person who teaches, especially one employed in a school)
    Synonym: (more common) nauczycielka

Trivia

edit

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), nauczyciel is one of the most used words in Polish, appearing 5 times in scientific texts, 25 times in news, 27 times in essays, 5 times in fiction, and 9 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 71 times, making it the 908th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

References

edit
  1. ^ Ida Kurcz (1990) “nauczyciel”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 2, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 275

Further reading

edit

Silesian

edit

Etymology

edit

Inherited from Old Polish nauczyciel. By surface analysis, nauczyć +‎ -ciel.

Pronunciation

edit
  • IPA(key): /nauˈt͡ʂɪt͡ɕɛl/
  • Rhymes: -ɪt͡ɕɛl
  • Syllabification: na‧u‧czy‧ciel

Noun

edit

nauczyciel m pers

  1. (rare) teacher (person who teaches, especially one employed in a school)
    Synonym: (more common) rechtōr
edit
nouns
verbs

Further reading

edit
  • Henryk Jaroszewicz (2022) “nauczyciel”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 100
  • Aleksandra Wencel (2023) “naućićel”, in Dykcjůnôrz ślų̊sko-polski, page 446