wzrost

Old Polish

Alternative forms

• wzdrost

Etymology

Deverbal from wzróść. First attested in the 15th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /vzrɔst/
• IPA^(key): (15^th CE) /vzrɔst/

Noun

wzrost m inan

1. (attested in Lesser Poland) height, tallness
   • 1930 [c. 1455], “Num”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[1], 13, 33:

     Lvd, ktorizesmi opatrzili, wiszokyego wzrostv (procerae staturae) iest

     [Lud, ktoryżesmy opatrzyli, wysokiego wzrostu (procerae staturae) jest]

   • 1968 [End of the 15th century], Roman Laskowski, Józef Reczek, editors, Glosy polskie rękopisu Sermones de tempore et de sanctis nr. XV 32 Biblioteki OO. Dominikanów w Krakowie z drugiej połowy XV wieku‎^[2], Sandomierz: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, page 49:

     Potuit enim sic dicere secundum Augustinum: O, bone homo, pulcre stature *wrzostu, nobilis genere!

     [Potuit enim sic dicere secundum Augustinum: O, bone homo, pulcre stature wzrostu, nobilis genere!]

   • 1977-1980 [1471], Wanda Żurowska-Górecka, Vladimír Kyas, editors, Mamotrekty staropolskie [Old Polish-Latin Dictionaries and wordlists], page 237:

     Wsrosth proceritas (magna arbor et fortis, et proceritas eius contingens caelum Dan 4, 8)

     [Wzrost proceritas (magna arbor et fortis, et proceritas eius contingens caelum Dan 4, 8)]

2. growth (act of becoming taller or larger)
   • 1914 [15th century], Eugeniusz Barwiński, Ludwik Birkenmajer, Jan Łoś, editors, Sprawozdanie z poszukiwań w Szwecji dokonanych z ramienia Akademii Umiejętności‎^[3], page 49:

     Ego plantaui, Apollo rigauit, sed deus incrementum dedit pan bog wsrost dal (I Cor 3, 6)

     [Ego plantaui, Apollo rigauit, sed deus incrementum dedit Pan Bog wzrost dał (I Cor 3, 6)]

3. amplification; intensification; multiplication
   • 1875 [c. 1455-1460], Zygmunt Celichowski, editor, Słowniczek łacińsko- polski wyrazów prawa magdeburskiego z wieku XV. Przedruk homograficzny z kodeksu kórnickiego‎^[4], page 4:

     Etas, id est eternitas wyek uel wzdrost lyath

     [Etas, id est eternitas wiek uel wzdrost lat]

4. (attested in Silesia) time of growth
   • 1981-2001 [c. 1430], Elżbieta Belcarzowa, editor, Glosy polskie w łacińskich kazaniach średniowiecznych, volume II, Kęty, page 12:

     Sensus enim et cogitatio humani cordis in malum prona sunt ab adolescentia, od wszrostu, sua

     [Sensus enim et cogitatio humani cordis in malum prona sunt ab adolescentia, od wzrostu, sua]

5. (attested in Lesser Poland, Greater Poland) origin, root; generation
   • 1874-1891 [1466], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[5], [6], [7]}, volume XXV, Radom, Miłosław, page 136:

     Filius... fuit progeniei clarissime quantitatis sz slachetnego wsdrostu

     [Filius... fuit progeniei clarissime quantitatis s ślachetnego wzdrostu]

Related terms

verbs

• róść impf
• wzróść pf

 

Descendants

• Polish: wzrost
• Silesian: wzrost

References

• Boryś, Wiesław (2005) “wzrost”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “wzrost”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “wzrost”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish wzrost. By surface analysis, deverbal from wzróść.

Pronunciation

• IPA^(key): /vzrɔst/
• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈvzrɔst/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɔst
• Syllabification: wzrost

Noun

wzrost m inan (related adjective wzrostowy)

1. growth (increase in size, number, value, or strength)

   Synonyms: przychód, przyrost, zwyżka

   John ma dwa metry wzrostu. ― John is two metres tall.

2. (biology) growth (act of growing, getting bigger or higher)
3. height (tallness of a person)

Declension

Declension of wzrost

	singular
nominative	wzrost
genitive	wzrostu
dative	wzrostowi
accusative	wzrost
instrumental	wzrostem
locative	wzroście
vocative	wzroście

Derived terms

nouns

• biegun wzrostu
• granice wzrostu

 

Related terms

verbs

• róść impf, rosnąć impf
• wzrosnąć pf, wzróść pf, wzrastać impf

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), wzrost is one of the most used words in Polish, appearing 55 times in scientific texts, 17 times in news, 93 times in essays, 4 times in fiction, and 0 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 169 times, making it the 343rd most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• wzrost in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• wzrost in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “wzrost”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Magdalena Majdak (14.11.2012) “WZROST”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “wzrost”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “wzrost”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “wzrost”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 7, Warsaw, page 1154

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish wzrost.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈvzrɔst/
• Rhymes: -ɔst
• Syllabification: wzrost

Noun

wzrost m inan

1. growth (increase in size, number, value, or strength)
2. (biology) growth (act of growing, getting bigger or higher)
3. height (tallness of a person)

Further reading

• wzrost in silling.org