मुण्ड

Hindi edit

Pronunciation edit

(Delhi Hindi) IPA^(key): /mʊɳɖ/, [mʊ̃ɳɖ]

Adjective edit

मुण्ड • (muṇḍ) (indeclinable)

Alternative form of मुंड (muṇḍ)

Noun edit

मुण्ड • (muṇḍ) m

Alternative form of मुंड (muṇḍ)

Declension edit

Declension of मुण्ड (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	मुण्ड muṇḍ	मुण्ड muṇḍ
oblique	मुण्ड muṇḍ	मुण्डों muṇḍõ
vocative	मुण्ड muṇḍ	मुण्डो muṇḍo

Sanskrit edit

Alternative scripts edit

Alternative scripts

মুণ্ড (Assamese script)
ᬫᬸᬡ᭄ᬟ (Balinese script)
মুণ্ড (Bengali script)
𑰦𑰲𑰜𑰿𑰚 (Bhaiksuki script)
𑀫𑀼𑀡𑁆𑀟 (Brahmi script)
မုဏ္ဍ (Burmese script)
મુણ્ડ (Gujarati script)
ਮੁਣ੍ਡ (Gurmukhi script)
𑌮𑍁𑌣𑍍𑌡 (Grantha script)
ꦩꦸꦟ꧀ꦝ (Javanese script)
𑂧𑂳𑂝𑂹𑂙 (Kaithi script)
ಮುಣ್ಡ (Kannada script)
មុណ្ឌ (Khmer script)
ມຸຓ຺ຑ (Lao script)
മുണ്ഡ (Malayalam script)
ᠮᡠᢏᡷᠠ (Manchu script)
𑘦𑘳𑘜𑘿𑘚 (Modi script)
ᠮᠤᢏᢎᠠ᠋ (Mongolian script)
𑧆𑧔𑦼𑧠𑦺 (Nandinagari script)
𑐩𑐸𑐞𑑂𑐜 (Newa script)
ମୁଣ୍ଡ (Odia script)
ꢪꢸꢠ꣄ꢞ (Saurashtra script)
𑆩𑆶𑆟𑇀𑆝 (Sharada script)
𑖦𑖲𑖜𑖿𑖚 (Siddham script)
මුණ‍්ඩ (Sinhalese script)
𑩴𑩒𑩪 𑪙𑩨 (Soyombo script)
𑚢𑚰𑚘𑚶𑚖 (Takri script)
முண்ட³ (Tamil script)
ముణ్డ (Telugu script)
มุณฺฑ (Thai script)
མུ་ཎྜ (Tibetan script)
𑒧𑒳𑒝𑓂𑒛 (Tirhuta script)
𑨢𑨃𑨘𑩇𑨖 (Zanabazar Square script)

Etymology edit

Uncertain.

Probably of Dravidian origin, with coalescence of two Dravidian word-groups, compare Malayalam മണ്ട (maṇṭa, “head, skull”), Kannada ಮೊಂಡ (moṇḍa, “blunt, maimed, deficient”), Tamil மொட்டை (moṭṭai, “bald head, shaven head”), மொண்ணன் (moṇṇaṉ, “baldheaded person”); less likely Munda connections.

Tedesco compares the word to वर्ध् (vardh, “to cut off”) and भाण्डिल (bhāṇḍila, “barber”), considering these to all be of Indo-Aryan origin.

The generic "head" sense may be a case of semantic contamination from मूर्धन् (mūrdhan, “head”).

Pronunciation edit

(Vedic) IPA^(key): /muɳ.ɖɐ/
(Classical) IPA^(key): /ˈmuɳ.ɖɐ/

Proper noun edit

मुण्ड • (muṇḍa) stem, m (Hinduism)

name of Shiva
name of Rahu
name of a dynasty
name of a king
name of a Daitya

Declension edit

Masculine a-stem declension of मुण्ड (muṇḍa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	मुण्डः muṇḍaḥ	मुण्डौ / मुण्डा¹ muṇḍau / muṇḍā¹	मुण्डाः / मुण्डासः¹ muṇḍāḥ / muṇḍāsaḥ¹
Vocative	मुण्ड muṇḍa	मुण्डौ / मुण्डा¹ muṇḍau / muṇḍā¹	मुण्डाः / मुण्डासः¹ muṇḍāḥ / muṇḍāsaḥ¹
Accusative	मुण्डम् muṇḍam	मुण्डौ / मुण्डा¹ muṇḍau / muṇḍā¹	मुण्डान् muṇḍān
Instrumental	मुण्डेन muṇḍena	मुण्डाभ्याम् muṇḍābhyām	मुण्डैः / मुण्डेभिः¹ muṇḍaiḥ / muṇḍebhiḥ¹
Dative	मुण्डाय muṇḍāya	मुण्डाभ्याम् muṇḍābhyām	मुण्डेभ्यः muṇḍebhyaḥ
Ablative	मुण्डात् muṇḍāt	मुण्डाभ्याम् muṇḍābhyām	मुण्डेभ्यः muṇḍebhyaḥ
Genitive	मुण्डस्य muṇḍasya	मुण्डयोः muṇḍayoḥ	मुण्डानाम् muṇḍānām
Locative	मुण्डे muṇḍe	मुण्डयोः muṇḍayoḥ	मुण्डेषु muṇḍeṣu
Notes	¹Vedic

Noun edit

मुण्ड • (muṇḍa) stem, m

a man with a shaven head, bald-headed man
the trunk of a lopped tree
a barber

Declension edit

Masculine a-stem declension of मुण्ड (muṇḍa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	मुण्डः muṇḍaḥ	मुण्डौ / मुण्डा¹ muṇḍau / muṇḍā¹	मुण्डाः / मुण्डासः¹ muṇḍāḥ / muṇḍāsaḥ¹
Vocative	मुण्ड muṇḍa	मुण्डौ / मुण्डा¹ muṇḍau / muṇḍā¹	मुण्डाः / मुण्डासः¹ muṇḍāḥ / muṇḍāsaḥ¹
Accusative	मुण्डम् muṇḍam	मुण्डौ / मुण्डा¹ muṇḍau / muṇḍā¹	मुण्डान् muṇḍān
Instrumental	मुण्डेन muṇḍena	मुण्डाभ्याम् muṇḍābhyām	मुण्डैः / मुण्डेभिः¹ muṇḍaiḥ / muṇḍebhiḥ¹
Dative	मुण्डाय muṇḍāya	मुण्डाभ्याम् muṇḍābhyām	मुण्डेभ्यः muṇḍebhyaḥ
Ablative	मुण्डात् muṇḍāt	मुण्डाभ्याम् muṇḍābhyām	मुण्डेभ्यः muṇḍebhyaḥ
Genitive	मुण्डस्य muṇḍasya	मुण्डयोः muṇḍayoḥ	मुण्डानाम् muṇḍānām
Locative	मुण्डे muṇḍe	मुण्डयोः muṇḍayoḥ	मुण्डेषु muṇḍeṣu
Notes	¹Vedic

Noun edit

मुण्ड • (muṇḍa) stem, n

a shaven head
any head
iron
Synonym: लोह (loha)
myrrh

Declension edit

Neuter a-stem declension of मुण्ड (muṇḍa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	मुण्डम् muṇḍam	मुण्डे muṇḍe	मुण्डानि / मुण्डा¹ muṇḍāni / muṇḍā¹
Vocative	मुण्ड muṇḍa	मुण्डे muṇḍe	मुण्डानि / मुण्डा¹ muṇḍāni / muṇḍā¹
Accusative	मुण्डम् muṇḍam	मुण्डे muṇḍe	मुण्डानि / मुण्डा¹ muṇḍāni / muṇḍā¹
Instrumental	मुण्डेन muṇḍena	मुण्डाभ्याम् muṇḍābhyām	मुण्डैः / मुण्डेभिः¹ muṇḍaiḥ / muṇḍebhiḥ¹
Dative	मुण्डाय muṇḍāya	मुण्डाभ्याम् muṇḍābhyām	मुण्डेभ्यः muṇḍebhyaḥ
Ablative	मुण्डात् muṇḍāt	मुण्डाभ्याम् muṇḍābhyām	मुण्डेभ्यः muṇḍebhyaḥ
Genitive	मुण्डस्य muṇḍasya	मुण्डयोः muṇḍayoḥ	मुण्डानाम् muṇḍānām
Locative	मुण्डे muṇḍe	मुण्डयोः muṇḍayoḥ	मुण्डेषु muṇḍeṣu
Notes	¹Vedic

Adjective edit

मुण्ड • (muṇḍa) stem

shaved, bald, having the head shaved or the hair shorn
having no horns, hornless (as a cow or goat)
stripped of top leaves or branches, lopped (as a tree)
pointless, blunt
without awns or a beard
low, mean

Declension edit

Masculine a-stem declension of मुण्ड (muṇḍa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	मुण्डः muṇḍaḥ	मुण्डौ / मुण्डा¹ muṇḍau / muṇḍā¹	मुण्डाः / मुण्डासः¹ muṇḍāḥ / muṇḍāsaḥ¹
Vocative	मुण्ड muṇḍa	मुण्डौ / मुण्डा¹ muṇḍau / muṇḍā¹	मुण्डाः / मुण्डासः¹ muṇḍāḥ / muṇḍāsaḥ¹
Accusative	मुण्डम् muṇḍam	मुण्डौ / मुण्डा¹ muṇḍau / muṇḍā¹	मुण्डान् muṇḍān
Instrumental	मुण्डेन muṇḍena	मुण्डाभ्याम् muṇḍābhyām	मुण्डैः / मुण्डेभिः¹ muṇḍaiḥ / muṇḍebhiḥ¹
Dative	मुण्डाय muṇḍāya	मुण्डाभ्याम् muṇḍābhyām	मुण्डेभ्यः muṇḍebhyaḥ
Ablative	मुण्डात् muṇḍāt	मुण्डाभ्याम् muṇḍābhyām	मुण्डेभ्यः muṇḍebhyaḥ
Genitive	मुण्डस्य muṇḍasya	मुण्डयोः muṇḍayoḥ	मुण्डानाम् muṇḍānām
Locative	मुण्डे muṇḍe	मुण्डयोः muṇḍayoḥ	मुण्डेषु muṇḍeṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of मुण्डा (muṇḍā)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	मुण्डा muṇḍā	मुण्डे muṇḍe	मुण्डाः muṇḍāḥ
Vocative	मुण्डे muṇḍe	मुण्डे muṇḍe	मुण्डाः muṇḍāḥ
Accusative	मुण्डाम् muṇḍām	मुण्डे muṇḍe	मुण्डाः muṇḍāḥ
Instrumental	मुण्डया / मुण्डा¹ muṇḍayā / muṇḍā¹	मुण्डाभ्याम् muṇḍābhyām	मुण्डाभिः muṇḍābhiḥ
Dative	मुण्डायै muṇḍāyai	मुण्डाभ्याम् muṇḍābhyām	मुण्डाभ्यः muṇḍābhyaḥ
Ablative	मुण्डायाः / मुण्डायै² muṇḍāyāḥ / muṇḍāyai²	मुण्डाभ्याम् muṇḍābhyām	मुण्डाभ्यः muṇḍābhyaḥ
Genitive	मुण्डायाः / मुण्डायै² muṇḍāyāḥ / muṇḍāyai²	मुण्डयोः muṇḍayoḥ	मुण्डानाम् muṇḍānām
Locative	मुण्डायाम् muṇḍāyām	मुण्डयोः muṇḍayoḥ	मुण्डासु muṇḍāsu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of मुण्ड (muṇḍa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	मुण्डम् muṇḍam	मुण्डे muṇḍe	मुण्डानि / मुण्डा¹ muṇḍāni / muṇḍā¹
Vocative	मुण्ड muṇḍa	मुण्डे muṇḍe	मुण्डानि / मुण्डा¹ muṇḍāni / muṇḍā¹
Accusative	मुण्डम् muṇḍam	मुण्डे muṇḍe	मुण्डानि / मुण्डा¹ muṇḍāni / muṇḍā¹
Instrumental	मुण्डेन muṇḍena	मुण्डाभ्याम् muṇḍābhyām	मुण्डैः / मुण्डेभिः¹ muṇḍaiḥ / muṇḍebhiḥ¹
Dative	मुण्डाय muṇḍāya	मुण्डाभ्याम् muṇḍābhyām	मुण्डेभ्यः muṇḍebhyaḥ
Ablative	मुण्डात् muṇḍāt	मुण्डाभ्याम् muṇḍābhyām	मुण्डेभ्यः muṇḍebhyaḥ
Genitive	मुण्डस्य muṇḍasya	मुण्डयोः muṇḍayoḥ	मुण्डानाम् muṇḍānām
Locative	मुण्डे muṇḍe	मुण्डयोः muṇḍayoḥ	मुण्डेषु muṇḍeṣu
Notes	¹Vedic

Derived terms edit

मुण्डक (muṇḍaka)
मुण्डकोपनिषद् (muṇḍakopaniṣad)
मुण्डचणक (muṇḍacaṇaka)
मुण्डधान्य (muṇḍadhānya)
मुण्डधारिन् (muṇḍadhārin)
मुण्डफल (muṇḍaphala)
मुण्डमण्डली (muṇḍamaṇḍalī)
मुण्डमथना (muṇḍamathanā)
मुण्डमालातन्त्र (muṇḍamālātantra)
मुण्डमालिनी (muṇḍamālinī)
मुण्डलोह (muṇḍaloha)
मुण्डशालि (muṇḍaśāli)

Descendants edit

Ashokan Prakrit:
- Magadhi Prakrit:
  - Bihari:
    - Maithili: (“cap long enough to cover ears”)
      Devanagari script: मुण्डा (muṇḍā)
      
      Tirhuta script: 𑒧𑒳𑒝𑓂𑒛𑒰 (muṇḍā)
  - Odia: ମୁଣ୍ଡ (muṇḍô, “pollard; the trunk of a lopped off tree”)
  - Bengali: মুণ্ড (munḍo), মুণ্ডু (munḍu, “head”)
- Maharastri Prakrit: 𑀫𑀼𑀁𑀟 (muṃḍa)
  - Old Marathi:
    Devanagari script: मुंड (muṃḍa), मुंडें (muṃḍeṃ)
    
    Modi script: 𑘦𑘳𑘽𑘚 (muṃḍa), 𑘦𑘳𑘽𑘚𑘹𑘽 (muṃḍeṃ)
- Sauraseni Prakrit:
  - Gurjar Apabhramsa:
    - Gujarati: મૂંડો (mū̃ḍo)
  - Sauraseni Apabhramsa:
    - Hindustani:
      Hindi: मुंडा (muṇḍā)
      
      Urdu: مُنڈا (muṇḍā)
- Paisaci Prakrit:
  - Takka Apabhramsa:
    - Punjabi:
      Gurmukhi script: ਮੁੰਡਾ (muṇḍā), ਮੁੰਨਾ (munnā), ਮੁੰਨੀ (munnī)
      
      Shahmukhi script: مُنڈا (munḍā), مُنّا (munnā), مُنِّی (munniī)
Dardic:
- Kashmiri: (“widow”)
  Arabic script: مۆنڈ (monḍ)
  
  Devanagari script: म्वंड् (mwaṃḍ)
Pali: muṇḍa
→ Hindi: मुंड (muṇḍ) (learned)

References edit

Monier Williams (1899) “मुण्ड”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 822, column 1.
Apte, Vaman Shivram (1890) “मुण्ड”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan
Mayrhofer, Manfred (1996) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎^[1] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 361
Mayrhofer, Manfred (1963) Kurzgefasstes Etymologisches Wörterbuch des Altindischen [A Concise Etymological Sanskrit Dictionary] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 651-652
Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “muṇḍa¹”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press