ผู้บัญชาการ

Thai edit

Etymology edit

From ผู้ (pûu, “person; man”, used as agent noun prefix) +‎ บัญชา (ban-chaa, “to direct; to command”) +‎ การ (gaan, “activity; affair; business”).

Pronunciation edit

Orthographic		ผู้บัญชาการ pʰ ū ˆ ɓ ạ ɲ d͡ʑ ā k ā r
Phonemic		พู่-บัน-ชา-กาน b ū ˋ – ɓ ạ n – d͡ʑ ā – k ā n
Romanization	Paiboon	pûu-ban-chaa-gaan
	Royal Institute	phu-ban-cha-kan
(standard) IPA^(key)		/pʰuː˥˩.ban˧.t͡ɕʰaː˧.kaːn˧/^(R)

Noun edit

ผู้บัญชาการ • (pûu-ban-chaa-gaan) (classifier คน)

(especially of a police or military body) chief; leader; commander. Abbreviation: ผบ. (pɔ̌ɔ-bɔɔ)
ผู้บัญชาการทหาร บก
pûu-ban-chaa-gaan tá-hǎan bɔɔ-gɔɔ
Chief of the Army; Chief of the Land Staff; Chief of the Land Force

ผู้บัญชาการตำรวจ นครบาล
pûu-ban-chaa-gaan dtam-rùuat ná-kɔɔn-baan
Metropolitan Police Commander

ผู้บัญชาการทหาร อากาศ
pûu-ban-chaa-gaan tá-hǎan aa-gàat
Chief of the Air Force; Chief of the Air Staff
(historical) head (of a university), as rector, president, chancellor, etc.
- 1917 April 15, “ประกาศตั้งอธิบดีกรมมหาวิทยาลัยและตั้งผู้บัญชาการจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ลงวันที่ ๖ เมษายน ๒๔๖๐”, in ราชกิจจานุเบกษา‎^[1], volume 34, Bangkok: สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี, retrieved 2019-09-28, page 23:
  
  ให้...มหาอำมาตย์ตรี พระยา อนุ กิจ วิธูร เปนผู้บัญชาการจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย...ตั้งแต่บัดนี้ไป
  hâi ... má-hǎa-am-màat-dtrii · prá-yaa à-nú gìt wí-tuun bpen pûu-ban-chaa-gaan jù-laa-long-gɔɔn má-hǎa-wít-tá-yaa-lai ... dtâng-dtɛ̀ɛ bàt-níi bpai
  Maha Ammat Tri Phraya Anukit Withun shall be...President of Chulalongkorn University...henceforth onwards.

Usage notes edit

As for the second sense, the term was, historically, only used for Chulalongkorn University from 1917 to 1932, after which the post was renamed อธิการบดี (à-tí-gaan-bɔɔ-dii).