Շուփհաղիշոյ

Old Armenian edit

Alternative forms edit

Շուփհաղիշու (Šupʻhałišu), Շուփաղիշոյ (Šupʻałišoy), Շուփհաղիշայ (Šupʻhałišay)

Etymology edit

From Classical Syriac ܫܘܒܚܐܠܝܫܘܥ (Šūḇḥālīšōʿ), composed as ܫܘܒܚܐ (šuḇḥā, “praise, glory”) +‎ ܝܫܘܥ (Išōʿ, “Jesus”).

Proper noun edit

Շուփհաղիշոյ • (Šupʻhałišoy)

a male given name
- 7–10th century, Movsēs Kałankatuacʻi, Patmutʻiwn Ałuanicʻ ašxarhi [The History of the Country of Albania] Chapter 23. The canons of Vačʿagan, king of Albania, promulgated in the council held in Ałuēn:^[1]^[2]
  Ես Վաչագան՝ Աղուանից արքայ, եւ Շուփհաղիշոյ (var. Շուփհաղիշայ)՝ Պարտաւայ արքեպիսկոպոս, Մանասէ՝ Կապաղակայ եպիսկոպոս, Յունան՝ Հաշուայ եպիսկոպոս, Անանիա եւ Սահակ, եւ Ուտոյ Փոդ եպիսկոպոս, Յովսէփ՝ Կաղանկատուաց երէց, Մատթէ՝ Պարտաւայ երէց, Թոմա՝ թագաւորի դրան երէց, Պօղոս՝ Գայեգուճու երէց, Շմաւոն՝ Ցրւոյ քորեպիսկոպոս, Մատթէ՝ Դարահոճոյ երէց, Աբիկազ՝ Բեդայ երէց, Ուրբաթայր՝ Մանուշէից երէց, Յովէլ եւ Պարմիդէ եւ՛ Յակոբ երիցունք, եւ՛ ազատ մարդիկ, եւ՛ նահապետք Արցախայ, Բակուր՝ Կաղանկատուաց նահապետ եւ այլք բազումք, որք միաբան առաջի իմ եկին ի հանդէս ի հովոց՝ ի տեղւոջս յԱղուէն, կարգեցաք այսպէս
  Es Vačʻagan, Ałuanicʻ arkʻay, ew Šupʻhałišoy (var. Šupʻhałišay), Partaway arkʻepiskopos, Manasē, Kapałakay episkopos, Yunan, Hašuay episkopos, Anania ew Sahak, ew Utoy Pʻod episkopos, Yovsēpʻ, Kałankatuacʻ erēcʻ, Mattʻē, Partaway erēcʻ, Tʻoma, tʻagawori dran erēcʻ, Pōłos, Gayeguču erēcʻ, Šmawon, Cʻrwoy kʻorepiskopos, Mattʻē, Darahočoy erēcʻ, Abikaz, Beday erēcʻ, Urbatʻayr, Manušēicʻ erēcʻ, Yovēl ew Parmidē eẃ Yakob ericʻunkʻ, eẃ azat mardik, eẃ nahapetkʻ Arcʻaxay, Bakur, Kałankatuacʻ nahapet ew aylkʻ bazumkʻ, orkʻ miaban aṙaǰi im ekin i handēs i hovocʻ, i tełwoǰs yAłuēn, kargecʻakʻ ayspēs
  1951 translation by C. J. F. Dowsett (with corrections)
  I, Vačʻagan, king of Albania, and Šupʻhałišoy, archbishop of Partaw, Manasē, bishop of Kapałak, Yunan, bishop of Hašu, Anania and Sahak, chorepiscopi of Uti (?), Yovsepʿ, priest of Kałankatukʿ, Matʿē, priest of Partaw, Tʿomay, priest of the royal court, Pōłos, priest of Gegač, Šmawon, chorepiscopus of Cʻri, Matʿē, priest of Darahoč, Abikaz, priest of Bed, Urbatʿ, priest of Ayrmanušay, Yovel and Parmidē and Yakob, priests, and the nobles and heads of clans (azgapetkʻ) of Arcʿax, Bakur, head of clan of Kałankatukʿ, and many others who assembled before me in my summer-residence at Ałuēn, ordained thus
- 1765, Simēon Erewancʻi, J̌ambṙ [Archival Chamber] :^[3]^[4]
  Իսկ եւ զՇուփհաղիղայ Կաթուղիկոսն իւրեանց զոր յետ Եղիշէի դնեն վեց Կաթուղիկոսօք յառաջ քան զԳրիգորիս, յանդիմանի ստութիւն նոցա ի պատմչէն իւրեանց, որ զսոյն Շուփհաղիղայս ընդ տասներորդ թագաւորին իւրեանց բարեպաշտի Վաչականայ դնէ, որ ընդ նմա ի խնդիր ելանեն նշխարաց սրբոյն Գրիգորիսի, եւ զկանօնս սահմանեն, զոր տեսցես ի նոյն պատմագիրն յառաջին հատորն եւ ի ԻԶ գլուխն: Զի ի շարս Կաթուղիկոսաց նոցա այլ Շուփհաղիղայ անուամբ կաթուղիկոս ո՛չ գոյ բաց ի միոյն:
  Isk ew zŠupʻhaġiġay Katʻuġikosn iwreancʻ zor yet Eġišēi dnen vecʻ Katʻuġikosōkʻ yaṙaǰ kʻan zGrigoris, yandimani stutʻiwn nocʻa i patmčʻēn iwreancʻ, or zsoyn Šupʻhaġiġays ənd tasnerord tʻagaworin iwreancʻ barepašti Vačʻakanay dnē, or ənd nma i xndir elanen nšxaracʻ srboyn Grigorisi, ew zkanōns sahmanen, zor tescʻes i noyn patmagirn yaṙaǰin hatorn ew i IZ gluxn: Zi i šars Katʻuġikosacʻ nocʻa ayl Šupʻhaġiġay anuamb katʻuġikos óčʻ goy bacʻ i mioyn:
  2009 translation by George A. Bournoutian
  As to their [Caucasian Albanians’] Kat‘oghikos Shup‘haghigh [Shup‘haghisho], whom they, together with the other six kat‘oghikoi, list after Eghishē, but prior to Grigoris, this falseness is refuted by the same historian [Movsēs], who considers this Shup‘haghisho a contemporary of King Vachakan. This historian in chapter 26 of Book I, states that, together with Vachakan, he [Shup‘haghisho] searched for the bones of St. Grigoris and, together with him, established the canons. In the list of their kat‘oghikoi, there is no other Shup‘haghisho, except for this one.

Usage notes edit

Recorded as the name of two persons, an early catholicos of the Church of Caucasian Albania and a 5–6th century archbishop of Պարտաւ (Partaw), but the first person is spurious.

Related terms edit

Գադիշոյ (Gadišoy)
Բրքիշոյ (Brkʻišoy)
Աբդիշոյ (Abdišoy)
Կամյիշով (Kamyišov)

Descendants edit

→ Armenian: Շուփհաղիշո (Šupʻhaġišo)

References edit

^ Movsēs Kałankatuacʻi (1983) V. Aṙakʻelyan, editor, Patmutʻiwn Ałuanicʻ ašxarhi [The History of the Country of Albania]‎^[1], Yerevan: Academy Press, pages 89–90
^ Dowsett, C. J. F. (1961) The History of the Caucasian Albanians by Movsēs Dasxuranc‘i (English translation and commentary) (London Oriental Series; 8)‎^[2], London, New York, Toronto: Oxford University Press, pages 50–51
^ Simēōn Katʻołikos Erewancʻi (1873) J̌ambṙ [Archival Chamber], Vagharshapat: Mother See of Holy Etchmiadzin, page 75
^ Bournoutian, George A. (2009) Kat‘oghikos Simēon of Erevan: Jambṛ (Armenian Studies Series; 14), Costa Mesa, California: Mazda Publishers, page 164