արագիլ
Armenian edit
Etymology edit
From Old Armenian արագիլ (aragil).
Pronunciation edit
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [ɑɾɑˈɡil]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [ɑɾɑˈkʰil]
Audio (Eastern Armenian) (file) - Hyphenation: ա‧րա‧գիլ
Noun edit
արագիլ • (aragil)
- stork (bird of the family Ciconiidae)
Declension edit
i-type, animate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | արագիլ (aragil) | արագիլներ (aragilner) | ||
| dative | արագիլի (aragili) | արագիլների (aragilneri) | ||
| ablative | արագիլից (aragilicʻ) | արագիլներից (aragilnericʻ) | ||
| instrumental | արագիլով (aragilov) | արագիլներով (aragilnerov) | ||
| locative | — | — | ||
| definite forms | ||||
| nominative | արագիլը/արագիլն (aragilə/aragiln) | արագիլները/արագիլներն (aragilnerə/aragilnern) | ||
| dative | արագիլին (aragilin) | արագիլներին (aragilnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | արագիլս (aragils) | արագիլներս (aragilners) | ||
| dative | արագիլիս (aragilis) | արագիլներիս (aragilneris) | ||
| ablative | արագիլիցս (aragilicʻs) | արագիլներիցս (aragilnericʻs) | ||
| instrumental | արագիլովս (aragilovs) | արագիլներովս (aragilnerovs) | ||
| locative | — | — | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | արագիլդ (aragild) | արագիլներդ (aragilnerd) | ||
| dative | արագիլիդ (aragilid) | արագիլներիդ (aragilnerid) | ||
| ablative | արագիլիցդ (aragilicʻd) | արագիլներիցդ (aragilnericʻd) | ||
| instrumental | արագիլովդ (aragilovd) | արագիլներովդ (aragilnerovd) | ||
| locative | — | — | ||
Old Armenian edit
Etymology edit
The origin is uncertain. Perhaps ultimately from Sumerian 𒀀𒊏𒀝𒄃𒄷 (a-ra-ak-gilimmušen /arikgilim, arakgilim/, “a kind of long-legged bird”, literally “stork cross (holding leg in cross posture)”),[1][2][3] from 𒀀𒊏𒀝𒄷 (a-ra-akmušen /arak/, “stork”) and 𒄃 (gilim, “barrier, bolt; to lie across; to be entwined; to entwine, twist; to block”). Note also Classical Syriac ܗܪܓܠܐ (/hrglʾ/, “stork”),[4][5] Assyrian Neo-Aramaic ܗܪܓܠܐ (hargālā, “stork”);[6] Bengali হাড়গিলা (haṛgila), Hindi हड़गिल्ला (haṛgillā, “argala, greater adjutant”). In view of the Indian words, it is interesting that Middle Armenian րաքիլ (rakʻil) refers to a bird from India.[7]
Noun edit
արագիլ • (aragil)
- stork (bird of the family Ciconiidae) or heron (bird of the family Ardeidae)
- 5th century, Bible, Leviticus 11.19:[8]
- […] եւ արագիլ (var. խարագուլ) եւ քարարդ, եւ որ ինչ նման իցէ նոցա, եւ յոպոպ, եւ չիղջ […]
- […] ew aragil (var. xaragul) ew kʻarard, ew or inčʻ nman icʻē nocʻa, ew yopop, ew čʻiłǰ […]
- Translation by Brenton Septuagint Translation
- […] and the heron, and the lapwing, and the like to it, and the hoopoe and the bat […]
- […] եւ արագիլ (var. խարագուլ) եւ քարարդ, եւ որ ինչ նման իցէ նոցա, եւ յոպոպ, եւ չիղջ […]
- 5th century, Bible, Deuteronomy 14.15:
- եւ զջայլամն եւ զբու եւ զճայ եւ զարագիլ։
- ew zǰaylamn ew zbu ew zčay ew zaragil.
- Translation by Brenton Septuagint Translation
- and the sparrow, and the owl, and the seamew, and the heron
- եւ զջայլամն եւ զբու եւ զճայ եւ զարագիլ։
- 5th century, Bible, Psalms 103.17:
- Անդ թռչունք երկնից ձագս հանցեն, եւ բոյն արագլի ապաւէն է նոցա։
- And tʻṙčʻunkʻ erknicʻ jags hancʻen, ew boyn aragli apawēn ē nocʻa.
- Translation by Brenton Septuagint Translation
- There the sparrows will build their nests; and the house of the heron takes the lead among them.
- Անդ թռչունք երկնից ձագս հանցեն, եւ բոյն արագլի ապաւէն է նոցա։
- 6th century, Philo of Alexandria, Yałags tasn banicʿn [De Specialibus Legibus III, De Decalogo] :
- Արագլաց որ ծերունիքն են, անդէն կան մնան ի բոյնս, ոչ կարացեալք թռչել․
- Araglacʻ or cerunikʻn en, andēn kan mnan i boyns, očʻ karacʻealkʻ tʻṙčʻel;
- Արագլաց որ ծերունիքն են, անդէն կան մնան ի բոյնս, ոչ կարացեալք թռչել․
Usage notes edit
In the Bible, translates Ancient Greek ἐρῳδιός (erōidiós). Elsewhere, corresponds to πελαργός (pelargós). See the usage note in տառեղն (taṙełn).
Declension edit
i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | արագիլ (aragil) | արագիլք (aragilkʻ) | |
| genitive | արագլի (aragli) | արագլաց (araglacʻ) | |
| dative | արագլի (aragli) | արագլաց (araglacʻ) | |
| accusative | արագիլ (aragil) | արագիլս (aragils) | |
| ablative | արագլէ (araglē) | արագլաց (araglacʻ) | |
| instrumental | արագլաւ (araglaw) | արագլաւք = արագլօք (araglawkʻ = araglōkʻ) | |
| locative | արագլի (aragli) | արագիլս (aragils) |
Descendants edit
References edit
- ^ Sagəzean, Yovh. (1909) “Akʻkʻadean lezu [Akkadian Language]”, in Handes Amsorya[1] (in Armenian), volume 20, number 11, Vienna: Mekhitarist Press, page 335
- ^ Karst, Josef (1911) “Zur ethnischen Stellung der Armenier”, in Nersēs Akinean, editor, Huschardzan: Festschrift aus Anlass des 100-jahrigen Bestandes der Mechitaristen-Kongregation in Wien (1811–1911), und des 25. Jahrganges der philosophischen Monatsschrift Handes amsorya (1887–1911) (in German), Vienna: Mekhitarist Press, page 402
- ^ Ġapʻancʻyan, Grigor (1945) Ara Geġecʻki paštamunkʻə [The Worship of Ara the Beautiful] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 139
- ^ Payne Smith, Robert (1879–1901) Thesaurus Syriacus (in Latin), Oxford: Clarendon Press, column 1050
- ^ “hrgl”, in The Comprehensive Aramaic Lexicon Project, Cincinnati: Hebrew Union College, 1986–, retrieved 2020-02-23
- ^ “ܗܪܓܠܐ”, in Sureth Dictionary, Association Assyrophile de France, 2020 February 23 (last accessed)
- ^ Ġazaryan, Ṙ. S., Avetisyan, H. M. (2009) “րաքիլ”, in Miǰin hayereni baṙaran [Dictionary of Middle Armenian] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press, page 770b
- ^ Zēytʻunean A. S., editor (1993), Girkʻ Łewtacʻwocʻ [Book of Leviticus] (Hay hnaguyn tʻargmanakan hušarjanner; 4)[2], Antelias: Holy See of Cilicia, critical text, page 85
Further reading edit
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836) “արագիլ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume I, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 337c
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971) “արագիլ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume I, Yerevan: University Press, pages 292–293, connecting with πελαργός (pelargós)
- Fournet, Arnaud (2013) “About the Vocalic System of Armenian Words of Substratic Origin”, in Archív Orientalni[3], volume 81, number 2, page 4 of 207–222
- Greppin, John A. C. (1983) “An Etymological Dictionary of the Indo-European Components of Armenian”, in Bazmavep[4], volume 141, numbers 1–4, Venice, page 307
- Ġazarean, Ṙ. S. (2000) “արագիլ”, in Tʻosunean G. B., editor, Grabari baṙaran [Dictionary of Old Armenian] (in Armenian), volume I, Yerevan: University Press, page 200a
- J̌ahukyan, Geworg (1987) Hayocʻ lezvi patmutʻyun; naxagrayin žamanakašrǰan [History of the Armenian language: The Pre-Literary Period][5] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 311
- J̌ahukyan, Geworg (2010) “արագիլ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 83b
- Lagarde, Paul de (1877) Armenische Studien (in German), Göttingen: Dieterich, § 225, page 19, connecting with πελαργός (pelargós)
- Martirosyan, Hrach (2008) Studies in Armenian etymology : with special emphasis on dialects and culture Indo-European heritage (Doctoral thesis)[6], Leiden University, pages 125–127
- Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, page 938
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “արագիլ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 69b
- Witczak, K. T. (1999) “Studies in Armenian etymology (1-30)”, in Studia etymologica Cracoviensia[7], number 4, page 182