թուխս

Armenian

Alternative forms

• թուխ (tʻux) — dialectal

Etymology

Originally a dialectal word, from Old Armenian թուխս (tʻuxs), the frozen plural accusative-locative of թուխ (tʻux), commonly used in the phrase ի թուխս նստել (i tʻuxs nstel).

Pronunciation

• (Eastern Armenian) IPA^(key): /tʰuχs/, [tʰuχs]
• (Western Armenian) IPA^(key): /tuχs/, [tʰuχs]

Noun

թուխս • (tʻuxs)

1. the act of sitting on eggs, brooding, hatching (of birds)
2. brood hen

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)

	singular	plural
nominative	թուխս (tʻuxs)	թուխսեր (tʻuxser)
dative	թուխսի (tʻuxsi)	թուխսերի (tʻuxseri)
ablative	թուխսից (tʻuxsicʻ)	թուխսերից (tʻuxsericʻ)
instrumental	թուխսով (tʻuxsov)	թուխսերով (tʻuxserov)
locative	թուխսում (tʻuxsum)	թուխսերում (tʻuxserum)
	definite forms
nominative	թուխսը/թուխսն (tʻuxsə/tʻuxsn)	թուխսերը/թուխսերն (tʻuxserə/tʻuxsern)
dative	թուխսին (tʻuxsin)	թուխսերին (tʻuxserin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	թուխսս (tʻuxss)	թուխսերս (tʻuxsers)
dative	թուխսիս (tʻuxsis)	թուխսերիս (tʻuxseris)
ablative	թուխսիցս (tʻuxsicʻs)	թուխսերիցս (tʻuxsericʻs)
instrumental	թուխսովս (tʻuxsovs)	թուխսերովս (tʻuxserovs)
locative	թուխսումս (tʻuxsums)	թուխսերումս (tʻuxserums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	թուխսդ (tʻuxsd)	թուխսերդ (tʻuxserd)
dative	թուխսիդ (tʻuxsid)	թուխսերիդ (tʻuxserid)
ablative	թուխսիցդ (tʻuxsicʻd)	թուխսերիցդ (tʻuxsericʻd)
instrumental	թուխսովդ (tʻuxsovd)	թուխսերովդ (tʻuxserovd)
locative	թուխսումդ (tʻuxsumd)	թուխսերումդ (tʻuxserumd)

i-type, inanimate (Eastern Armenian)

	singular	plural
nominative	թուխս (tʻuxs)	թխսեր (tʻxser)
dative	թխսի (tʻxsi)	թխսերի (tʻxseri)
ablative	թխսից (tʻxsicʻ)	թխսերից (tʻxsericʻ)
instrumental	թխսով (tʻxsov)	թխսերով (tʻxserov)
locative	թխսում (tʻxsum)	թխսերում (tʻxserum)
	definite forms
nominative	թուխսը/թուխսն (tʻuxsə/tʻuxsn)	թխսերը/թխսերն (tʻxserə/tʻxsern)
dative	թխսին (tʻxsin)	թխսերին (tʻxserin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	թուխսս (tʻuxss)	թխսերս (tʻxsers)
dative	թխսիս (tʻxsis)	թխսերիս (tʻxseris)
ablative	թխսիցս (tʻxsicʻs)	թխսերիցս (tʻxsericʻs)
instrumental	թխսովս (tʻxsovs)	թխսերովս (tʻxserovs)
locative	թխսումս (tʻxsums)	թխսերումս (tʻxserums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	թուխսդ (tʻuxsd)	թխսերդ (tʻxserd)
dative	թխսիդ (tʻxsid)	թխսերիդ (tʻxserid)
ablative	թխսիցդ (tʻxsicʻd)	թխսերիցդ (tʻxsericʻd)
instrumental	թխսովդ (tʻxsovd)	թխսերովդ (tʻxserovd)
locative	թխսումդ (tʻxsumd)	թխսերումդ (tʻxserumd)

Derived terms

• թխսկան (tʻxskan)
• թխսմայր (tʻxsmayr)
• թուխսհավ (tʻuxshav)

 

Descendants

• → Northern Kurdish: tuxs
• → Turkish: tuḫs, tusḫ, tuhs, tush, tusk, tusku, tuğs

Further reading

• Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “թուխ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, pages 203–204
• Dankoff, Robert (1995) Armenian Loanwords in Turkish (Turcologica; 21), Wiesbaden: Harrassowitz Verlag, page 49