նմանութիւն
Old Armenian edit
Etymology edit
նման (nman) + -ութիւն (-utʻiwn)
Noun edit
նմանութիւն • (nmanutʻiwn)
- similarity, resemblance
- 6th century, Philo of Alexandria, I linelutʿeann xndrocʿ ew lucmancʿ [Quaestiones et Solutiones in Genesim] 2.62:[1][2]
- Ամենաբարւոք եւ առանց ստութեան այս հրաման պատասխանոյ յա՟յ ելեալ է․ քանզի մահկանացու ոչինչ կերպարանիլ ի նմանութիւն առ վերնագոյնն եւ առ հայրն ամենեցուն կարէր, այլ առ երկրորդն ա՟ծ՝ որ է նորա բան։ Քանզի պարտ է բանականին մարդկան ոգւոյ՝ տիպ ա՟ծային բանին ձեւանալ․ վասն զի առաջին բանին՝ ա՟ծ վեհագոյն է, ամենաբանական բնութիւնն․ իսկ այն որ ի վեր քան զբանն է, ի լաւագունին եւ յառանձինն իմն անցեալ կայ ի տեսակի, զի՞նչ պարտ էր եղելոյ նման նորա բերել։ Բայց սակայն կամի եւ զայն ազդել, զի իրաւագոյն ա՟ծ վրէժ խնդրէ, զաստեացն եւ զճահաւորաց, վասն կրելոյ իմն այսմ առ նորա բանն զընտանութիւն․ որոյ է եւ մարդկային միտքն նմանութիւն եւ կերպարան։
- Amenabarwokʻ ew aṙancʻ stutʻean ays hraman patasxanoy ya.y eleal ē; kʻanzi mahkanacʻu očʻinčʻ kerparanil i nmanutʻiwn aṙ vernagoynn ew aṙ hayrn amenecʻun karēr, ayl aṙ erkrordn a.c, or ē nora ban. Kʻanzi part ē banakanin mardkan ogwoy, tip a.cayin banin jewanal; vasn zi aṙaǰin banin, a.c vehagoyn ē, amenabanakan bnutʻiwnn; isk ayn or i ver kʻan zbann ē, i lawagunin ew yaṙanjinn imn ancʻeal kay i tesaki, zi?nčʻ part ēr ełeloy nman nora berel. Baycʻ sakayn kami ew zayn azdel, zi irawagoyn a.c vrēž xndrē, zasteacʻn ew zčahaworacʻ, vasn kreloy imn aysm aṙ nora bann zəntanutʻiwn; oroy ē ew mardkayin mitkʻn nmanutʻiwn ew kerparan.
- Translation by Ralph Marcus
- Most excellently and veraciously this oracle was given by God. For nothing mortal can be made in the likeness of the most high One and Father of the universe but (only) in that of the second God, who is His Logos. For it was right that the rational (part) of the human soul should be formed as an impression by the divine Logos, since the pre-Logos God is superior to every rational nature. But He who is above the Logos (and) exists in the best and in a special form—what thing that comes into being can rightfully bear His likeness? Moreover, Scripture wishes also to show that God most justly avenges the virtuous and decent men because they have a certain kinship with His Logos, of which the human mind is a likeness and image.
- Ամենաբարւոք եւ առանց ստութեան այս հրաման պատասխանոյ յա՟յ ելեալ է․ քանզի մահկանացու ոչինչ կերպարանիլ ի նմանութիւն առ վերնագոյնն եւ առ հայրն ամենեցուն կարէր, այլ առ երկրորդն ա՟ծ՝ որ է նորա բան։ Քանզի պարտ է բանականին մարդկան ոգւոյ՝ տիպ ա՟ծային բանին ձեւանալ․ վասն զի առաջին բանին՝ ա՟ծ վեհագոյն է, ամենաբանական բնութիւնն․ իսկ այն որ ի վեր քան զբանն է, ի լաւագունին եւ յառանձինն իմն անցեալ կայ ի տեսակի, զի՞նչ պարտ էր եղելոյ նման նորա բերել։ Բայց սակայն կամի եւ զայն ազդել, զի իրաւագոյն ա՟ծ վրէժ խնդրէ, զաստեացն եւ զճահաւորաց, վասն կրելոյ իմն այսմ առ նորա բանն զընտանութիւն․ որոյ է եւ մարդկային միտքն նմանութիւն եւ կերպարան։
- 10/11th century?, Joseph and Aseneth 1.5:[3][4]
- Եւ սա ոչ ինչ նմանութիւն ունէր յինքեան զդստերացն Եգիպտացւոց, այլ էր ամենևին նմանեալ դստերացն Եբրայեցւոց․ մեծ էր իբրև զՍառա և գեղեցիկ իբրև զՌեբեկա և վայելուչ քան զՌաքէլ։
- Ew sa očʻ inčʻ nmanutʻiwn unēr yinkʻean zdsteracʻn Egiptacʻwocʻ, ayl ēr amenewin nmaneal dsteracʻn Ebrayecʻwocʻ; mec ēr ibrew zSaṙa ew gełecʻik ibrew zṘebeka ew vayelučʻ kʻan zṘakʻēl.
- Translation by J. Issaverdens
- She bore no resemblance at all to the daughters of the Egyptians, but was like unto the daughters of the Hebrews. She was tall as Sarah, and fair-looking as Rebekah, and more graceful than Rachel.
- Եւ սա ոչ ինչ նմանութիւն ունէր յինքեան զդստերացն Եգիպտացւոց, այլ էր ամենևին նմանեալ դստերացն Եբրայեցւոց․ մեծ էր իբրև զՍառա և գեղեցիկ իբրև զՌեբեկա և վայելուչ քան զՌաքէլ։
Declension edit
n-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | նմանութիւն (nmanutʻiwn) | նմանութիւնք (nmanutʻiwnkʻ) | |
| genitive | նմանութեան (nmanutʻean) | նմանութեանց (nmanutʻeancʻ) | |
| dative | նմանութեան (nmanutʻean) | նմանութեանց (nmanutʻeancʻ) | |
| accusative | նմանութիւն (nmanutʻiwn) | նմանութիւնս (nmanutʻiwns) | |
| ablative | նմանութենէ (nmanutʻenē) | նմանութեանց (nmanutʻeancʻ) | |
| instrumental | նմանութեամբ (nmanutʻeamb) | նմանութեամբք (nmanutʻeambkʻ) | |
| locative | նմանութեան (nmanutʻean) | նմանութիւնս (nmanutʻiwns) |
Descendants edit
- Armenian: նմանություն (nmanutʻyun)
References edit
- ^ Awgereancʻ, Mkrtičʻ (1826) Pʻiloni Ebrayecʻwoy mnacʻordkʻ i hays, or en Meknutʻiwn Cnndocʻ ew Elicʻ, Čaṙkʻ i Sampʻson, i Yovnan, ew yeris mankuns kam i hreštaks [Philonis Judaei paralipomena armena. Libri videlicet quatuor in Genesin, libri duo in Exodum, sermo unus de Sampsone, alter de Iona, tertius de tribus angelis Abraamo apparentibus], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, pages 146–147
- ^ Marcus, Ralph (1953) Philo: Supplement I: Questions and Answers on Genesis (The Loeb Classical Library), Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, pages 150–151
- ^ Burchard, Christoph (2019) “A minor edition of the Armenian version of Joseph and Aseneth”, in U. Bläsing, J. Dum-Tragut, T.M. van Lint, editors, Armenian, Hittite, and Indo-European Studies: A Commemoration Volume for Jos J.S. Weitenberg (Hebrew University Armenian Studies; 15), Leuven: Peeters, pages 54–55
- ^ Issaverdens, James (1901) The uncanonical writings of the Old Testament found in the Armenian mss. of the library of St. Lazarus, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, pages 97–98
Further reading edit
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “նմանութիւն”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “նմանութիւն”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy