ոգորիմ
Old Armenian
editEtymology
editThe origin is unknown.
Verb
editոգորիմ • (ogorim)
- to butt with horns
- 5th century, Bible, Daniel 8.4:[1]
- Տեսանեի զխոյն զի ոգորէր ընդ ծով եւ ընդ <հիւսւսի> եւ ընդ հարաւ, եւ ամենայն գազանք ոչ կային առաջի նորա, եւ չէր որ ապրէր ի ձեռաց նորա․ եւ առնէր ըստ կամաց իւրոց եւ մեծանայր։
- Tesanei zxoyn zi ogorēr ənd cov ew ənd <հիւսւսի> ew ənd haraw, ew amenayn gazankʻ očʻ kayin aṙaǰi nora, ew čʻēr or aprēr i jeṙacʻ nora; ew aṙnēr əst kamacʻ iwrocʻ ew mecanayr.
- Translation by Brenton Septuagint Translation
- And I saw the ram butting westward, and northward, and southward; and no beast could stand before him, and there was none that could deliver out of his hand; and he did according to his will, and became great.
- Տեսանեի զխոյն զի ոգորէր ընդ ծով եւ ընդ <հիւսւսի> եւ ընդ հարաւ, եւ ամենայն գազանք ոչ կային առաջի նորա, եւ չէր որ ապրէր ի ձեռաց նորա․ եւ առնէր ըստ կամաց իւրոց եւ մեծանայր։
- 5th century, with changes and additions in later centuries, Baroyaxōs [Physiologus] Earliest recension (TR).3.5–6:[2][3]
- Եւ են անդ պրակք ինչ մանրոստք, որ կոչին երեկինք։ Եւ սկսանի ոգորել էրէն ընդ երեկին պրակսն․ եւ խառնեալ ոստք ընդ եղջիւրսն, եւ կապին ընդ ոստս պրակին, եւ ի գոչիւն հարկանի, քանզի զերծանել կամի եւ չէ ձեռնհաս, քանզի պատեալ շաղեալ կա։
- Ew en and prakkʻ inčʻ manrostkʻ, or kočʻin erekinkʻ. Ew sksani ogorel ērēn ənd erekin praksn; ew xaṙneal ostkʻ ənd ełǰiwrsn, ew kapin ənd osts prakin, ew i gočʻiwn harkani, kʻanzi zercanel kami ew čʻē jeṙnhas, kʻanzi pateal šałeal ka.
- Translation by Gohar Muradyan
- And there are shrubs with thin branches called erekins. And the animal [the legendary antelope] starts to butt the "erekin" shrub; and the branches are entangled with the horns, and they are bound to the branches of the shrubs; and it begins to howl, wishing to escape, but is unable, as it is ensnared.
- Եւ են անդ պրակք ինչ մանրոստք, որ կոչին երեկինք։ Եւ սկսանի ոգորել էրէն ընդ երեկին պրակսն․ եւ խառնեալ ոստք ընդ եղջիւրսն, եւ կապին ընդ ոստս պրակին, եւ ի գոչիւն հարկանի, քանզի զերծանել կամի եւ չէ ձեռնհաս, քանզի պատեալ շաղեալ կա։
- to fight, to contend with
Conjugation
editmediopassive
| infinitive | ոգորել, ոգորիլ* (ogorel, ogoril*) | participle | ոգորեցեալ, ոգորեալ (ogorecʻeal, ogoreal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | ոգորեց- (ogorecʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ոգորիմ (ogorim) | ոգորիս (ogoris) | ոգորի (ogori) | ոգորիմք (ogorimkʻ) | ոգորիք (ogorikʻ) | ոգորին (ogorin) | |
| imperfect | ոգորէի (ogorēi) | ոգորէիր (ogorēir) | ոգորէր, ոգորիւր (ogorēr, ogoriwr) | ոգորէաք (ogorēakʻ) | ոգորէիք (ogorēikʻ) | ոգորէին (ogorēin) | |
| aorist | ոգորեցայ (ogorecʻay) | ոգորեցար (ogorecʻar) | ոգորեցաւ (ogorecʻaw) | ոգորեցաք (ogorecʻakʻ) | ոգորեցայք (ogorecʻaykʻ) | ոգորեցան (ogorecʻan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ոգորիցիմ (ogoricʻim) | ոգորիցիս (ogoricʻis) | ոգորիցի (ogoricʻi) | ոգորիցիմք (ogoricʻimkʻ) | ոգորիցիք (ogoricʻikʻ) | ոգորիցին (ogoricʻin) | |
| aorist | ոգորեցայց (ogorecʻaycʻ) | ոգորեսցիս (ogorescʻis) | ոգորեսցի (ogorescʻi) | ոգորեսցուք (ogorescʻukʻ) | ոգորեսջիք (ogoresǰikʻ) | ոգորեսցին (ogorescʻin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | ոգորեա՛ց (ogoreácʻ) | — | — | ոգորեցարո՛ւք (ogorecʻarúkʻ) | — | |
| cohortative | — | ոգորեսջի՛ր (ogoresǰír) | — | — | ոգորեսջի՛ք (ogoresǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ ոգորիր (mí ogorir) | — | — | մի՛ ոգորիք (mí ogorikʻ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Alternative forms
edit- ոգորամ (ogoram)
Derived terms
editDescendants
edit- → Armenian: ոգորել (ogorel) (learned)
References
edit- ^ Cowe, S. Peter (1992) The Armenian version of Daniel (University of Pennsylvania Armenian texts and studies; 9)[1], Atlanta, Georgia: Scholars Press, page 200
- ^ Marr, N. (1904) Тексты и разыскания по армяно-грузинской филологии. Книга VI. Физиолог. Армяно-грузинский извод [Texts and research in Armenian–Georgian philology. Book VI. Physiologus. Armenian–Georgian recension] (Издания Факультета восточных языков Императорского С.-Петербургского университета; 5), Saint Petersburg: Academy Press, page 5
- ^ Muradyan, Gohar (2005) Physiologus: The Greek and Armenian Versions with a Study of Translation Technique (Hebrew University Armenian Studies; 6)[2], Leuven – Paris – Dudley: Peeters, pages 91, 143
Further reading
edit- Ačaṙean, Hračʻeay (1977) “ոգոր”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume III, Yerevan: University Press, page 549b
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “ոգորիմ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “ոգորիմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy