վանդեմ
Old Armenian
editAlternative forms
edit- վանգեմ (vangem) — misspelling
Etymology
editThe origin is uncertain. Often connected with Proto-Germanic *wundō (“wound”) and derived from Proto-Indo-European, but the anlaut is irregular. An Iranian origin is suspected: compare վանեմ (vanem).
Verb
editվանդեմ • (vandem)
- (transitive) to drive away, destroy
- second half of 5th century or 6th century, Girkʻ Pitoyicʻ [Book of Chries] :[1]
- […] եւ զայլս այլովք հանդերձ կուր առաջի ամենեցուն արկանելով՝ վանդէին գրէթէ մինչեւ իսպառ իսկ։
- […] ew zayls aylovkʻ handerj kur aṙaǰi amenecʻun arkanelov, vandēin grētʻē minčʻew ispaṙ isk.
- […] եւ զայլս այլովք հանդերձ կուր առաջի ամենեցուն արկանելով՝ վանդէին գրէթէ մինչեւ իսպառ իսկ։
- (mediopassive, intransitive) to catch a disease
Conjugation
editactive
| infinitive | վանդել (vandel) | participle | վանդեցեալ, վանդեալ (vandecʻeal, vandeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | վանդեց- (vandecʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | վանդեմ (vandem) | վանդես (vandes) | վանդէ (vandē) | վանդեմք (vandemkʻ) | վանդէք (vandēkʻ) | վանդեն (vanden) | |
| imperfect | վանդէի, վանդեի* (vandēi, vandei*) | վանդէիր, վանդեիր* (vandēir, vandeir*) | վանդէր (vandēr) | վանդէաք, վանդեաք* (vandēakʻ, vandeakʻ*) | վանդէիք, վանդեիք* (vandēikʻ, vandeikʻ*) | վանդէին, վանդեին* (vandēin, vandein*) | |
| aorist | վանդեցի (vandecʻi) | վանդեցեր (vandecʻer) | վանդեաց (vandeacʻ) | վանդեցաք (vandecʻakʻ) | վանդեցէք, վանդեցիք (vandecʻēkʻ, vandecʻikʻ) | վանդեցին (vandecʻin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | վանդիցեմ (vandicʻem) | վանդիցես (vandicʻes) | վանդիցէ (vandicʻē) | վանդիցեմք (vandicʻemkʻ) | վանդիցէք (vandicʻēkʻ) | վանդիցեն (vandicʻen) | |
| aorist | վանդեցից (vandecʻicʻ) | վանդեսցես (vandescʻes) | վանդեսցէ (vandescʻē) | վանդեսցուք (vandescʻukʻ) | վանդեսջիք (vandesǰikʻ) | վանդեսցեն (vandescʻen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | վանդեա՛ (vandeá) | — | — | վանդեցէ՛ք (vandecʻḗkʻ) | — | |
| cohortative | — | վանդեսջի՛ր (vandesǰír) | — | — | վանդեսջի՛ք (vandesǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ վանդեր (mí vander) | — | — | մի՛ վանդէք (mí vandēkʻ) | — | |
| *rare | |||||||
mediopassive
| infinitive | վանդել, վանդիլ* (vandel, vandil*) | participle | վանդեցեալ, վանդեալ (vandecʻeal, vandeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | վանդեց- (vandecʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | վանդիմ (vandim) | վանդիս (vandis) | վանդի (vandi) | վանդիմք (vandimkʻ) | վանդիք (vandikʻ) | վանդին (vandin) | |
| imperfect | վանդէի (vandēi) | վանդէիր (vandēir) | վանդէր, վանդիւր (vandēr, vandiwr) | վանդէաք (vandēakʻ) | վանդէիք (vandēikʻ) | վանդէին (vandēin) | |
| aorist | վանդեցայ (vandecʻay) | վանդեցար (vandecʻar) | վանդեցաւ (vandecʻaw) | վանդեցաք (vandecʻakʻ) | վանդեցայք (vandecʻaykʻ) | վանդեցան (vandecʻan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | վանդիցիմ (vandicʻim) | վանդիցիս (vandicʻis) | վանդիցի (vandicʻi) | վանդիցիմք (vandicʻimkʻ) | վանդիցիք (vandicʻikʻ) | վանդիցին (vandicʻin) | |
| aorist | վանդեցայց (vandecʻaycʻ) | վանդեսցիս (vandescʻis) | վանդեսցի (vandescʻi) | վանդեսցուք (vandescʻukʻ) | վանդեսջիք (vandesǰikʻ) | վանդեսցին (vandescʻin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | վանդեա՛ց (vandeácʻ) | — | — | վանդեցարո՛ւք (vandecʻarúkʻ) | — | |
| cohortative | — | վանդեսջի՛ր (vandesǰír) | — | — | վանդեսջի՛ք (vandesǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ վանդիր (mí vandir) | — | — | մի՛ վանդիք (mí vandikʻ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Derived terms
edit- անվանդ (anvand)
- հինաւանդ (hinawand)
- հիւնաւանդութիւն (hiwnawandutʻiwn)
- վանդումն (vandumn)
References
edit- ^ Muradyan, Gohar (1993) Girkʻ pitoyicʻ [Book of Chreia][1], Yerevan: Academy Press, critical text with introduction and commentary, page 215
Further reading
edit- Ačaṙean, Hračʻeay (1979) “վանդ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume IV, Yerevan: University Press, page 304b
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “վանդեմ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- J̌ahukyan, Geworg (2010) “վանդ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 703b
- Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 592
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “վանդեմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Mallory, J. P., Adams, D. Q., editors (1997), Encyclopedia of Indo-European culture, London, Chicago: Fitzroy Dearborn Publishers, page 549a
- Pokorny, Julius (1959) Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), volume 3, Bern, München: Francke Verlag, page 1108
- Scheftelowitz, J. (1905) “Zur altarmenischen lautgeschichte”, in Beiträge zur kunde der indogermanischen Sprachen (in German), volume 29, pages 21, 43, 62