madamo

Esperanto

Etymology

From English madam and French madame. Doublet of madono.

Pronunciation

• IPA^(key): [maˈdamo]
• Rhymes: -amo
• Hyphenation: ma‧da‧mo

Noun

madamo (accusative singular madamon, plural madamoj, accusative plural madamojn)

1. (rare) madam, lady
   • [1908 August, P[ierre] Corret, “[Alilanda Opiniaro.] Francujo. [[Foreign Opinion.] France.]”, in The British Esperantist, volume IV, number 44, page 147:

     Ekzemple, en la lastaj monatoj, la vorto sinjoro sinsekve fariĝis siro, poste sioro kaj lastatempe sinioro, tiel ĵaluzigante per senĉesaj ŝanĝiĝoj la kompatindajn madamo kaj damzelo, kiuj per unu fojo atingis la faman “netransireblan limon” de bonegeco, kaj devas kontentiĝi nur per tio, ke ili anstataŭis sinjorino kaj fraŭlino; […]

     For example, in the last few months, the word sinjoro has successively become siro, then sioro and finally sinioro, thus making with incessant changes the poor madamo and damzelo jealous, which have once reached the famous “impassable limit” of excellence, and must be content only with the fact that they replaced sinjorino and fraŭlino; […]]

   • 1919, Finna Biblioteko Esperanta [Finnish Esperanto Library], pages 14–15:

     ABELO. Fraŭlino, ĉu vi ne komprenas, ke vi parolas iom malbele, ofendeme, kaj ke tiamaniene vi konfuzas la alte solenan ĝojon de nia fianĉiĝa momento? Tajloro Abelo! Ja-ah, kio estas tajloro Abelo? Ĉu mi iam ŝtelis kaj pro tio estis publike skurĝata? Ĉu mi puŝis ies bovon en la puton dum sabato? Certe ne. Ĉu mi kaŝpalpis edzinon de alia? For la kulpigojn! Kiu povas tiel diri kaj pruvi? Mi metas ĉi tiun demandon al via koro, Eva Helander. Rigardu al mi kaj respondu.
     EVA. Tia viro!
     ABELO. Tia mi estas, madamo mia!
     […]
     ABELO. Kion plu vi scias, madamo Helander, kies »vangoj ruĝaj estas kaj parolo tre fluanta», kiel diras la amkanto. Aŭ kiel? Kion diras la madamo?

     ABEL. Young lady, don’t you understand that you are speaking a little badly, offensively, and that in this way you are confusing the highly solemn joy of our betrothal moment? Tailor Abel! Ya-ah, what is tailor Abel? Have I ever stolen and been publicly flogged for it? Did I push someone’s ox into the well on Saturday? Certainly not. Did I snoop on someone else’s wife? Off the blame! Who can say so and prove? I put this question to your heart, Eva Helander. Look at me and answer.
     EVA. Such a man!
     ABEL. Such am I, my lady!
     […]
     ABEL. What else do you know, Lady Helander, whose “cheeks are red and speech very flowing”, as the love song says. Or how? What does the lady say?

   • 2007 June, Itala Fervojisto, page 27:

     En la XVI jc. iu madamo de la reĝino Elizabeto la I skribis amleteron el 400 paĝoj.

     In the 16th century a lady of Queen Elizabeth I wrote a love letter of 400 pages.

   • 2008 April–May–June, “Fra Gaeta”, in La KancerKliniko, number 126, page 24:

     Por vi Madamo (Marjorie Boulton)

     For you Madam (Marjorie Boulton)

   • 2009, Manuel de Seabra, “1953: Romantika historio [1953: Romantic history]”, in Malamu Vin, Unu la Alian [Hate Yourselves, Each Other] (Serio Originala Literaturo [Original Literature Series]), New York, N.Y.: Mondial, →ISBN, page 70:

     Kiam ni pasis ĉe la madamo, tiu murmuris nur: “La 7-an!”

     When we passed by the lady, she only muttered: “The 7th!”

2. (rare) madame (a title equivalent to Mrs. or Ms., used for French-speaking women and (by custom) certain other individuals)
   • 1932 November, “Kion la fremdulo unue vidas en Kolonjo [What the stranger first sees in Cologne]”, in Esperanto, page 14:

     Madame Dupont unuarigarde opinias la Kolonjajn sinjorinojn simple terure vestitaj. Fine tio ja estas afero de persona gusto; sed la iom subpentritaj okuloj de madamo streĉite serĉas magazenojn por sinjorinaj modoj.

     Madame Dupont at first glance thinks the Cologne ladies are simply terribly dressed. In the end, that is indeed a matter of personal taste; but madame’s slightly underpainted eyes strainingly search for warehouses for ladies’ fashions.

   • 1947 January–February, O. Henry [pseudonym; William Sydney Porter], translated by Saĉio Oka, “La donaco de la magoj [The Gift of the Magi]”, in Literatura Mondo [Literary World], third period, first year, numbers 1–2, Budapest, pages 9 and 12:

     Kie ŝi haltis, tie anonctabulo diris: »Madamo Sofroni.⁶ Harajoj ĉiuspecaj.« Unu ŝtuparon supren Dela kuris, kaj penis sin trankviligi dum la koro batis. Al la madamo, granda, tro blanka, malvarma, apenaŭ taŭgis la laŭmoda nomo »Sofroni«. / «Ĉu vi aĉetos miajn harojn?« demandis Dela. / »Certe mi aĉetas harojn,« diris la madamo. »Formetu la ĉapeleton, kara, kaj ni ilin rigardetu por momenteto.« / Malsupren ondetis la bruna kaskado. / »Dudek dolaroj,« diris la madamo, levante la hararon per sperta mano.
     ⁶ Madamo (Madame, france; madam, angle) signifas »mia damo«, t. e. »sinjorino«. La vorto estas uzata ĉi tie, kvankam ĝi ne estas Esperanta, por montri la ekzotikan manieron per kia s-ino Sofroni kaj multaj virinoj en similaj profesioj penas sin montri.

     [original: Where she stopped the sign read: “Mme. Sofronie. Hair Goods of All Kinds.” One flight up Della ran, and collected herself, panting. Madame, large, too white, chilly, hardly looked the “Sofronie.” / “Will you buy my hair?” asked Della. / “I buy hair,” said Madame. “Take yer hat off and let’s have a sight at the looks of it.” / Down rippled the brown cascade. / “Twenty dollars,” said Madame, lifting the mass with a practised hand.]

     ⁶ Madame (Madame, French; madam, English) means “my lady,” i.e. “Mrs.” The word is used here, although it is not Esperanto, to show the exotic way in which Mrs. Sofronie and many women in similar professions try to present themselves.

   • 2018 September, Heleco, number 94, pages 46 and 51:

     Madamo de Montespan / La Calderona / Madamo Maintenon / Madamo du Barry / Madamo Pompadour […] Madamo Kurio / Maria Skłodowska-Curie, aŭ mallongnome Marie Curie (en Esperanto Maria Kurio) naskiĝis en 1887 en Varsovio.

     Madame de Montespan / La Calderona / Madame de Maintenon / Madame du Barry / Madame de Pompadour […] Madame Curie / Maria Skłodowska-Curie, or Marie Curie for short (in Esperanto Maria Kurio) was born in 1887 in Warsaw.

Related terms

• damo

Occitan

Noun

madamo f (plural madamos)

1. (Mistralian) madam (respectful title for a woman)

Tagalog

Alternative forms

• maramo

Etymology

From ma- +‎ damo.

Pronunciation

• Hyphenation: ma‧da‧mo
• IPA^(key): /madaˈmo/, [mɐ.dɐˈmo]

Adjective

madamó (plural madadamo, Baybayin spelling ᜋᜇᜋᜓ)

1. grassy

Inflection

    Degrees of madamo

positive			singular	plural	root
			madamo	madadamo	damo
	superiority		inferiority		equality
	singular	plural	singular	plural	singular	plural
comparative	mas madamo	mas madadamo	hindi gaanong madamo	hindi gaanong madadamo	kasindamo
	relative		absolute
	singular	plural	singular	plural	singular	plural
superlative	ang pinakamadamo	ang pinakamadadamo	napakamadamo	napakamadadamo	pagkadamo	pagkadamo-damo