obcy
Old Polish edit
Etymology edit
Inherited from Proto-Slavic *obьťь. First attested in the 15th century.
Pronunciation edit
Adjective edit
obcy
- (sometimes nominalized) foreign, alien (not belonging to a particular group)
- 1895 [1448–1450], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, page 101:
- Ma pan oswyatczicz dwyema lawnykoma wlostnyma, acz ye ma, albo opcyma
- [Ma pan oświadczyć dwiema ławnikoma włostnyma, acz je ma, albo obcyma]
- 1856-1870 [1432], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki, volume II, number 2454:
- Alii multi nobiles presentes de alienis, videlicet z opczich,... testati sunt, quod ita est
- [Alii multi nobiles presentes de alienis, videlicet z obcych,... testati sunt, quod ita est]
- 1868 [1447], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego[2], volume II, page 131:
- Scultetus vero nobis et aliis quibuscumque personis, tam propriis inhabitatoribus, quam extraneis vlg. opczym, dum per ipsos fuerit citatus littera cittatoria sigillata nostra, non coram alio respondere debebit, nisi coram residencia septem scultetorum iuratorum
- [Scultetus vero nobis et aliis quibuscumque personis, tam propriis inhabitatoribus, quam extraneis vlg. obcym, dum per ipsos fuerit citatus littera cittatoria sigillata nostra, non coram alio respondere debebit, nisi coram residencia septem scultetorum iuratorum]
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[3], page 372:
- Krolyevye zyemsczy od kogo byorą dan..., od szynow czyly od opczych (a filiis suis an ab alienis Mat 17, 24)?
- [Krolewie ziemszczy od kogo biorą dań..., od synów [swoich] czyli od obcych (a filiis suis an ab alienis Mat 17, 24)?]
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[4], page 400:
- Nye yest nyyeden nalyezon, kto by szyą vroczyl a dal chvalą bogv, yedno ten opczy (nisi hic alienigena Luc 17, 18)
- [Nie jest nijeden nalezion, kto by się wrócił a dał chwałę Bogu, jedno ten obcy (nisi hic alienigena Luc 17, 18)]
- c. 1500, Wokabularz lubiński, inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 49r:
- Extraneus eyn auszlender opczy czvdzy
- [Extraneus eyn auszlender obcy czudzy]
- strange, unknown, unfamiliar
- 1950 [1488], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 1588:
- Jakom ya nye srzadzyla any sesslala syedmy person obczych, nyeznayomych do domv Jana... w noczy gyego schvkacz y dobywacz
- [Jakom ja nie srządziła ani sesłała siedmi person obcych, nieznajomych do domv Jana... w nocy jego szukać i dobywać]
- The meaning of this term is uncertain. Possibilities include:
- shared, common
- 1895 [Fifteenth century], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich. Kodeks Działyńskich I[5], page 1:
- Ale ysze nawiączsza dobrocz gest od lvdzi na swiecze sprawiedlywoscz mylowacz, czvdzego nye drapacz, opczego a swego podlvg boszey woley... vszywacz
- [Ale iże nawięcsza dobroć jest od ludzi na świecie sprawiedliwość miłować, cudzego nie drapać, obcego a swego podług bożej wolej... używać]
- shared, common
Derived terms edit
nouns
verbs
- obcować impf
Related terms edit
nouns
Descendants edit
References edit
- Boryś, Wiesław (2005) “obcy”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Mańczak, Witold (2017) “obcy”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- Bańkowski, Andrzej (2000) “obcy”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “obcy”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
- Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “obcy”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
Polish edit
Etymology edit
Inherited from Old Polish obcy.
Pronunciation edit
- IPA(key): /ˈɔp.t͡sɨ/
- (Middle Polish) IPA(key): /ˈɔp.t͡sɨ/
Audio (file) - Rhymes: -ɔpt͡sɨ
- Syllabification: ob‧cy
Adjective edit
obcy (comparative bardziej obcy, superlative najbardziej obcy, derived adverb obco)
- (sometimes nominalized) unfamiliar, strange, foreign (not known to someone) [+dative = to whom]
- Synonym: nieznany
- strange, foreign (unrelated by blood) [+dative = to whom]
- foreign (not belonging)
- (sometimes nominalized) foreign (belonging to a different culture, e.g. languages)
- (nominalized, science fiction, ufology) extraterrestrial, alien (not coming from Earth)
- unfamiliar, strange, foreign (atypical to something)
Declension edit
Declension of obcy (hard)
singular | plural | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
masculine animate | masculine inanimate | feminine | neuter | virile (= masculine personal) | non-virile | |
nominative | obcy | obca | obce | obcy | obce | |
genitive | obcego | obcej | obcego | obcych | ||
dative | obcemu | obcej | obcemu | obcym | ||
accusative | obcego | obcy | obcą | obce | obcych | obce |
instrumental | obcym | obcą | obcym | obcymi | ||
locative | obcym | obcej | obcym | obcych |
Derived terms edit
adverbs
nouns
Trivia edit
According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), obcy is one of the most used words in Polish, appearing 22 times in scientific texts, 4 times in news, 10 times in essays, 12 times in fiction, and 13 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 61 times, making it the 1072nd most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
References edit
Further reading edit
- obcy in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- obcy in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “obcy”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “OBCY”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 08.09.2008
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “obcy”, in Słownik języka polskiego[6]
- Aleksander Zdanowicz (1861) “obcy”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861[7]
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1904), “obcy”, in Słownik języka polskiego[8] (in Polish), volume 3, Warsaw, page 444