खण्ड
Hindi edit
Pronunciation edit
Noun edit
खण्ड • (khaṇḍ) m (Urdu spelling کھنڈ)
- Alternative spelling of खंड (khaṇḍ)
Declension edit
Sanskrit edit
Alternative forms edit
Alternative scripts edit
Alternative scripts
- খণ্ড (Assamese script)
- ᬔᬡ᭄ᬟ (Balinese script)
- খণ্ড (Bengali script)
- 𑰏𑰜𑰿𑰚 (Bhaiksuki script)
- 𑀔𑀡𑁆𑀟 (Brahmi script)
- ခဏ္ဍ (Burmese script)
- ખણ્ડ (Gujarati script)
- ਖਣ੍ਡ (Gurmukhi script)
- 𑌖𑌣𑍍𑌡 (Grantha script)
- ꦑꦟ꧀ꦝ (Javanese script)
- 𑂎𑂝𑂹𑂙 (Kaithi script)
- ಖಣ್ಡ (Kannada script)
- ខណ្ឌ (Khmer script)
- ຂຓ຺ຑ (Lao script)
- ഖണ്ഡ (Malayalam script)
- ᡘᠠᢏᡷᠠ (Manchu script)
- 𑘏𑘜𑘿𑘚 (Modi script)
- ᠻᠠᢏᢎᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑦯𑦼𑧠𑦺 (Nandinagari script)
- 𑐏𑐞𑑂𑐜 (Newa script)
- ଖଣ୍ଡ (Odia script)
- ꢓꢠ꣄ꢞ (Saurashtra script)
- 𑆒𑆟𑇀𑆝 (Sharada script)
- 𑖏𑖜𑖿𑖚 (Siddham script)
- ඛණ්ඩ (Sinhalese script)
- 𑩝𑩪 𑪙𑩨 (Soyombo script)
- 𑚋𑚘𑚶𑚖 (Takri script)
- க²ண்ட³ (Tamil script)
- ఖణ్డ (Telugu script)
- ขณฺฑ (Thai script)
- ཁ་ཎྜ (Tibetan script)
- 𑒐𑒝𑓂𑒛 (Tirhuta script)
- 𑨌𑨘𑩇𑨖 (Zanabazar Square script)
Etymology edit
Of non-Indo-European, probably Dravidian origin; compare Tamil கண்டு (kaṇṭu, “hard candy”), கண்டம் (kaṇṭam), Malayalam കണ്ടം (kaṇṭaṁ), Tamil கட்டு (kaṭṭu, “to harden, condense”).[1] Watkins instead suggests a borrowing from Munda.[2]
Pronunciation edit
Noun edit
खण्ड • (khaṇḍa) stem, m or n
- a break, gap
- a chip, piece, slice, bit, portion, fragment
- clause, chapter, section (of a work, document)
- candied sugar, dried molasses, treacle
- (archaic) a variety of sugar cane
- a continent
- (algebra) a term in an equation
- a party, number, multitude, assemblage
Declension edit
Masculine a-stem declension of खण्ड (khaṇḍa) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | खण्डः khaṇḍaḥ |
खण्डौ / खण्डा¹ khaṇḍau / khaṇḍā¹ |
खण्डाः / खण्डासः¹ khaṇḍāḥ / khaṇḍāsaḥ¹ |
Vocative | खण्ड khaṇḍa |
खण्डौ / खण्डा¹ khaṇḍau / khaṇḍā¹ |
खण्डाः / खण्डासः¹ khaṇḍāḥ / khaṇḍāsaḥ¹ |
Accusative | खण्डम् khaṇḍam |
खण्डौ / खण्डा¹ khaṇḍau / khaṇḍā¹ |
खण्डान् khaṇḍān |
Instrumental | खण्डेन khaṇḍena |
खण्डाभ्याम् khaṇḍābhyām |
खण्डैः / खण्डेभिः¹ khaṇḍaiḥ / khaṇḍebhiḥ¹ |
Dative | खण्डाय khaṇḍāya |
खण्डाभ्याम् khaṇḍābhyām |
खण्डेभ्यः khaṇḍebhyaḥ |
Ablative | खण्डात् khaṇḍāt |
खण्डाभ्याम् khaṇḍābhyām |
खण्डेभ्यः khaṇḍebhyaḥ |
Genitive | खण्डस्य khaṇḍasya |
खण्डयोः khaṇḍayoḥ |
खण्डानाम् khaṇḍānām |
Locative | खण्डे khaṇḍe |
खण्डयोः khaṇḍayoḥ |
खण्डेषु khaṇḍeṣu |
Notes |
|
Neuter a-stem declension of खण्ड (khaṇḍa) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | खण्डम् khaṇḍam |
खण्डे khaṇḍe |
खण्डानि / खण्डा¹ khaṇḍāni / khaṇḍā¹ |
Vocative | खण्ड khaṇḍa |
खण्डे khaṇḍe |
खण्डानि / खण्डा¹ khaṇḍāni / khaṇḍā¹ |
Accusative | खण्डम् khaṇḍam |
खण्डे khaṇḍe |
खण्डानि / खण्डा¹ khaṇḍāni / khaṇḍā¹ |
Instrumental | खण्डेन khaṇḍena |
खण्डाभ्याम् khaṇḍābhyām |
खण्डैः / खण्डेभिः¹ khaṇḍaiḥ / khaṇḍebhiḥ¹ |
Dative | खण्डाय khaṇḍāya |
खण्डाभ्याम् khaṇḍābhyām |
खण्डेभ्यः khaṇḍebhyaḥ |
Ablative | खण्डात् khaṇḍāt |
खण्डाभ्याम् khaṇḍābhyām |
खण्डेभ्यः khaṇḍebhyaḥ |
Genitive | खण्डस्य khaṇḍasya |
खण्डयोः khaṇḍayoḥ |
खण्डानाम् khaṇḍānām |
Locative | खण्डे khaṇḍe |
खण्डयोः khaṇḍayoḥ |
खण्डेषु khaṇḍeṣu |
Notes |
|
Noun edit
खण्ड • (khaṇḍa) stem, m
Adjective edit
खण्ड • (khaṇḍa) stem
Declension edit
Masculine a-stem declension of खण्ड | |||
---|---|---|---|
Nom. sg. | खण्डः (khaṇḍaḥ) | ||
Gen. sg. | खण्डस्य (khaṇḍasya) | ||
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | खण्डः (khaṇḍaḥ) | खण्डौ (khaṇḍau) | खण्डाः (khaṇḍāḥ) |
Vocative | खण्ड (khaṇḍa) | खण्डौ (khaṇḍau) | खण्डाः (khaṇḍāḥ) |
Accusative | खण्डम् (khaṇḍam) | खण्डौ (khaṇḍau) | खण्डान् (khaṇḍān) |
Instrumental | खण्डेन (khaṇḍena) | खण्डाभ्याम् (khaṇḍābhyām) | खण्डैः (khaṇḍaiḥ) |
Dative | खण्डाय (khaṇḍāya) | खण्डाभ्याम् (khaṇḍābhyām) | खण्डेभ्यः (khaṇḍebhyaḥ) |
Ablative | खण्डात् (khaṇḍāt) | खण्डाभ्याम् (khaṇḍābhyām) | खण्डेभ्यः (khaṇḍebhyaḥ) |
Genitive | खण्डस्य (khaṇḍasya) | खण्डयोः (khaṇḍayoḥ) | खण्डानाम् (khaṇḍānām) |
Locative | खण्डे (khaṇḍe) | खण्डयोः (khaṇḍayoḥ) | खण्डेषु (khaṇḍeṣu) |
Feminine ā-stem declension of खण्ड | |||
---|---|---|---|
Nom. sg. | खण्डा (khaṇḍā) | ||
Gen. sg. | खण्डायाः (khaṇḍāyāḥ) | ||
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | खण्डा (khaṇḍā) | खण्डे (khaṇḍe) | खण्डाः (khaṇḍāḥ) |
Vocative | खण्डे (khaṇḍe) | खण्डे (khaṇḍe) | खण्डाः (khaṇḍāḥ) |
Accusative | खण्डाम् (khaṇḍām) | खण्डे (khaṇḍe) | खण्डाः (khaṇḍāḥ) |
Instrumental | खण्डया (khaṇḍayā) | खण्डाभ्याम् (khaṇḍābhyām) | खण्डाभिः (khaṇḍābhiḥ) |
Dative | खण्डायै (khaṇḍāyai) | खण्डाभ्याम् (khaṇḍābhyām) | खण्डाभ्यः (khaṇḍābhyaḥ) |
Ablative | खण्डायाः (khaṇḍāyāḥ) | खण्डाभ्याम् (khaṇḍābhyām) | खण्डाभ्यः (khaṇḍābhyaḥ) |
Genitive | खण्डायाः (khaṇḍāyāḥ) | खण्डयोः (khaṇḍayoḥ) | खण्डानाम् (khaṇḍānām) |
Locative | खण्डायाम् (khaṇḍāyām) | खण्डयोः (khaṇḍayoḥ) | खण्डासु (khaṇḍāsu) |
Neuter a-stem declension of खण्ड | |||
---|---|---|---|
Nom. sg. | खण्डम् (khaṇḍam) | ||
Gen. sg. | खण्डस्य (khaṇḍasya) | ||
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | खण्डम् (khaṇḍam) | खण्डे (khaṇḍe) | खण्डानि (khaṇḍāni) |
Vocative | खण्ड (khaṇḍa) | खण्डे (khaṇḍe) | खण्डानि (khaṇḍāni) |
Accusative | खण्डम् (khaṇḍam) | खण्डे (khaṇḍe) | खण्डानि (khaṇḍāni) |
Instrumental | खण्डेन (khaṇḍena) | खण्डाभ्याम् (khaṇḍābhyām) | खण्डैः (khaṇḍaiḥ) |
Dative | खण्डाय (khaṇḍāya) | खण्डाभ्याम् (khaṇḍābhyām) | खण्डेभ्यः (khaṇḍebhyaḥ) |
Ablative | खण्डात् (khaṇḍāt) | खण्डाभ्याम् (khaṇḍābhyām) | खण्डेभ्यः (khaṇḍebhyaḥ) |
Genitive | खण्डस्य (khaṇḍasya) | खण्डयोः (khaṇḍayoḥ) | खण्डानाम् (khaṇḍānām) |
Locative | खण्डे (khaṇḍe) | खण्डयोः (khaṇḍayoḥ) | खण्डेषु (khaṇḍeṣu) |
Descendants edit
- Pali: khaṇḍa (“piece”), khaṇḍikā (“broken bit, stick”)
- Dardic:
- Western:
- Central:
- Eastern:
- Northern:
- Southern:
Borrowed Terms
- → Gawar-Bati: کھݨڈ (khaṇḍa, “hill pasture”)
- → Bengali: খণ্ড (khonḍo)
- → Hindustani: (learned)
- → Punjabi: (learned)
- Punjabi: ਖੰਡ (khaṇḍ)
- → Persian: کند (kand) (see there for further descendants)
- → Telugu: ఖండము (khaṇḍamu)
References edit
- Monier Williams (1899) “खण्ड”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 336/1.
- Mayrhofer, Manfred (1992) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan][1] (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 444
- ^ Douglas Harper (2001–2024) “candy”, in Online Etymology Dictionary.
- ^ “candy”, in The American Heritage Dictionary of the English Language, 5th edition, Boston, Mass.: Houghton Mifflin Harcourt, 2016, →ISBN.