มหาบพิตร
Thai edit
Etymology edit
From มหา (má-hǎa, literally “great”) + บพิตร (bɔɔ-pít, literally “pure one; holy one; sinless one”).
Pronunciation edit
| Orthographic | มหาบพิตร m h ā ɓ b i t r | |
| Phonemic | มะ-หา-บอ-พิด m a – h ā – ɓ ɒ – b i ɗ | |
| Romanization | Paiboon | má-hǎa-bɔɔ-pít |
| Royal Institute | ma-ha-bo-phit | |
| (standard) IPA(key) | /ma˦˥.haː˩˩˦.bɔː˧.pʰit̚˦˥/(R) | |
Pronoun edit
มหาบพิตร • (má-hǎa-bɔɔ-pít)
- used by a priest as a term of address to a royal sovereign or his or her consort.
- 2019 November 21, “ภาพประวัติศาสตร์ โป๊ปฟรานซิสเสด็จ ทรงมีปฏิสันถารกับสมเด็จพระสังฆราช”, in ไทยรัฐ[1], Bangkok: วัชรพล, retrieved 2019-11-22:
- ขอถวายพระพรมหาบพิตรสมเด็จพระสันตะปาปาผู้ทรงสมณคุณอันประเสริฐ อาตมภาพในนามคณะสงฆ์ไทยขอถวายอนุโมทนาสาธุการในโอกาสที่มหาบพิตรเสด็จเยือนราชอาณาจักรไทย...นับเป็นเหตุการณ์สำคัญทางประวัติศาสตร์อีกครั้งหนึ่งซึ่งพึงจดจารึกไว้เป็นศุภนิมิตแห่งน้ำใจไมตรีที่ศาสนจักรโรมันคาทอลิกกับพุทธจักรไทยมีสืบเนื่องกันมาอย่างแน่นแฟ้น ราบรื่น และงดงามเป็นเวลาเนิ่นนานนับแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยา...การเสด็จมาครั้งนี้ของมหาบพิตรจึงไม่ใช่การมาของมิตรใหม่ หากแต่เป็นการมาเยือนของมิตรแท้อันเก่าแก่ของคนไทย ระยะทางที่ห่างไกลกันหาใช่อุปสรรคของความสนิทสนมกลมเกลียวกัน
- kɔ̌ɔ tà-wǎai prá pɔɔn má-hǎa-bɔɔ-pít sǒm-dèt prá sǎn-dtà-bpaa-bpaa pûu song sà-má-ná-kun an bprà-sə̀ət · àat-dtà-má-pâap nai-naam ká-ná-sǒng tai kɔ̌ɔ tà-wǎai à-nú-moo-tá-naa sǎa-tú-gaan nai oo-gàat tîi má-hǎa-bɔɔ-pít sà-dèt yʉʉan râat-chá-aa-naa-jàk tai ... náp bpen hèet-gaan sǎm-kan taang bprà-wàt-dtì-sàat ìik kráng nʉ̀ng sʉ̂ng pʉng jòt jaa-rʉ́k wái bpen sùp-pá-ní-mít hɛ̀ng náam-jai mai-dtrii tîi sàat-sà-ná-jàk roo-man-kaa-tɔɔ-lìk gàp pút-tá-jàk tai mii sʉ̀ʉp-nʉ̂ʉang gan maa yàang nɛ̂n-fɛ́ɛn · râap-rʉ̂ʉn · lɛ́ ngót-ngaam bpen wee-laa nə̂ən-naan náp dtɛ̀ɛ kráng grung sǐi à-yút-tá-yaa ... gaan-sà-dèt maa kráng níi kɔ̌ɔng má-hǎa-bɔɔ-pít jʉng mâi châi gaan-maa kɔ̌ɔng mít mài · hàak-dtɛ̀ɛ bpen gaan-maa yʉʉan kɔ̌ɔng mít tɛ́ɛ an gào-gɛ̀ɛ kɔ̌ɔng kon tai · rá-yá-taang tîi hàang-glai gan hǎa châi ùp-bpà-sàk kɔ̌ɔng kwaam-sà-nòt-sà-nǒm glom-gliao gan
- May [I] offer [my] blessings to you, Your Holiness the Pope, the possessor of excellent ecclesiastical virtues. I, on behalf of the Thai clergy, should like to express laud [and] delight on the occasion that you pay a visit to the Kingdom of Thailand... [This is] once again deemed a historically significant event which ought to be noted [and] recorded as an auspicious sign of the goodwill [and] amity that the Roman Catholic Church and the Thai Buddhist communities have extended towards each other in a firm, fair, and fine manner since the time of the Glorious Ayutthaya Kingdom... The arrival of yours on this occasion is thus not the coming of a new friend, but [it is] a visit of an old, true friend of the Thai people. The distance that [makes us] far from each other brings about no obstacle to [our] intimate harmony.
- ขอถวายพระพรมหาบพิตรสมเด็จพระสันตะปาปาผู้ทรงสมณคุณอันประเสริฐ อาตมภาพในนามคณะสงฆ์ไทยขอถวายอนุโมทนาสาธุการในโอกาสที่มหาบพิตรเสด็จเยือนราชอาณาจักรไทย...นับเป็นเหตุการณ์สำคัญทางประวัติศาสตร์อีกครั้งหนึ่งซึ่งพึงจดจารึกไว้เป็นศุภนิมิตแห่งน้ำใจไมตรีที่ศาสนจักรโรมันคาทอลิกกับพุทธจักรไทยมีสืบเนื่องกันมาอย่างแน่นแฟ้น ราบรื่น และงดงามเป็นเวลาเนิ่นนานนับแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยา...การเสด็จมาครั้งนี้ของมหาบพิตรจึงไม่ใช่การมาของมิตรใหม่ หากแต่เป็นการมาเยือนของมิตรแท้อันเก่าแก่ของคนไทย ระยะทางที่ห่างไกลกันหาใช่อุปสรรคของความสนิทสนมกลมเกลียวกัน
- 1956, เสฐียรโกเศศ–นาคะประทีป, “พราหมณ์กินพรหม”, in นิยายเบงคลี[2], 6th edition, Bangkok: อักษรบริการ:
- พราหมณ์ทูลตอบ "อิ่มเรียบร้อยดี มหาบพิตร ตั้งแต่เกิดมาเพิ่งได้รับประทานอิ่มวันนี้"
- praam tuun dtɔ̀ɔp · “ìm rîiap-rɔ́ɔi dii · má-hǎa-bɔɔ-pít · dtâng-dtɛ̀ɛ gə̀ət maa pə̂ng dâai ráp-bprà-taan ìm wan-níi”
- The brahmin made a reply, "Nicely [and] neatly full, Your Majesty. Since [I] was born to [this world], [I] have just been able to eat my fill today."
- พราหมณ์ทูลตอบ "อิ่มเรียบร้อยดี มหาบพิตร ตั้งแต่เกิดมาเพิ่งได้รับประทานอิ่มวันนี้"
- 1785, เจ้าพระยาพระคลัง (หน), “๑๐”, in พระราชพงศาวดารรามัญ เรื่อง ราชาธิราช[3], Bangkok: n.p., published 2001:
- พระสังฆราชาภังคยะสะกะโรจึงถวายพระพรว่า มหาบพิตรตรัสดังนี้ดุจดังอาตมาภาพเปนสมณลามกมีความฉันทาลำเอียง
- prá sǎng-ká-raa-chaa pang-ká-yá-sà-gà-roo jʉng tà-wǎai-prá-pɔɔn wâa · má-hǎa-bɔɔ-pít dtràt dang-níi dang-dang àat-dtà-maa-pâap bpen sà-má-ná-laa-mók mii kwaam-chǎn-taa lam-iiang
- The high priest Phangkhayasakaro then replied as follows: "Your Majesty said like this as if [you thought that] I am a shameless priest full of bias [and] prejudice."
- พระสังฆราชาภังคยะสะกะโรจึงถวายพระพรว่า มหาบพิตรตรัสดังนี้ดุจดังอาตมาภาพเปนสมณลามกมีความฉันทาลำเอียง