wrócić
See also: wrōcić
Old Polish edit
Etymology edit
Inherited from Proto-Slavic *vortiti. First attested in the 14th century.
Pronunciation edit
Verb edit
wrócić pf (imperfective wracać or wrócać)
- (reflexive with się) to return, to go back (to physically return to a place or person) [+ do (genitive) = to what place], [+ ku (dative) = to whom/what], [+ na (accusative) = for whom/what], [+ w (accusative) = into what]
- 1960 [1405], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty pyzdrskie, volume II, number 260:
- Iaco Andrey vroczil se vmislem y dal Dobeslauovi rani
- [Jako Andr[z]ej wrocił sie umysłem i dał Dobiesławowi rany]
- (Can we date this quote?) [End of the 15th century], Józefa Reczka, Elżbieta Belcarzowa, editors, Glosy z rękopisu, number nr 414/11, Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Lwowie, obecnie we Wrocławiu, page 181:
- Ego autem, si dominum non rogassem, hoc quod michi cogittatis, in vos subito, id est statim, *retorsiteret vroczyloby sya
- [Ego autem, si dominum non rogassem, hoc quod michi cogittatis, in vos subito, id est statim, *retorsiteret wrociłoby się]
- 1930 [Fifteenth century], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[2], 14, 28:
- Wroczywszy sze wodi zaszyø (reversae sunt) y przykrili wozy
- [Wrociwszy sie wody zasię (reversae sunt) i przykryły wozy]
- 1895 [1448–1450], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, page 107:
- Taky... do pana, ot ktorego vczyekl, ma syąn wroczicz
- [Taki... do pana, ot ktorego uciekł, ma się wrocić]
- 1930 [Fifteenth century], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[3], 16, 9:
- Wrocz syø ku swey panyey (revertere ad dominam tuam)
- [Wroć się ku swej paniej (revertere ad dominam tuam)]
- 1895 [1448–1450], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, page 80:
- Thaky sbyeszcza... ma... vpomyenyon bycz, aby na swą dzedzyną szą wroczyl (ut ad suam hereditatem redeat)
- [Taki zbieżca... ma... upomienion być, aby na swą dziedzinę się wrocił (ut ad suam hereditatem redeat)]
- 1930 [Fifteenth century], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[4], 14, 26:
- Wzczyøgny røkøø na morze, acz szyø wroczy woda na Egipskye na wozy (ut revertantur aquae ad Aegyptios super currus)
- [Wścięgni rękę nad morze, ać się wroci woda na Ejipskie, na wozy (ut revertantur aquae ad Aegyptios super currus)]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter][5], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 145, 3:
- Wynydze duch yego y wroczy sø w szemø swø (revertetur in terram suam)
- [Wynidzie duch jego i wroci się w ziemię swą (revertetur in terram suam)]
- ca 1500, Wokabularz lubiński, inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 114r:
- Redire widergan oder kummen wroczycz szya
- [Redire widergan oder kummen wrócić się]
- (reflexive with się) to return, to go back (to go back in thought, narration, or argument) [+ ku (dative) = to whom/what]
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[6], page 703:
- K temv odpovyeda svyaty *Augustym..., yze svyąthy Yan vypyszal nyektore rzeczy y vroczyl szye k svemv povyedanyv
- [K temu odpowieda święty Augustyn..., iże święty Jan wypisał niektore rzeczy i wrocił sie k swemu powiedaniu]
- (reflexive with się, of phenomena) to return, to come back (to appear once again)
- 1930 [Fifteenth century], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[7], 34, 22:
- Vczynysz sobye... godi, gdisz wroczy sze czasz lyetni (redeunte anni tempore), wsziczko sgromadzysz
- [Uczynisz sobie... gody, gdyż wroci sie czas letni (redeunte anni tempore), wszyćko zgromadzisz]
- to bring (back), to send (back) (to guide someone to a previous or different place)
- 1887 [Fifteenth century], Lucjan Malinowski, editor, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski[8], page 129a:
- Anyolem strozem mym daleko odpandz wszitko nyepodobyenstwo nyeprzyiacziela, czistem sercem y cyalem ku raiowy wroczi samøø [twoją] mylosczia
- [Anjołem strożem mym daleko odpędź wszytko niepodobieństwo nieprzyjaciela. Czystem sercem i ciałem ku rajowi wroci samą [twoją] miłością]
- 1959 [1400], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 448:
- Iacom pana woyewodø vpominal, yzbi mi mego kmecza wroczil
- [Jakom pana wojewodę upominał, iżby mi mego kmiecia wrocił]
- to return, to give back (to give something back to its original holder or owner) [+ w (accusative possessive pronoun) = to whom]
- 1928 [End of the fifteenth century], Jan Janów, editor, Zespół ewangelijny Biblioteki Ordynacji Zamoyskich nr 1116, page 307:
- Gdy zavarl kszyagy, wroczyl szlvdze (reddidit ministro Luc 4, 20)
- [Gdy zawarł księgi, wrocił słudze (reddidit ministro Luc 4, 20)]
- 1888 [1392], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV[9], page 65:
- Eze Michal poziczil Sandcowy samostrzala... a thego mv ne wroczil
- [Eże Michał pożyczył Sędkowi samostrzała... a tego mu nie wrocił]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter][10], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 50, 13:
- Wrocy mne wesele (redde mihi laetitiam) zbawena twego
- [Wroci mnie wiesiele (redde mihi laetitiam) zbawienia twego]
- 1885 [c. 1428], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne[11], volume I, page 482:
- Tale vero dampnum non prefati Johannis esse sev fore censabitur, sed totaliter in nostrum redundabit alle wszytko ale w nasze wroczycz
- [Tale vero dampnum non prefati Johannis esse sev fore censabitur, sed totaliter in nostrum redundabit alle wszytko ale w nasze wrocić]
- to compensate for damage, to repay for good or bad,; to fulfill an obligation [+ za (accusative) = for what], [+instrumental = with what]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter][12], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 61, 11:
- Dwoie to sliszal iesm, isz mocz bosza iest y tobe, gospodne, miloserdze, bo wrocisz kaszdemu (tu reddes unicuique) podlug dzal iego
- [Dwoje to słyszał jeśm, iż moc boża jest, i tobie, Gospodnie, miłosierdzie, bo wrocisz każdemu (tu reddes unicuique) podług dział jego]
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[13], page 740:
- Bo mv zle za dobre vroczono
- [Bo mu złe za dobre wrocono]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter][14], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], page 55,12:
- We mne sø, bosze, obetnicze twoie, gimisz wroczø chwalena twoia (quae reddam laudationes tibi)
- [We mnie są, Boże, obietnice twoje, jimiż wrocę chwalenia twoja (quae reddam laudationes tibi)]
- 1874-1891 [End of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXV, page 180:
- Cum autem aliquis peregrinus... ab aliquo reciperetur in hospicium..., ille nunquam illius beneficii... obliuiscitur, quoniam eandem bonitatem et amiciciam sibi ostenderet, wroczylby, si etiam ad eius hospicium veniret
- [Cum autem aliquis peregrinus... ab aliquo reciperetur in hospicium..., ille nunquam illius beneficii... obliuiscitur, quoniam eandem bonitatem et amiciciam sibi ostenderet, wrociłby, si etiam ad eius hospicium veniret]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter][15], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 93, 23:
- Wroczy gim *lichoto gich (reddet illis iniquitatem ipsorum)
- [Wroci jim lichotę jich (reddet illis iniquitatem ipsorum)]
- to return, to restore (to bring something back to an original or previous state)
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[16], page 362:
- Począl vydzyecz (sc. ślepy) a vzrok yemv wroczon (restitutus est Marc 8, 25)
- [Począł widzieć (sc. ślepy) a wzrok jemu wrocon (restitutus est Marc 8, 25)]
- (reflexive with się) to return, to be restored (to be brought back to an original or previous state)
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[17], page 124:
- Kazal ym (sc. Jesus skorupam)..., aby kazde slomyenye nathychmyasth aby szye vroczylo (ut ad suae... locum rediret mox fracturae) y *przyloczylo szye svemv staw
- [Kazał im (sc. Jesus skorupam)..., aby każde słomienie natychmiast aby sie wrociło (ut ad suae... locum rediret mox fracturae) i przyłączyło sie swemu stawu]
- (reflexive with się) to get back, to regain (to have once again) [+ ku (dative) = what]
- 1895 [1448–1450], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, page 76:
- Nisz wsdy przerzeczone dzewky wroczicz szą mayą k gych dzedzynnym cząsczam (quin... redeant ad earum hereditarias portiones)
- [Niż wżdy przerzeczone dziewki wrocić się mają k jich dziedzinnym częściam (quin... redeant ad earum hereditarias portiones)]
Derived terms edit
nouns
verbs
Related terms edit
adjectives
adverbs
nouns
verbs
- nawrócić pf, nawracać impf
- odwrócić pf, odwracić pf, odwracać impf
- podwrócić pf, podwracać impf
- powrócić pf
- przewrócić pf, przewracać impf
- przywrócić pf, przywracać impf
- sprzewrócić pf
- uwracać impf
- wezwrócić pf
- wywrócić pf, wywracać impf, wywracować impf
- zawracać impf
- zwrócić pf, zwracać impf
Descendants edit
References edit
- Boryś, Wiesław (2005) “wrócić”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Mańczak, Witold (2017) “wrócić”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “wrócić (się)”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
- Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “wrócić się”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
Polish edit
Etymology edit
Inherited from Old Polish wrócić.
Pronunciation edit
- IPA(key): /ˈvru.t͡ɕit͡ɕ/
- (Middle Polish) IPA(key): /ˈvro.t͡ɕit͡ɕ/
Audio (file) - Rhymes: -ut͡ɕit͡ɕ
- Syllabification: wró‧cić
Verb edit
wrócić pf (imperfective wracać)
- (intransitive) to come back, to go back, to return (to come or go back) [+ po (accusative) = for what]
- Synonym: powrócić
- (intransitive) to come back, to go back, to return; to turn back (not having reached one's destination, to go back to one's starting point)
- (intransitive) to come back, to go back, to return (to reoccur in time)
- (intransitive) to come back, to go back, to return (to go back in thought, narration, or argument)
- (intransitive) to come back, to go back, to return (to begin engaging with something once again) [+ do (genitive) = to whom/what], [+ na (accusative)] or [+ pod (accusative) = for what]
- Synonym: powrócić
- (intransitive) to come back, to go back, to return (to become someone's property once again) [+ do (genitive)] or [+dative = to whom/what]
- Synonym: powrócić
- (intransitive) to come back, to go back, to return (to regain some lost trait) [+ do (genitive) = to what]
- Synonym: powrócić
- (transitive) to return (to cause someone to be engaged in something again or to be in a particular state, place in a hierarchy, arrangement or type of activity) [+dative = to whom]
- Synonym: przywrócić
- (transitive) to return (to give something back to its original holder or owner) [+dative = to whom]
- Synonym: zwrócić
- (transitive, colloquial) to turn back (to cause someone or something to stop moving in a particular direction and start moving in the opposite direction until it finds itself back where it was or was before)
- Synonym: zawrócić
- (reflexive with się, expressive) to come back, to return (to come or go back) [+ po (accusative) = for what]
- (reflexive with się) to come back, to return (to repeat in time)
- Synonym: powrócić
- (intransitive or reflexive with się) to be returned, to be given back [+dative = to whom]
- Synonym: zwrócić się
- (reflexive with się, Middle Polish) to rereign (to become ruler of again)
- (reflexive with się, Middle Polish) to return, to go back (to go back in thought, narration, or argument)
Conjugation edit
Derived terms edit
interjections
phrases
verbs
- wrócić do ludzi pf, wracać do ludzi impf
- wrócić do łask pf, wracać do łask impf
- wrócić do normy pf, wracać do normy impf
- wrócić do rzeczywistości pf, wracać do rzeczywistości impf
- wrócić do siebie pf, wracać do siebie impf
- wrócić do świata pf, wracać do świata impf
- wrócić do żywych pf, wracać do żywych impf
- wrócić na tarczy pf, wracać na tarczy impf
- wrócić na ziemię pf, wracać na ziemię impf
- wrócić z dalekiej podróży pf, wracać z dalekiej podróży impf
- wrócić z tarczą pf, wracać z tarczą impf
verbs
Related terms edit
adjectives
nouns
nouns
verb
Trivia edit
According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), wrócić is one of the most used words in Polish, appearing 4 times in scientific texts, 7 times in news, 7 times in essays, 49 times in fiction, and 56 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 123 times, making it the 487th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
References edit
Further reading edit
- wrócić in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- wrócić in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “wrócić”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “wrócić się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “WRÓCIĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 10.03.2016
- “WRÓCIĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 18.02.2015
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “wrócić”, in Słownik języka polskiego[18]
- Aleksander Zdanowicz (1861) “wrócić”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861[19]
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “wrócić”, in Słownik języka polskiego[20] (in Polish), volume 7, Warsaw, page 725
- wrócić in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego