արփի
See also: Արփի
Armenian edit
Etymology edit
From Old Armenian արփի (arpʻi); see it for more.
Pronunciation edit
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [ɑɾˈpʰi]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [ɑɾˈpʰi]
Audio (Eastern Armenian) (file)
Noun edit
արփի • (arpʻi)
- (poetic) sun
- (dated) aether (according to ancient science the region above the terrestrial sphere where the Sun turns)
- light, brightness, splendour
- (figuratively) dawn
- (figuratively, as an adjective) luminous
Declension edit
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | արփի (arpʻi) | արփիներ (arpʻiner) | ||
| dative | արփիի (arpʻii) | արփիների (arpʻineri) | ||
| ablative | արփիից (arpʻiicʻ) | արփիներից (arpʻinericʻ) | ||
| instrumental | արփիով (arpʻiov) | արփիներով (arpʻinerov) | ||
| locative | արփիում (arpʻium) | արփիներում (arpʻinerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | արփին (arpʻin) | արփիները/արփիներն (arpʻinerə/arpʻinern) | ||
| dative | արփիին (arpʻiin) | արփիներին (arpʻinerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | արփիս (arpʻis) | արփիներս (arpʻiners) | ||
| dative | արփիիս (arpʻiis) | արփիներիս (arpʻineris) | ||
| ablative | արփիիցս (arpʻiicʻs) | արփիներիցս (arpʻinericʻs) | ||
| instrumental | արփիովս (arpʻiovs) | արփիներովս (arpʻinerovs) | ||
| locative | արփիումս (arpʻiums) | արփիներումս (arpʻinerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | արփիդ (arpʻid) | արփիներդ (arpʻinerd) | ||
| dative | արփիիդ (arpʻiid) | արփիներիդ (arpʻinerid) | ||
| ablative | արփիիցդ (arpʻiicʻd) | արփիներիցդ (arpʻinericʻd) | ||
| instrumental | արփիովդ (arpʻiovd) | արփիներովդ (arpʻinerovd) | ||
| locative | արփիումդ (arpʻiumd) | արփիներումդ (arpʻinerumd) | ||
u-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | արփի (arpʻi) | արփիներ (arpʻiner) | ||
| dative | արփու (arpʻu) | արփիների (arpʻineri) | ||
| ablative | արփուց (arpʻucʻ) | արփիներից (arpʻinericʻ) | ||
| instrumental | արփով, արփիով (arpʻov, arpʻiov) | արփիներով (arpʻinerov) | ||
| locative | արփում, արփիում (arpʻum, arpʻium) | արփիներում (arpʻinerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | արփին (arpʻin) | արփիները/արփիներն (arpʻinerə/arpʻinern) | ||
| dative | արփուն (arpʻun) | արփիներին (arpʻinerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | արփիս (arpʻis) | արփիներս (arpʻiners) | ||
| dative | արփուս (arpʻus) | արփիներիս (arpʻineris) | ||
| ablative | արփուցս (arpʻucʻs) | արփիներիցս (arpʻinericʻs) | ||
| instrumental | արփովս, արփիովս (arpʻovs, arpʻiovs) | արփիներովս (arpʻinerovs) | ||
| locative | արփումս, արփիումս (arpʻums, arpʻiums) | արփիներումս (arpʻinerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | արփիդ (arpʻid) | արփիներդ (arpʻinerd) | ||
| dative | արփուդ (arpʻud) | արփիներիդ (arpʻinerid) | ||
| ablative | արփուցդ (arpʻucʻd) | արփիներիցդ (arpʻinericʻd) | ||
| instrumental | արփովդ, արփիովդ (arpʻovd, arpʻiovd) | արփիներովդ (arpʻinerovd) | ||
| locative | արփումդ, արփիումդ (arpʻumd, arpʻiumd) | արփիներումդ (arpʻinerumd) | ||
Synonyms edit
- (sun): արեւ (arew)
References edit
- Aġayan, Ēduard (1976) “արփի”, in Ardi hayereni bacʻatrakan baṙaran [Explanatory Dictionary of Contemporary Armenian] (in Armenian), Yerevan: Hayastan
Old Armenian edit
Alternative forms edit
Etymology edit
The origin is uncertain.
Noun edit
արփի • (arpʻi)
- aether (according to ancient science the region above the terrestrial sphere where the Sun turns)
- the Sun, as the source of light
- light, brightness, splendour
- (as an adjective) luminous
Usage notes edit
- The word has the following forms: արփա- (arpʻa-), արփայա- (arpʻaya-), արփե- (arpʻe-), արփիա- (arpʻia-), -արփի (-arpʻi), արփն- (arpʻn-), -արփին (-arpʻin).
- The word is unattested in the Classical period.
Declension edit
The template Template:xcl-noun-ո-ա does not use the parameter(s):vow=onPlease see Module:checkparams for help with this warning.
o-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | արփի (arpʻi) | արփիք (arpʻikʻ) | |
| genitive | արփւոյ (arpʻwoy) | արփեաց (arpʻeacʻ) | |
| dative | արփւոյ (arpʻwoy) | արփեաց (arpʻeacʻ) | |
| accusative | արփի (arpʻi) | արփիս (arpʻis) | |
| ablative | արփւոյ (arpʻwoy) | արփեաց (arpʻeacʻ) | |
| instrumental | արփեաւ (arpʻeaw) | արփեաւք = արփեօք (arpʻeawkʻ = arpʻeōkʻ) | |
| locative | արփի (arpʻi) | արփիս (arpʻis) |
Derived terms edit
- ամէնարփի (amēnarpʻi)
- արփագեղ (arpʻageł)
- արփագունի (arpʻaguni)
- արփազարդեալ (arpʻazardeal)
- արփաթեւեմ (arpʻatʻewem)
- արփաճաճանչ (arpʻačačančʻ)
- արփամերձ (arpʻamerj)
- արփայագնաց (arpʻayagnacʻ)
- արփային (arpʻayin)
- արփաւոր (arpʻawor)
- արփաւորեմ (arpʻaworem)
- արփափայլ (arpʻapʻayl)
- արփեան (arpʻean)
- արփեգնաց (arpʻegnacʻ)
- արփենի (arpʻeni)
- արփիաբաշխ (arpʻiabašx)
- արփիաբնակ (arpʻiabnak)
- արփիաբուղխ (arpʻiabułx)
- արփիագեղ (arpʻiageł)
- արփիագնաց (arpʻiagnacʻ)
- արփիադիտակ (arpʻiaditak)
- արփիազարդ (arpʻiazard)
- արփիազարդեալ (arpʻiazardeal)
- արփիազգեստ (arpʻiazgest)
- արփիախաղաց (arpʻiaxałacʻ)
- արփիական (arpʻiakan)
- արփիակերպ (arpʻiakerp)
- արփիակիզ (arpʻiakiz)
- արփիակիզն (arpʻiakizn)
- արփիահրաշ (arpʻiahraš)
- արփիահրաշութիւն (arpʻiahrašutʻiwn)
- արփիահրատ (arpʻiahrat)
- արփիաճաճանչ (arpʻiačačančʻ)
- արփիաճեմ (arpʻiačem)
- արփիամիտ (arpʻiamit)
- արփիանամ (arpʻianam)
- արփիանկար (arpʻiankar)
- արփիանման (arpʻianman)
- արփիանուէր (arpʻianuēr)
- արփիասկիզբն (arpʻiaskizbn)
- արփիավառեալ (arpʻiavaṙeal)
- արփիացնցուղ (arpʻiacʻncʻuł)
- արփիաւոր (arpʻiawor)
- արփիաւորիմ (arpʻiaworim)
- արփիափայլ (arpʻiapʻayl)
- արփիափայլեմ (arpʻiapʻaylem)
- արփիափայլութիւն (arpʻiapʻaylutʻiwn)
- արփնաթեւեմ (arpʻnatʻewem)
- արփող (arpʻoł)
- գերարփ (gerarpʻ)
- գերարփի (gerarpʻi)
- երեքարփին (erekʻarpʻin)
- եօթնարփեան (eōtʻnarpʻean)
- եօթնարփենի (eōtʻnarpʻeni)
- եօթնարփի (eōtʻnarpʻi)
- եօթնարփին (eōtʻnarpʻin)
- լուսարփի (lusarpʻi)
- հրաշարփի (hrašarpʻi)
- հրարփ (hrarpʻ)
- հրարփի (hrarpʻi)
- մեծարփի (mecarpʻi)
- սերարփի (serarpʻi)
- սէրարփի (sērarpʻi)
- վերարփենի (verarpʻeni)
- վսեմարփի (vsemarpʻi)
- քաջարփի (kʻaǰarpʻi)
Descendants edit
- Armenian: արփի (arpʻi)
References edit
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “արփի”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “արփի”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “արփ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press