երամակապան
Old Armenian edit
Etymology edit
From երամակ (eramak) + -ապան (-apan). Calque of Ancient Greek ἀγελάρχης (agelárkhēs).
Noun edit
երամակապան • (eramakapan)
- leader or custodian of a flock or herd
- 5th century, with changes and additions in later centuries, Baroyaxōs [Physiologus] Earliest recension (TR).12.2–3:[1]
- Բարոյախաւսն ասէ վասն ցռուց, թէ իշավայրն երամակապան է։ Յորժամ ծնանիցին մատակքն արու մտրուկ, հայրն ծամէ զկարեւորսն նորա, զի մի ի սերմն եւ ի զարմ բազմանայցէ։
- Baroyaxawsn asē vasn cʻṙucʻ, tʻē išavayrn eramakapan ē. Yoržam cnanicʻin matakkʻn aru mtruk, hayrn camē zkareworsn nora, zi mi i sermn ew i zarm bazmanaycʻē.
- Translation by Gohar Muradyan
- Physiologus says about the onager that the wild ass is leader of a herd. When the females bring forth a male colt, the father chews its genitals, so that it is not propagated by seed and stock.
- Բարոյախաւսն ասէ վասն ցռուց, թէ իշավայրն երամակապան է։ Յորժամ ծնանիցին մատակքն արու մտրուկ, հայրն ծամէ զկարեւորսն նորա, զի մի ի սերմն եւ ի զարմ բազմանայցէ։
- 8th century, Stepʿannos Siwnecʿi, Meknutʿiwn Kʿerakanin [Commentary on Grammar] :[2]
- Իսկ փաղանունք ասին, որ են զոյգ անուանք․ անիւ և ճղուղ, առեղ և աւարտք, հեւան եւ դանդանք, կունդք եւ ականոց, հեց եւ բոյթ, կապերտ եւ գորգ, ձի եւ դզի, երամակապան եւ կուտպան, բիր եւ մահակ, որոց բնութիւն մի եւ անուանք այլ։
- Isk pʻałanunkʻ asin, or en zoyg anuankʻ; aniw ew čłuł, aṙeł ew awartkʻ, hewan ew dandankʻ, kundkʻ ew akanocʻ, hecʻ ew boytʻ, kapert ew gorg, ji ew dzi, eramakapan ew kutpan, bir ew mahak, orocʻ bnutʻiwn mi ew anuankʻ ayl.
- Իսկ փաղանունք ասին, որ են զոյգ անուանք․ անիւ և ճղուղ, առեղ և աւարտք, հեւան եւ դանդանք, կունդք եւ ականոց, հեց եւ բոյթ, կապերտ եւ գորգ, ձի եւ դզի, երամակապան եւ կուտպան, բիր եւ մահակ, որոց բնութիւն մի եւ անուանք այլ։
Usage notes edit
In the Physiologus, translates Ancient Greek ἀγελάρχης (agelárkhēs).
Declension edit
i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | երամակապան (eramakapan) | երամակապանք (eramakapankʻ) | |
| genitive | երամակապանի (eramakapani) | երամակապանաց (eramakapanacʻ) | |
| dative | երամակապանի (eramakapani) | երամակապանաց (eramakapanacʻ) | |
| accusative | երամակապան (eramakapan) | երամակապանս (eramakapans) | |
| ablative | երամակապանէ (eramakapanē) | երամակապանաց (eramakapanacʻ) | |
| instrumental | երամակապանաւ (eramakapanaw) | երամակապանաւք = երամակապանօք (eramakapanawkʻ = eramakapanōkʻ) | |
| locative | երամակապանի (eramakapani) | երամակապանս (eramakapans) |
References edit
- ^ Muradyan, Gohar (2005) Physiologus: The Greek and Armenian Versions with a Study of Translation Technique (Hebrew University Armenian Studies; 6)[1], Leuven – Paris – Dudley: Peeters, pages 61, 106, 148
- ^ Adonc, N. (1915) Дионисий Фракийский и армянские толкователи [Dionysius Thrax and Armenian commentators] (Bibliotheca Armeno-Georgica; 4), Saint Petersburg: Academy Press, page 209
Further reading edit
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “երամակապան”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “երամակապան”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy