ճաճանչ
Armenian edit
Pronunciation edit
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [t͡ʃɑˈt͡ʃɑnt͡ʃʰ]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [d͡ʒɑˈd͡ʒɑnt͡ʃʰ]
Audio (Eastern Armenian) (file)
Noun edit
ճաճանչ • (čačančʻ)
Declension edit
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | ճաճանչ (čačančʻ) | ճաճանչներ (čačančʻner) | ||
| dative | ճաճանչի (čačančʻi) | ճաճանչների (čačančʻneri) | ||
| ablative | ճաճանչից (čačančʻicʻ) | ճաճանչներից (čačančʻnericʻ) | ||
| instrumental | ճաճանչով (čačančʻov) | ճաճանչներով (čačančʻnerov) | ||
| locative | ճաճանչում (čačančʻum) | ճաճանչներում (čačančʻnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | ճաճանչը/ճաճանչն (čačančʻə/čačančʻn) | ճաճանչները/ճաճանչներն (čačančʻnerə/čačančʻnern) | ||
| dative | ճաճանչին (čačančʻin) | ճաճանչներին (čačančʻnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | ճաճանչս (čačančʻs) | ճաճանչներս (čačančʻners) | ||
| dative | ճաճանչիս (čačančʻis) | ճաճանչներիս (čačančʻneris) | ||
| ablative | ճաճանչիցս (čačančʻicʻs) | ճաճանչներիցս (čačančʻnericʻs) | ||
| instrumental | ճաճանչովս (čačančʻovs) | ճաճանչներովս (čačančʻnerovs) | ||
| locative | ճաճանչումս (čačančʻums) | ճաճանչներումս (čačančʻnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | ճաճանչդ (čačančʻd) | ճաճանչներդ (čačančʻnerd) | ||
| dative | ճաճանչիդ (čačančʻid) | ճաճանչներիդ (čačančʻnerid) | ||
| ablative | ճաճանչիցդ (čačančʻicʻd) | ճաճանչներիցդ (čačančʻnericʻd) | ||
| instrumental | ճաճանչովդ (čačančʻovd) | ճաճանչներովդ (čačančʻnerovd) | ||
| locative | ճաճանչումդ (čačančʻumd) | ճաճանչներումդ (čačančʻnerumd) | ||
Synonyms edit
- ճառագայթ (čaṙagaytʻ)
Old Armenian edit
Etymology edit
The origin is uncertain.
Noun edit
ճաճանչ • (čačančʻ)
- ray; light, glare, brilliancy, splendour
- ճաճանչ սրբութեան ― čačančʻ srbutʻean ― monstrance, remonstrance
Declension edit
i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | ճաճանչ (čačančʻ) | ճաճանչք (čačančʻkʻ) | |
| genitive | ճաճանչի (čačančʻi) | ճաճանչից (čačančʻicʻ) | |
| dative | ճաճանչի (čačančʻi) | ճաճանչից (čačančʻicʻ) | |
| accusative | ճաճանչ (čačančʻ) | ճաճանչս (čačančʻs) | |
| ablative | ճաճանչէ (čačančʻē) | ճաճանչից (čačančʻicʻ) | |
| instrumental | ճաճանչիւ (čačančʻiw) | ճաճանչիւք (čačančʻiwkʻ) | |
| locative | ճաճանչի (čačančʻi) | ճաճանչս (čačančʻs) | |
| This declension is attested post-classically. According to Nor Baṙgirkʿ Haykazean Lezui plural genitive ճաճանչաց (čačančʻacʻ) and plural instrumental ճաճանչօք (čačančʻōkʻ) are also attested. | |||
Derived terms edit
- աղօտաճաճանչ (ałōtačačančʻ)
- անճաճանչ (ančačančʻ)
- անճաճանչութիւն (ančačančʻutʻiwn)
- աստեղաճաճանչ (astełačačančʻ)
- աստղաճաճանչ (astłačačančʻ)
- արծաթաճաճանչ (arcatʻačačančʻ)
- արփաճաճանչ (arpʻačačančʻ)
- արփիաճաճանչ (arpʻiačačančʻ)
- բազմաճաճանչ (bazmačačančʻ)
- բոցաճաճանչ (bocʻačačančʻ)
- գերաճաճանչ (geračačančʻ)
- զուարթաճաճանչ (zuartʻačačančʻ)
- լուսաճաճանչ (lusačačančʻ)
- ծովաճաճանչ (covačačančʻ)
- կայծակնաճաճանչեցուցանեմ (kaycaknačačančʻecʻucʻanem)
- հրալուսաճաճանչադեղնութիւն (hralusačačančʻadełnutʻiwn)
- հրաշաճաճանչ (hrašačačančʻ)
- ճաճանչագեղ (čačančʻageł)
- ճաճանչազարդ (čačančʻazard)
- ճաճանչակցութիւն (čačančʻakcʻutʻiwn)
- ճաճանչանամ (čačančʻanam)
- ճաճանչանաւուխտ (čačančʻanawuxt)
- ճաճանչատեսակ (čačančʻatesak)
- ճաճանչատեսական (čačančʻatesakan)
- ճաճանչատեսակութիւն (čačančʻatesakutʻiwn)
- ճաճանչաւէտ (čačančʻawēt)
- ճաճանչաւոր (čačančʻawor)
- ճաճանչաւորութիւն (čačančʻaworutʻiwn)
- ճաճանչաւուխտ (čačančʻawuxt)
- ճաճանչեղ (čačančʻeł)
- ճաճանչեղագոյն (čačančʻełagoyn)
- ճաճանչեմ (čačančʻem)
- յոգնաճաճանչ (yognačačančʻ)
- ոսկեճաճանչ (oskečačančʻ)
- ոսկէճաճանչ (oskēčačančʻ)
- ոսկիճաճանչ (oskičačančʻ)
- քաղցրաճաճանչ (kʻałcʻračačančʻ)
Descendants edit
- Armenian: ճաճանչ (čačančʻ)
References edit
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “ճաճանչ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “ճաճանչ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “ճաճանչ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press