մանկանամ
Old Armenian edit
Etymology edit
մանուկ (manuk, “child”) + -ան- (-an-, forming inchoative verbs)
Verb edit
մանկանամ • (mankanam)
- to become young, to grow young
- 5th century, Agatʿangełos, Patmutʿiwn Hayocʿ [History of the Armenians] 381:[1][2]
- Հինաւուրցն վասն մեր մանկացաւ, եւ առ զկերպարանս մարմնոյ տկարութեանս մերոյ մարդկութեանս, զի զմեզ փոխեսցէ յանմահութիւն իւր։
- Hinawurcʿn vasn mer mankacʿaw, ew aṙ zkerparans marmnoy tkarutʿeans meroy mardkutʿeans, zi zmez pʿoxescʿē yanmahutʿiwn iwr.
- Translation by Robert W. Thomson
- The Ancient of Days became a child for us and took the form of the flesh of the weakness of our humanity that He might change us to his immortality.
- Հինաւուրցն վասն մեր մանկացաւ, եւ առ զկերպարանս մարմնոյ տկարութեանս մերոյ մարդկութեանս, զի զմեզ փոխեսցէ յանմահութիւն իւր։
- 5th century, Ełišē, Vasn Vardanay ew Hayocʿ paterazmin [History of Vardan and the Armenian War] :[3][4]
- Ոչ նորոգի, զի ոչ հնանայ․ ոչ մանկանայ, զի ոչ ծերանայ․ ոչ փոփոխի անյեղեղուկ բնութիւնն Աստուծոյ […]
- Očʿ norogi, zi očʿ hnanay; očʿ mankanay, zi očʿ ceranay; očʿ pʿopʿoxi anyełełuk bnutʿiwnn Astucoy […]
- Translation by Robert W. Thomson
- He becomes neither new nor ancient, grows neither young nor old. The immutable nature of God does not change.
- Ոչ նորոգի, զի ոչ հնանայ․ ոչ մանկանայ, զի ոչ ծերանայ․ ոչ փոփոխի անյեղեղուկ բնութիւնն Աստուծոյ […]
- 5th century, with changes and additions in later centuries, Baroyaxōs [Physiologus] Earliest recension (TR).1.4–5:[5]
- Երթայ խնդրէ որմ ինչ որ ընդ արեւելս հայի. եւ ի ծագել արեգականն բանան աչքն եւ մանկանայ։
- Ertʿay xndrē orm inčʿ or ənd arewels hayi. ew i cagel aregakann banan ačʿkʿn ew mankanay.
- Translation by Gohar Muradyan
- It goes and finds a wall facing east; and when the sun rises, its eyes are opened and it becomes young.
- Երթայ խնդրէ որմ ինչ որ ընդ արեւելս հայի. եւ ի ծագել արեգականն բանան աչքն եւ մանկանայ։
Conjugation edit
mediopassive
| infinitive | մանկանալ (mankanal) | participle | մանկացեալ (mankacʿeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | մանկացուցանեմ (mankacʿucʿanem) | aorist stem | մանկաց- (mankacʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | մանկանամ (mankanam) | մանկանաս (mankanas) | մանկանայ (mankanay) | մանկանամք (mankanamkʿ) | մանկանայք (mankanaykʿ) | մանկանան (mankanan) | |
| imperfect | մանկանայի (mankanayi) | մանկանայիր (mankanayir) | մանկանայր (mankanayr) | մանկանայաք (mankanayakʿ) | մանկանայիք (mankanayikʿ) | մանկանային (mankanayin) | |
| aorist | մանկացայ (mankacʿay) | մանկացար (mankacʿar) | մանկացաւ (mankacʿaw) | մանկացաք (mankacʿakʿ) | մանկացայք (mankacʿaykʿ) | մանկացան (mankacʿan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | մանկանայցիմ (mankanaycʿim) | մանկանայցիս (mankanaycʿis) | մանկանայցի (mankanaycʿi) | մանկանայցիմք (mankanaycʿimkʿ) | մանկանայցիք (mankanaycʿikʿ) | մանկանայցին (mankanaycʿin) | |
| aorist | մանկացայց (mankacʿaycʿ) | մանկացցիս (mankacʿcʿis) | մանկացցի (mankacʿcʿi) | մանկացցուք (mankacʿcʿukʿ) | մանկացջիք (mankacʿǰikʿ) | մանկացցին (mankacʿcʿin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | մանկացի՛ր (mankacʿír) | — | — | մանկացարո՛ւք (mankacʿarúkʿ) | — | |
| cohortative | — | մանկացջի՛ր (mankacʿǰír) | — | — | մանկացջի՛ք (mankacʿǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ մանկանար (mí mankanar) | — | — | մի՛ մանկանայք (mí mankanaykʿ) | — | |
Descendants edit
References edit
- ^ Agatʿangełos (1909), G. Tēr-Mkrtčʿean and St. Kanayeancʿ, editors, Patmutʿiwn Hayocʿ [History of Armenia] (Patmagirkʿ hayocʿ; I.2)[1], Tiflis: Aragatip Mnacʿakan Martiroseancʿi, page 190
- ^ Thomson, Robert W. (1970) The Teaching of Saint Gregory: An Early Armenian Catechism (Harvard Armenian Texts and Studies; 3)[2], Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, page 80
- ^ Ełišē (1957), E. Tēr-Minasean, editor, Vasn Vardanay ew hayocʿ paterazmin [History of Vardan and the Armenian War], Yerevan: Academy Press, page 109
- ^ Thomson, Robert W. (1982) Ełišē, History of Vardan and the Armenian War (Harvard Armenian texts and studies; 5)[3], Cambridge, Massachusetts; London, England: Harvard University Press, page 162
- ^ Muradyan, Gohar (2005) Physiologus: The Greek and Armenian Versions with a Study of Translation Technique (Hebrew University Armenian Studies; 6)[4], Leuven – Paris – Dudley: Peeters, pages 86, 141
Further reading edit
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “մանկանամ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Petrosean, Matatʿeay (1879), “մանկանամ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy