ողջախոհ
Armenian edit
Etymology edit
Learned borrowing from Old Armenian ողջախոհ (ołǰaxoh).
Pronunciation edit
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [voχt͡ʃʰɑˈχoh]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [voχt͡ʃʰɑˈχoh]
Adjective edit
ողջախոհ • (oġǰaxoh) (superlative ամենաողջախոհ)
Declension edit
nominalized, i-type (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | ողջախոհ (oġǰaxoh) | ողջախոհներ (oġǰaxohner) | ||
| dative | ողջախոհի (oġǰaxohi) | ողջախոհների (oġǰaxohneri) | ||
| ablative | ողջախոհից (oġǰaxohicʻ) | ողջախոհներից (oġǰaxohnericʻ) | ||
| instrumental | ողջախոհով (oġǰaxohov) | ողջախոհներով (oġǰaxohnerov) | ||
| locative | ողջախոհում (oġǰaxohum) | ողջախոհներում (oġǰaxohnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | ողջախոհը/ողջախոհն (oġǰaxohə/oġǰaxohn) | ողջախոհները/ողջախոհներն (oġǰaxohnerə/oġǰaxohnern) | ||
| dative | ողջախոհին (oġǰaxohin) | ողջախոհներին (oġǰaxohnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | ողջախոհս (oġǰaxohs) | ողջախոհներս (oġǰaxohners) | ||
| dative | ողջախոհիս (oġǰaxohis) | ողջախոհներիս (oġǰaxohneris) | ||
| ablative | ողջախոհիցս (oġǰaxohicʻs) | ողջախոհներիցս (oġǰaxohnericʻs) | ||
| instrumental | ողջախոհովս (oġǰaxohovs) | ողջախոհներովս (oġǰaxohnerovs) | ||
| locative | ողջախոհումս (oġǰaxohums) | ողջախոհներումս (oġǰaxohnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | ողջախոհդ (oġǰaxohd) | ողջախոհներդ (oġǰaxohnerd) | ||
| dative | ողջախոհիդ (oġǰaxohid) | ողջախոհներիդ (oġǰaxohnerid) | ||
| ablative | ողջախոհիցդ (oġǰaxohicʻd) | ողջախոհներիցդ (oġǰaxohnericʻd) | ||
| instrumental | ողջախոհովդ (oġǰaxohovd) | ողջախոհներովդ (oġǰaxohnerovd) | ||
| locative | ողջախոհումդ (oġǰaxohumd) | ողջախոհներումդ (oġǰaxohnerumd) | ||
Old Armenian edit
Alternative forms edit
- ողջախորհ (ołǰaxorh)
Etymology edit
From ողջ (ołǰ) + -ա- (-a-) + -խոհ (-xoh). Calque of Ancient Greek σώφρων (sṓphrōn).
Adjective edit
ողջախոհ • (ołǰaxoh)
- sane; moderate, prudent, sensible, reasonable
- self-controlled, temperate, chaste, sober
- 5th century, Gregory of Nazianzus, Epitaph :[1]
- Բայց որք ըստ աստուծոյն են եւ ողջախոհք, վասն զի կայուն իրաց են, նորին աղագաւ եւ մնացականագոյնք։
- Baycʻ orkʻ əst astucoyn en ew ołǰaxohkʻ, vasn zi kayun iracʻ en, norin ałagaw ew mnacʻakanagoynkʻ.
- Բայց որք ըստ աստուծոյն են եւ ողջախոհք, վասն զի կայուն իրաց են, նորին աղագաւ եւ մնացականագոյնք։
Usage notes edit
Declension edit
i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | ողջախոհ (ołǰaxoh) | ողջախոհք (ołǰaxohkʻ) | |
| genitive | ողջախոհի (ołǰaxohi) | ողջախոհաց (ołǰaxohacʻ) | |
| dative | ողջախոհի (ołǰaxohi) | ողջախոհաց (ołǰaxohacʻ) | |
| accusative | ողջախոհ (ołǰaxoh) | ողջախոհս (ołǰaxohs) | |
| ablative | ողջախոհէ (ołǰaxohē) | ողջախոհաց (ołǰaxohacʻ) | |
| instrumental | ողջախոհաւ (ołǰaxohaw) | ողջախոհաւք = ողջախոհօք (ołǰaxohawkʻ = ołǰaxohōkʻ) | |
| locative | ողջախոհի (ołǰaxohi) | ողջախոհս (ołǰaxohs) |
i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | ողջախոհ (ołǰaxoh) | ողջախոհք (ołǰaxohkʻ) | |
| genitive | ողջախոհի (ołǰaxohi) | ողջախոհից (ołǰaxohicʻ) | |
| dative | ողջախոհի (ołǰaxohi) | ողջախոհից (ołǰaxohicʻ) | |
| accusative | ողջախոհ (ołǰaxoh) | ողջախոհս (ołǰaxohs) | |
| ablative | ողջախոհէ (ołǰaxohē) | ողջախոհից (ołǰaxohicʻ) | |
| instrumental | ողջախոհիւ (ołǰaxohiw) | ողջախոհիւք (ołǰaxohiwkʻ) | |
| locative | ողջախոհի (ołǰaxohi) | ողջախոհս (ołǰaxohs) |
Derived terms edit
- անողջախոհ (anołǰaxoh)
- ողջախոհաբար (ołǰaxohabar)
- ողջախոհագոյն (ołǰaxohagoyn)
- ողջախոհանամ (ołǰaxohanam)
- ողջախոհապէս (ołǰaxohapēs)
- ողջախոհարան (ołǰaxoharan)
- ողջախոհացուցանեմ (ołǰaxohacʻucʻanem)
- ողջախոհացուցիչ (ołǰaxohacʻucʻičʻ)
- ողջախոհեմ (ołǰaxohem)
- ողջախոհեցուցանեմ (ołǰaxohecʻucʻanem)
- ողջախոհիմ (ołǰaxohim)
- ողջախոհութիւն (ołǰaxohutʻiwn)
Descendants edit
- → Armenian: ողջախոհ (oġǰaxoh) (learned)
References edit
- ^ Muradjan, K. M. (1980) “Drevnearmjanskij perevod «Epitafii» Grigorija Nazianzina [The Old Armenian translation of the Epitaph of Gregory Nazianzen]”, in Kavkaz i Vizantija[1], volume 2, Yerevan: Academy Press, page 174 of 155–217
- ^ Muradyan, Gohar (2005) Physiologus: The Greek and Armenian Versions with a Study of Translation Technique (Hebrew University Armenian Studies; 6)[2], Leuven – Paris – Dudley: Peeters, page 62
Further reading edit
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “ողջախոհ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “ողջախոհ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy