պատմեմ

Old Armenian edit

Etymology edit

Borrowed from a Middle Iranian cognate of Persian (peymudan, “to measure”).^[1]^[2]^[3]^[4]^[5] See it for more.

There has been some scepticism about this etymology due to the combining form -պատում (-patum) and the difference in meaning,^[6]^[7] but the combining form can be explained as a back-formation from պատմ- (patm-), and the sense development can be explained as "to measure words, to weigh one's words" → "to speak in a measured, controlled or truthful way".^[8] The same sense development is seen in the Tajik cognate паймудан (paymudan, “to measure; to relate, tell, narrate”).

Verb edit

պատմեմ • (patmem)

(transitive) to relate, tell, narrate, recount
- 5th century, Bible, Matthew 8.33:
  Եւ խոզարածքն փախեան, եւ երթեալ ի քաղաքն պատմեցին զամենայն, եւ զիրս դիւահարացն:
  Ew xozarackʻn pʻaxean, ew ertʻeal i kʻałakʻn patmecʻin zamenayn, ew zirs diwaharacʻn:
  Those tending the pigs ran off, went into the town and reported all this, including what had happened to the demon-possessed men.

Usage notes edit

Has the combining form -պատում (-patum).

Conjugation edit

active

person		singular			plural
infinitive		պատմել (patmel)		participle	պատմեցեալ, պատմեալ (patmecʻeal, patmeal)
causative		—		aorist stem	պատմեց- (patmecʻ-)
person		1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
indicative		ես	դու	նա	մեք	դուք	նոքա
	present	պատմեմ (patmem)	պատմես (patmes)	պատմէ (patmē)	պատմեմք (patmemkʻ)	պատմէք (patmēkʻ)	պատմեն (patmen)
	imperfect	պատմէի, պատմեի* (patmēi, patmei*)	պատմէիր, պատմեիր* (patmēir, patmeir*)	պատմէր (patmēr)	պատմէաք, պատմեաք* (patmēakʻ, patmeakʻ*)	պատմէիք, պատմեիք* (patmēikʻ, patmeikʻ*)	պատմէին, պատմեին* (patmēin, patmein*)
	aorist	պատմեցի (patmecʻi)	պատմեցեր (patmecʻer)	պատմեաց (patmeacʻ)	պատմեցաք (patmecʻakʻ)	պատմեցէք, պատմեցիք (patmecʻēkʻ, patmecʻikʻ)	պատմեցին (patmecʻin)
subjunctive		ես	դու	նա	մեք	դուք	նոքա
	present	պատմիցեմ (patmicʻem)	պատմիցես (patmicʻes)	պատմիցէ (patmicʻē)	պատմիցեմք (patmicʻemkʻ)	պատմիցէք (patmicʻēkʻ)	պատմիցեն (patmicʻen)
	aorist	պատմեցից (patmecʻicʻ)	պատմեսցես (patmescʻes)	պատմեսցէ (patmescʻē)	պատմեսցուք (patmescʻukʻ)	պատմեսջիք (patmesǰikʻ)	պատմեսցեն (patmescʻen)
imperatives		—	(դու)	—	—	(դուք)	—
	imperative	—	պատմեա՛ (patmeá)	—	—	պատմեցէ՛ք (patmecʻḗkʻ)	—
	cohortative	—	պատմեսջի՛ր (patmesǰír)	—	—	պատմեսջի՛ք (patmesǰíkʻ)	—
	prohibitive	—	մի՛ պատմեր (mí patmer)	—	—	մի՛ պատմէք (mí patmēkʻ)	—
*rare

mediopassive

person		singular			plural
infinitive		պատմել, պատմիլ* (patmel, patmil*)		participle	պատմեցեալ, պատմեալ (patmecʻeal, patmeal)
causative		—		aorist stem	պատմեց- (patmecʻ-)
person		1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
indicative		ես	դու	նա	մեք	դուք	նոքա
	present	պատմիմ (patmim)	պատմիս (patmis)	պատմի (patmi)	պատմիմք (patmimkʻ)	պատմիք (patmikʻ)	պատմին (patmin)
	imperfect	պատմէի (patmēi)	պատմէիր (patmēir)	պատմէր, պատմիւր (patmēr, patmiwr)	պատմէաք (patmēakʻ)	պատմէիք (patmēikʻ)	պատմէին (patmēin)
	aorist	պատմեցայ (patmecʻay)	պատմեցար (patmecʻar)	պատմեցաւ (patmecʻaw)	պատմեցաք (patmecʻakʻ)	պատմեցայք (patmecʻaykʻ)	պատմեցան (patmecʻan)
subjunctive		ես	դու	նա	մեք	դուք	նոքա
	present	պատմիցիմ (patmicʻim)	պատմիցիս (patmicʻis)	պատմիցի (patmicʻi)	պատմիցիմք (patmicʻimkʻ)	պատմիցիք (patmicʻikʻ)	պատմիցին (patmicʻin)
	aorist	պատմեցայց (patmecʻaycʻ)	պատմեսցիս (patmescʻis)	պատմեսցի (patmescʻi)	պատմեսցուք (patmescʻukʻ)	պատմեսջիք (patmesǰikʻ)	պատմեսցին (patmescʻin)
imperatives		—	(դու)	—	—	(դուք)	—
	imperative	—	պատմեա՛ց (patmeácʻ)	—	—	պատմեցարո՛ւք (patmecʻarúkʻ)	—
	cohortative	—	պատմեսջի՛ր (patmesǰír)	—	—	պատմեսջի՛ք (patmesǰíkʻ)	—
	prohibitive	—	մի՛ պատմիր (mí patmir)	—	—	մի՛ պատմիք (mí patmikʻ)	—
*post-classical

Derived terms edit

անպատմաբար (anpatmabar)
անպատմական (anpatmakan)
անպատմապէս (anpatmapēs)
անպատմելի (anpatmeli)
անպատում (anpatum)
աշխարհապատում (ašxarhapatum)
առակապատում (aṙakapatum)
առաջնապատում (aṙaǰnapatum)
առասպելապատում (aṙaspelapatum)
աստուածապատում (astuacapatum)
արարածապատում (araracapatum)
արարչապատում (ararčʻapatum)
արդարապատում (ardarapatum)
արտապատմեմ (artapatmem)
արտապատմութիւն (artapatmutʻiwn)
աւետարանապատում (awetaranapatum)
բազմապատում (bazmapatum)
բանապատմութիւն (banapatmutʻiwn)
բարձրապատում (barjrapatum)
դժուարապատմելի (džuarapatmeli)
դժուարապատմութիւն (džuarapatmutʻiwn)
դժուարապատում (džuarapatum)
դիւրապատում (diwrapatum)
երկայնապատում (erkaynapatum)
երկարապատում (erkarapatum)
ըղձապատում (əłjapatum)
իմաստապատում (imastapatum)
ինքնապատում (inkʻnapatum)
իսկապատում (iskapatum)
խառնապատում (xaṙnapatum)
կանխապատմութիւն (kanxapatmutʻiwn)
կարճապատում (karčapatum)
համայնապատում (hamaynapatum)
հանգիտապատում (hangitapatum)
հաւաստապատում (hawastapatum)
հիապատում (hiapatum)
հնապատմութիւն (hnapatmutʻiwn)
հնապատում (hnapatum)
հոգեպատմող (hogepatmoł)
հոգեպատմութիւն (hogepatmutʻiwn)
հոգեպատում (hogepatum)
հոգիապատում (hogiapatum)
հրաշապատում (hrašapatum)
ճարտարապատում (čartarapatum)
ճշգրտապատում (čšgrtapatum)
ճշմարտապատմութիւն (čšmartapatmutʻiwn)
ճշմարտապատում (čšmartapatum)
մանրապատում (manrapatum)
մատենապատում (matenapatum)
մեծապատում (mecapatum)
յաճախապատում (yačaxapatum)
յայտապատում (yaytapatum)
յառաջապատմեմ (yaṙaǰapatmem)
յառաջապատում (yaṙaǰapatum)
յատկապատում (yatkapatum)
յստակապատում (ystakapatum)
նախապատմելի (naxapatmeli)
նախապատմեմ (naxapatmem)
նախապատմութիւն (naxapatmutʻiwn)
նախապատում (naxapatum)
նորապատում (norapatum)
շարապատմեմ (šarapatmem)
շնորհապատում (šnorhapatum)
ողջունապատում (ołǰunapatum)
ուղղապատում (ułłapatum)
պատմաբան (patmaban)
պատմաբանեմ (patmabanem)
պատմաբանիչ (patmabaničʻ)
պատմաբանող (patmabanoł)
պատմաբանութիւն (patmabanutʻiwn)
պատմագիր (patmagir)
պատմագով (patmagov)
պատմագրական (patmagrakan)
պատմագրապէս (patmagrapēs)
պատմագրեմ (patmagrem)
պատմագրող (patmagroł)
պատմագրութիւն (patmagrutʻiwn)
պատմադրութիւն (patmadrutʻiwn)
պատմած (patmac)
պատմակից (patmakicʻ)
պատմարան (patmaran)
պատմաւոր (patmawor)
պատմիչ (patmičʻ)
պատմող (patmoł)
պատմողաբան (patmołaban)
պատմողաբար (patmołabar)
պատմողական (patmołakan)
պատմութիւն (patmutʻiwn)
սուտապատում (sutapatum)
ստապատում (stapatum)
ստուգապատում (stugapatum)
վերապատմեմ (verapatmem)
վիպապատում (vipapatum)
քրիստոսապատում (kʻristosapatum)
օրինապատում (ōrinapatum)

Related terms edit

պայման (payman)

Descendants edit

Armenian: պատմել (patmel)

References edit

^ Windischmann, Friedrich (1846) Über die Grundlage des Armenischen im arischen Sprachstamme (in German), München: Königlich-Bayerische Akad. der Wiss., pages 42–43
^ Lagarde, Paul de (1854) Zur Urgeschichte der Armenier: ein philologischer Versuch (in German), Berlin: W. Hertz, page 9
^ Müller, Friedrich (1863) “Beiträge zur Lautlehre der armenischen Sprache III”, in Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften, Philosophisch-Historische Classe (in German), volume 42, page 250
^ Müller, Friedrich (1864) “Beiträge zur Kenntniss der neupersischen Dialekte II. Kurmânǵî-Dialekt der Kurdensprache”, in Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften, Philosophisch-Historische Classe (in German), volume 46, page 463
^ Hübschmann, Heinrich (1877) “Ueber die stellung des armenischen im kreise der indogermanischen sprachen”, in Zeitschrift für vergleichende Sprachforschung auf dem Gebiete der Indogermanischen Sprachen‎^[1] (in German), volume 23, number 1, page 19 of 5–49
^ Hübschmann, Heinrich (1897) Armenische Grammatik. 1. Theil: Armenische Etymologie (in German), Leipzig: Breitkopf & Härtel, page 224
^ Ačaṙean, Hračʻeay (1979) “պատում”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume IV, Yerevan: University Press, page 51ab
^ Belardi, Walter (1961) “Sull’origine delle voci armene antiche inizianti con -pat”, in Handes Amsorya‎^[2] (in Italian), volume 75, numbers 10–12, Vienna, columns 622–623