بیختن

See also: پیختن

Persian

Etymology

From Middle Persian 𐭥𐭩𐭧𐭲𐭭 (ʿyḥtn /⁠wēxtan⁠/, “to sift”), from Proto-Iranian *waič-, from Proto-Indo-Iranian *wayč-, and cognate with Sanskrit विच् (vic, “to sift, separate”). The Indo-Iranian root is traditionally derived from Proto-Indo-European *weyk- (“to separate, choose, set aside”); however, Cheung and Mayrhofer find this doubtful.^[1]^[2]

Pronunciation

(Classical Persian) IPA^(key): [beːx.ˈtan]

(Dari, formal) IPA^(key): [beːx.t̪ʰǽn]
- (Kabuli) IPA^(key): [beːx.t̪ʰǽn]
- (Hazaragi) IPA^(key): [beːx.t̪ʰǽn]

(Iran, formal) IPA^(key): [biːx.t̪ʰǽn]

(Tajik, formal) IPA^(key): [beχ.t̪ʰǽn]

Readings
Classical reading^?	bēxtan
Dari reading^?	bēxtan
Iranian reading^?	bixtan
Tajik reading^?	bextan


Iranian Persian	بیختن
Dari	بیختن
Tajik	бехтан

Verb

بیختن • (bixtan) (present stem بیز (biz))

to sift; to sieve
Synonym: الک کردن (alak kardan)
- c. 1100, Mahsatī, رباعیات مهستی‎^[2]:
  لاله چو پریر آتش شور انگیخت
  دی نرگس آب شرم از دیده بریخت
  امروز بنفشه عطر با خاک آمیخت
  فردا سحری باد سمن خواهد بیخت
  lāla čō parēr ātiš-e šōr angēxt
  dī nargis āb-i šarm az dīda berēxt
  ēmrōz banafša utr bā xāk āmēxt
  fardā saharī bād saman xwāhad bēxt
  Two days ago, the tulip raised the fire of desire,
  Yesterday, the narcissus spilled tears of shame from its eyes,
  Today, the violet mingled perfumes with the earth,
  Tomorrow dawn, the breeze will sift through the jasmine.
  (Classical Persian romanization)

Conjugation

Conjugation of (bixtán) (literary Iranian Persian)

infinitive		بیختن (bixtán)
stem	present	بیز (biz)
stem	past	بیخت (bixt)
participle	present	بیزنده (bizandé)
participle	past	بیخته (bixté)
		singular			plural
		1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
indicative	aorist	بیزم (bizam)	بیزی (bizi)	بیزد (bizad)	بیزیم (bizim)	بیزید (bizid)	بیزند (bizand)
	present (imperfect)	می‌بیزم (mí-bizam)	می‌بیزی (mí-bizi)	می‌بیزد (mí-bizad)	می‌بیزیم (mí-bizim)	می‌بیزید (mí-bizid)	می‌بیزند (mí-bizand)
	present progressive	دارم می‌بیزم (dấram mí-bizam)	داری می‌بیزی (dấri mí-bizi)	دارد می‌بیزد (dấrad mí-bizad)	داریم می‌بیزیم (dấrim mí-bizim)	دارید می‌بیزید (dấrid mí-bizid)	دارند می‌بیزند (dấrand mí-bizand)
	present perfect	بیخته‌ام (bixté-am)	بیخته‌ای (bixté-i)	بیخته است (bixté ast)	بیخته‌ایم (bixté-im)	بیخته‌اید (bixté-id)	بیخته‌اند (bixté-and)
	past	بیختم (bixtam)	بیختی (bixti)	بیخت (bixt)	بیختیم (bixtim)	بیختید (bixtid)	بیختند (bixtand)
	past (imperfect)	می‌بیختم (mí-bixtam)	می‌بیختی (mí-bixti)	می‌بیخت (mí-bixt)	می‌بیختیم (mí-bixtim)	می‌بیختید (mí-bixtid)	می‌بیختند (mí-bixtand)
	past progressive	داشتم می‌بیختم (dấštam mí-bixtam)	داشتی می‌بیختی (dấšti mí-bixti)	داشت می‌بیخت (dâšt mí-bixt)	داشتیم می‌بیختیم (dấštim mí-bixtim)	داشتید می‌بیختید (dấštid mí-bixtid)	داشتند می‌بیختند (dấštand mí-bixtand)
	pluperfect	بیخته بودم (bixté búdam)	بیخته بودی (bixté búdi)	بیخته بود (bixté bud)	بیخته بودیم (bixté búdim)	بیخته بودید (bixté búdid)	بیخته بودند (bixté búdand)
	future	خواهم بیخت (xâhám bixt)	خواهی بیخت (xâhí bixt)	خواهد بیخت (xâhád bixt)	خواهیم بیخت (xâhím bixt)	خواهید بیخت (xâhíd bixt)	خواهند بیخت (xâhánd bixt)
subjunctive	present	ببیزم (bébizam)	ببیزی (bébizi)	ببیزد (bébizad)	ببیزیم (bébizim)	ببیزید (bébizid)	ببیزند (bébizand)
subjunctive	past	بیخته باشم (bixté bấšam)	بیخته باشی (bixté bấši)	بیخته باشد (bixté bấšad)	بیخته باشیم (bixté bấšim)	بیخته باشید (bixté bấšid)	بیخته باشند (bixté bấšand)
imperative			ببیز (bébiz)			ببیزید (bébizid)

Conjugation of (bixtán) (colloquial Tehrani)

infinitive		بیختن (bixtán)
stem	present	بیز (biz)
stem	past	بیخت (bixt)
participle	present	بیزنده (bizandé)
participle	past	بیخته (bixté)
		singular			plural
		1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
indicative	aorist	بیزم (bizam)	بیزی (bizi)	بیزه (bize)	بیزیم (bizim)	بیزین (bizin)	بیزن (bizan)
	present (imperfect)	می‌بیزم (mí-bizam)	می‌بیزی (mí-bizi)	می‌بیزه (mí-bize)	می‌بیزیم (mí-bizim)	می‌بیزین (mí-bizin)	می‌بیزن (mí-bizan)
	present progressive	دارم می‌بیزم (dấram mí-bizam)	داری می‌بیزی (dấri mí-bizi)	داره می‌بیزه (dấre mí-bize)	داریم می‌بیزیم (dấrim mí-bizim)	دارین می‌بیزین (dấrin mí-bizin)	دارن می‌بیزن (dấran mí-bizan)
	present perfect	بیخته‌ام (bixtám)	بیخته‌ای (bixtí)	بیخته (bixté)	بیخته‌ایم (bixtím)	بیخته‌این (bixtín)	بیخته‌ان (bixtán)
	past	بیختم (bixtam)	بیختی (bixti)	بیخت (bixt)	بیختیم (bixtim)	بیختین (bixtin)	بیختن (bixtan)
	past (imperfect)	می‌بیختم (mí-bixtam)	می‌بیختی (mí-bixti)	می‌بیخت (mí-bixt)	می‌بیختیم (mí-bixtim)	می‌بیختین (mí-bixtin)	می‌بیختن (mí-bixtan)
	past progressive	داشتم می‌بیختم (dấštam mí-bixtam)	داشتی می‌بیختی (dấšti mí-bixti)	داشت می‌بیخت (dấšt mí-bixt)	داشتیم می‌بیختیم (dấštim mí-bixtim)	داشتین می‌بیختین (dấštin mí-bixtin)	داشتن می‌بیختن (dấštan mí-bixtan)
	pluperfect	بیخته بودم (bixté búdam)	بیخته بودی (bixté búdi)	بیخته بود (bixté bud)	بیخته بودیم (bixté búdim)	بیخته بودین (bixté búdin)	بیخته بودن (bixté búdan)
subjunctive	present	ببیزم (bébizam)	ببیزی (bébizi)	ببیزه (bébize)	ببیزیم (bébizim)	ببیزین (bébizin)	ببیزن (bébizan)
subjunctive	past	بیخته باشم (bixté bấšam)	بیخته باشی (bixté bấši)	بیخته باشه (bixté bấše)	بیخته باشیم (bixté bấšim)	بیخته باشین (bixté bấšin)	بیخته باشن (bixté bấšan)
imperative			ببیز (bébiz)			ببیزین (bébizin)

References

^ Cheung, Johnny (2007) Etymological Dictionary of the Iranian Verb (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 2), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, pages 407-8
^ Mayrhofer, Manfred (1996) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎^[1] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 576-7

[1] Cheung, Johnny (2007) Etymological Dictionary of the Iranian Verb (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 2), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, pages 407-8

[2] Mayrhofer, Manfred (1996) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎^[1] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 576-7

[1]

[2]