अङ्गार
SanskritEdit
EtymologyEdit
From Proto-Indo-Iranian *Hangāra-, from Proto-Indo-European *h₁ongʷl-. Cognate with Old Church Slavonic ѫгль (ǫglĭ), Lithuanian anglis, Lithuanian ogle, Old Armenian ածուղ (acuł).
NounEdit
अङ्गार • (áṅgāra) m
- charcoal, either heated or not heated
- RV 10.34.9
-
नीचा वर्तन्त उपरि स्फुरन्त्यहस्तासो हस्तवन्तं सहन्ते ।
दिव्या अङ्गारा इरिणे न्युप्ताः शीताः सन्तो हृदयं निर्दहन्ति ॥- nīcā vartanta upari sphurantyahastāso hastavantaṃ sahante .
divyā aṅgārā iriṇe nyuptāḥ śītāḥ santo hṛdayaṃ nirdahanti . - Downward they roll, and then spring quickly upward, and, handless, force the man with hands to serve them.
Cast on the board, like lumps of magic charcoal, though cold themselves they burn the heart to ashes.
- nīcā vartanta upari sphurantyahastāso hastavantaṃ sahante .
-
- RV 10.34.9
- the planet Mars
- the plant hitāvalī
DeclensionEdit
| Masculine a-stem declension of अङ्गार | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | अङ्गारः (aṅgāraḥ) | ||
| Gen. sg. | अङ्गारस्य (aṅgārasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | अङ्गारः (aṅgāraḥ) | अङ्गारौ (aṅgārau) | अङ्गाराः (aṅgārāḥ) |
| Vocative | अङ्गार (aṅgāra) | अङ्गारौ (aṅgārau) | अङ्गाराः (aṅgārāḥ) |
| Accusative | अङ्गारम् (aṅgāram) | अङ्गारौ (aṅgārau) | अङ्गारान् (aṅgārān) |
| Instrumental | अङ्गारेन (aṅgārena) | अङ्गाराभ्याम् (aṅgārābhyām) | अङ्गारैः (aṅgāraiḥ) |
| Dative | अङ्गाराय (aṅgārāya) | अङ्गाराभ्याम् (aṅgārābhyām) | अङ्गारेभ्यः (aṅgārebhyaḥ) |
| Ablative | अङ्गारात् (aṅgārāt) | अङ्गाराभ्याम् (aṅgārābhyām) | अङ्गारेभ्यः (aṅgārebhyaḥ) |
| Genitive | अङ्गारस्य (aṅgārasya) | अङ्गारयोः (aṅgārayoḥ) | अङ्गारानाम् (aṅgārānām) |
| Locative | अङ्गारे (aṅgāre) | अङ्गारयोः (aṅgārayoḥ) | अङ्गारेषु (aṅgāreṣu) |
DescendantsEdit
- Assamese: এঙাৰ (eṅar), আঙাৰ (aṅar)
- → Burmese: အင်္ဂါ (angga)
- → Khmer: អង្គារ (ʾɑngkiə)
- → Lao: ອັງຄານ (’ang khān)
- → Mongolian: Ангараг (Angarag)
- → Mon: အၚါ
- → Old Marathi: इंगळ (iṅgaḷa)
- → Sinhalese: අඟහරු (an̆gaharu)
- → Shan: ဢင်ႇၵႃႇ (’àng kàa)
- → Shan: ဢင်းၵၼ်း (’áng kán)
- → Telugu: అంగారము (aṅgāramu)
- → Thai: อังคาร (ang-kaan)
SynonymsEdit
- मङ्गल (maṅgala)