अपुत्र
Sanskrit edit
Alternative scripts edit
Alternative scripts
- অপুত্ৰ (Assamese script)
- ᬅᬧᬸᬢ᭄ᬭ (Balinese script)
- অপুত্র (Bengali script)
- 𑰀𑰢𑰲𑰝𑰿𑰨 (Bhaiksuki script)
- 𑀅𑀧𑀼𑀢𑁆𑀭 (Brahmi script)
- အပုတြ (Burmese script)
- અપુત્ર (Gujarati script)
- ਅਪੁਤ੍ਰ (Gurmukhi script)
- 𑌅𑌪𑍁𑌤𑍍𑌰 (Grantha script)
- ꦄꦥꦸꦠꦿ (Javanese script)
- 𑂃𑂣𑂳𑂞𑂹𑂩 (Kaithi script)
- ಅಪುತ್ರ (Kannada script)
- អបុត្រ (Khmer script)
- ອປຸຕ຺ຣ (Lao script)
- അപുത്ര (Malayalam script)
- ᠠᢒᡠᢠᡵᠠ (Manchu script)
- 𑘀𑘢𑘳𑘝𑘿𑘨 (Modi script)
- ᠠᢒᠤᢐᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑦠𑧂𑧔𑦽𑧠𑧈 (Nandinagari script)
- 𑐀𑐥𑐸𑐟𑑂𑐬 (Newa script)
- ଅପୁତ୍ର (Odia script)
- ꢂꢦꢸꢡ꣄ꢬ (Saurashtra script)
- 𑆃𑆥𑆶𑆠𑇀𑆫 (Sharada script)
- 𑖀𑖢𑖲𑖝𑖿𑖨 (Siddham script)
- අපුත්ර (Sinhalese script)
- 𑩐𑩰𑩒𑩫 𑪙𑩼 (Soyombo script)
- 𑚀𑚞𑚰𑚙𑚶𑚤 (Takri script)
- அபுத்ர (Tamil script)
- అపుత్ర (Telugu script)
- อปุตฺร (Thai script)
- ཨ་པུ་ཏྲ (Tibetan script)
- 𑒁𑒣𑒳𑒞𑓂𑒩 (Tirhuta script)
- 𑨀𑨞𑨃𑨙𑩇𑨫 (Zanabazar Square script)
Etymology edit
अ- (a-, “not, un-”) + पुत्र (putra, “son”). The compound was likely formed in the Proto-Indo-Iranian stage as *apútras; compare Avestan 𐬀𐬞𐬎𐬚𐬭𐬀 (apuθra, “without sons, childless”).
Pronunciation edit
Adjective edit
अपुत्र • (apútra) stem
- without sons; sonless
- c. 700 BCE, Śatapatha Brāhmaṇa 5.3.1.13:
- अथ श्वो भूते । परिवृत्त्यै गृहान्परेत्य नैर्ऋतं चरुं निर्वपति या वा अपुत्रा पत्नी सा परिवृत्ती स कृष्णानां व्रीहीणां नखैर्निर्भिद्य तण्डुलान्नैर्ऋतं चरुं श्रपयति स जुहोत्येष ते निर्ऋते भागस्तं जुषस्व स्वाहेति या वा अपुत्रा पत्नी सा निर्ऋतिगृहीता तद्यदेवास्य अत्र नैर्ऋतं रूपं तदेवैतच्छमयति तथो हैनं सूयमानं निर्ऋतिर्न गृह्णाति तस्य दक्षिणा कृष्णा गौः परिमूर्णी पर्यारिणी सा ह्यपि निर्ऋतिगृहीता तामाह मामेऽद्येशायां वात्सीदिति तत्पाप्मानमपादत्ते
- atha śvo bhūte . parivṛttyai gṛhānparetya nairṛtaṃ caruṃ nirvapati yā vā aputrā patnī sā parivṛttī sa kṛṣṇānāṃ vrīhīṇāṃ nakhairnirbhidya taṇḍulānnairṛtaṃ caruṃ śrapayati sa juhotyeṣa te nirṛte bhāgastaṃ juṣasva svāheti yā vā aputrā patnī sā nirṛtigṛhītā tadyadevāsya atra nairṛtaṃ rūpaṃ tadevaitacchamayati tatho hainaṃ sūyamānaṃ nirṛtirna gṛhṇāti tasya dakṣiṇā kṛṣṇā gauḥ parimūrṇī paryāriṇī sā hyapi nirṛtigṛhītā tāmāha māmeʼdyeśāyāṃ vātsīditi tatpāpmānamapādatte
- And on the following day he goes to the house of a discarded [wife], and prepares a porridge for Nirriti; -- a discarded wife is one who has no son. He cooks the porridge for Nirriti of black rice, after splitting the grains with his nails. He offers it with [the utterance], "This, O Nirriti, is thy share: accept it graciously, hail!" For a wife that is without a son, is possessed with Nirriti (destruction, calamity); and whatever of Nirriti's nature there is in her, that he thereby propitiates, and thus Nirriti does not take possession of him while he is consecrated. The fee for this (oblation) consists of a black, decrepit, diseased cow; for such a one also is possessed with Nirriti. He says to her (the wife), "Let her not dwell this day in my dominion!" thus he removes evil from himself.
- अथ श्वो भूते । परिवृत्त्यै गृहान्परेत्य नैर्ऋतं चरुं निर्वपति या वा अपुत्रा पत्नी सा परिवृत्ती स कृष्णानां व्रीहीणां नखैर्निर्भिद्य तण्डुलान्नैर्ऋतं चरुं श्रपयति स जुहोत्येष ते निर्ऋते भागस्तं जुषस्व स्वाहेति या वा अपुत्रा पत्नी सा निर्ऋतिगृहीता तद्यदेवास्य अत्र नैर्ऋतं रूपं तदेवैतच्छमयति तथो हैनं सूयमानं निर्ऋतिर्न गृह्णाति तस्य दक्षिणा कृष्णा गौः परिमूर्णी पर्यारिणी सा ह्यपि निर्ऋतिगृहीता तामाह मामेऽद्येशायां वात्सीदिति तत्पाप्मानमपादत्ते
Declension edit
| Masculine a-stem declension of अपुत्र (apútra) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | अपुत्रः apútraḥ |
अपुत्रौ / अपुत्रा¹ apútrau / apútrā¹ |
अपुत्राः / अपुत्रासः¹ apútrāḥ / apútrāsaḥ¹ |
| Vocative | अपुत्र áputra |
अपुत्रौ / अपुत्रा¹ áputrau / áputrā¹ |
अपुत्राः / अपुत्रासः¹ áputrāḥ / áputrāsaḥ¹ |
| Accusative | अपुत्रम् apútram |
अपुत्रौ / अपुत्रा¹ apútrau / apútrā¹ |
अपुत्रान् apútrān |
| Instrumental | अपुत्रेण apútreṇa |
अपुत्राभ्याम् apútrābhyām |
अपुत्रैः / अपुत्रेभिः¹ apútraiḥ / apútrebhiḥ¹ |
| Dative | अपुत्राय apútrāya |
अपुत्राभ्याम् apútrābhyām |
अपुत्रेभ्यः apútrebhyaḥ |
| Ablative | अपुत्रात् apútrāt |
अपुत्राभ्याम् apútrābhyām |
अपुत्रेभ्यः apútrebhyaḥ |
| Genitive | अपुत्रस्य apútrasya |
अपुत्रयोः apútrayoḥ |
अपुत्राणाम् apútrāṇām |
| Locative | अपुत्रे apútre |
अपुत्रयोः apútrayoḥ |
अपुत्रेषु apútreṣu |
| Notes |
| ||
| Feminine ā-stem declension of अपुत्रा (apútrā) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | अपुत्रा apútrā |
अपुत्रे apútre |
अपुत्राः apútrāḥ |
| Vocative | अपुत्रे áputre |
अपुत्रे áputre |
अपुत्राः áputrāḥ |
| Accusative | अपुत्राम् apútrām |
अपुत्रे apútre |
अपुत्राः apútrāḥ |
| Instrumental | अपुत्रया / अपुत्रा¹ apútrayā / apútrā¹ |
अपुत्राभ्याम् apútrābhyām |
अपुत्राभिः apútrābhiḥ |
| Dative | अपुत्रायै apútrāyai |
अपुत्राभ्याम् apútrābhyām |
अपुत्राभ्यः apútrābhyaḥ |
| Ablative | अपुत्रायाः / अपुत्रायै² apútrāyāḥ / apútrāyai² |
अपुत्राभ्याम् apútrābhyām |
अपुत्राभ्यः apútrābhyaḥ |
| Genitive | अपुत्रायाः / अपुत्रायै² apútrāyāḥ / apútrāyai² |
अपुत्रयोः apútrayoḥ |
अपुत्राणाम् apútrāṇām |
| Locative | अपुत्रायाम् apútrāyām |
अपुत्रयोः apútrayoḥ |
अपुत्रासु apútrāsu |
| Notes |
| ||
| Neuter a-stem declension of अपुत्र (apútra) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | अपुत्रम् apútram |
अपुत्रे apútre |
अपुत्राणि / अपुत्रा¹ apútrāṇi / apútrā¹ |
| Vocative | अपुत्र áputra |
अपुत्रे áputre |
अपुत्राणि / अपुत्रा¹ áputrāṇi / áputrā¹ |
| Accusative | अपुत्रम् apútram |
अपुत्रे apútre |
अपुत्राणि / अपुत्रा¹ apútrāṇi / apútrā¹ |
| Instrumental | अपुत्रेण apútreṇa |
अपुत्राभ्याम् apútrābhyām |
अपुत्रैः / अपुत्रेभिः¹ apútraiḥ / apútrebhiḥ¹ |
| Dative | अपुत्राय apútrāya |
अपुत्राभ्याम् apútrābhyām |
अपुत्रेभ्यः apútrebhyaḥ |
| Ablative | अपुत्रात् apútrāt |
अपुत्राभ्याम् apútrābhyām |
अपुत्रेभ्यः apútrebhyaḥ |
| Genitive | अपुत्रस्य apútrasya |
अपुत्रयोः apútrayoḥ |
अपुत्राणाम् apútrāṇām |
| Locative | अपुत्रे apútre |
अपुत्रयोः apútrayoḥ |
अपुत्रेषु apútreṣu |
| Notes |
| ||