çekmek
See also: cekmek
Crimean Tatar edit
Etymology edit
From Proto-Turkic *ček-. Compare Turkish çekmek (“to pull”).
Verb edit
çekmek
Derived terms edit
Turkish edit
Etymology edit
From Ottoman Turkish چكمك (çekmek, “to pull, drag, draw, attract, imbibe, absorb, weigh, bear, suffer”), from Proto-Turkic *ček-.
cognates
Cognate with Karakhanid [script needed] (çekmēk, “to draw”), Azerbaijani çəkmək (“to smoke”), Chagatai [script needed] (çekmek, “to pull”), Kipchak [script needed] (çek-, “to pull”), Kyrgyz чегүү (cegüü, “to pull, undergo”), Turkmen çekmek (“to pull, draw”), Uyghur چەكمەك (chekmek, “to undergo”), Uzbek chekmoq (“to pull”).
Pronunciation edit
Verb edit
çekmek (third-person singular simple present çeker)
- (transitive) to pull
- (transitive) to draw, haul, drag, tug
- (transitive) to attract, draw
- (transitive) to suck in, pull in, draw in
- (transitive) to suck, absorb
- (transitive) to bear, endure, put up with, suffer, brook, undergo
- (transitive, with ablative case) to withdraw
- (transitive) to inflect, conjugate
- (transitive) to take (a photograph), to shoot (a film, a video)
- (intransitive) to last, take time
- (intransitive) to weigh, have a weight of
- (intransitive) to shrink
- (intransitive) to take after, resemble
Conjugation edit
Conjugation of çekmek (aorist in -V²r)
Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.
Positive declarative | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
infinitive | çekmek | |||||||
impersonal participle | imperfective | çeken | ||||||
perfective | çekmiş | |||||||
prospective | çekecek | |||||||
personal participle | non-prospective | çektiğim | çektiğin | çektiği | çektiğimiz | çektiğiniz | çektikleri | |
prospective | çekeceğim | çekeceğin | çekeceği | çekeceğimiz | çekeceğiniz | çekecekleri | ||
verbal noun | çekme | |||||||
way of doing | çekiş | |||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | çekerim | çekersin | çeker | çekeriz | çekersiniz | çekerler |
imperfective | çekiyorum | çekiyorsun | çekiyor | çekiyoruz | çekiyorsunuz | çekiyorlar | ||
past | perfective | çektim | çektin | çekti | çektik | çektiniz | çektiler | |
imperfective | çekiyordum | çekiyordun | çekiyordu | çekiyorduk | çekiyordunuz | çekiyorlardı (or çekiyordular) | ||
future | çekeceğim | çekeceksin | çekecek | çekeceğiz | çekeceksiniz | çekecekler | ||
inferential | perfective | çekmişim | çekmişsin | çekmiş | çekmişiz | çekmişsiniz | çekmişler | |
aorist | çekermişim | çekermişsin | çekermiş | çekermişiz | çekermişsiniz | çekerlermiş (or çekermişlar) | ||
imperfective | çekiyormuşum | çekiyormuşsun | çekiyormuş | çekiyormuşuz | çekiyormuşsunuz | çekiyorlarmış | ||
conditional | simple | çeksem | çeksen | çekse | çeksek | çekseniz | çekseler | |
perfective | çekseydim | çekseydin | çekseydi | çekseydik | çekseydiniz | çekseydiler | ||
optative | çekeyim | çekesin | çeke | çekelim | çekesiniz | çekeler | ||
progressive | çekmekteyim | çekmektesin | çekmekte | çekmekteyiz | çekmektesiniz | çekmekteler | ||
necessitative | çekmeliyim | çekmelisin | çekmeli | çekmeliyiz | çekmelisiniz | çekmeliler | ||
imperative | çek | çeksin | çekin | çeksinler | ||||
Positive interrogative | ||||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | çeker miyim? | çeker misin? | çeker mi? | çeker miyiz? | çeker misiniz? | çekerler mi? |
imperfective | çekiyor muyum? | çekiyor musun? | çekiyor mu? | çekiyor muyuz? | çekiyor musunuz? | çekiyorlar mı? | ||
past | perfective | çektim mi? | çektin mi? | çekti mi? | çektik mi? | çektiniz mi? | çektiler mi? | |
imperfective | çekiyor muydum? | çekiyor muydun? | çekiyor muydu? | çekiyor muyduk? | çekiyor muydunuz? | çekiyorlar mıydı? | ||
future | çekecek miyim? | çekecek misin? | çekecek mi? | çekecek miyiz? | çekecek misiniz? | çekecekler mi? | ||
inferential | perfective | çekmiş miyim? | çekmiş misin? | çekmiş mi? | çekmiş miyiz? | çekmiş misiniz? | çekmişler mi? | |
aorist | çeker miymişim? | çeker miymişsin? | çeker miymiş? | çeker miymişiz? | çeker miymişsiniz? | çekerler miymiş? | ||
imperfective | çekiyor muymuşum? | çekiyor muymuşsun? | çekiyor muymuş? | çekiyor muymuşuz? | çekiyor muymuşsunuz? | çekiyorlar mıymış? | ||
conditional | simple | çeksem mi? | çeksen mi? | çekse mi? | çeksek mi? | çekseniz mi? | çekseler mi? | |
perfective | çekse miydim? | çekse miydin? | çekse miydi? | çekse miydik? | çekse miydiniz? | çekseler miydi? | ||
progressive | çekmekte miyim? | çekmekte misin? | çekmekte mi? | çekmekte miyiz? | çekmekte misiniz? | çekmekteler mi? | ||
necessitative | çekmeli miyim? | çekmeli misin? | çekmeli mi? | çekmeli miyiz? | çekmeli misiniz? | çekmeliler mi? | ||
Negative declarative | ||||||||
infinitive | çekmemek | |||||||
impersonal participle | imperfective | çekmeyen | ||||||
perfective | çekmemiş | |||||||
prospective | çekmeyecek | |||||||
personal participle | non-prospective | çekmediğim | çekmediğin | çekmediği | çekmediğimiz | çekmediğiniz | çekmedikleri | |
prospective | çekmeyeceğim | çekmeyeceğin | çekmeyeceği | çekmeyeceğimiz | çekmeyeceğiniz | çekmeyecekleri | ||
verbal noun | çekmeme | |||||||
way of doing | çekmeyiş | |||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | çekmem | çekmezsin | çekmez | çekmeyiz | çekmezsiniz | çekmezler |
imperfective | çekmiyorum | çekmiyorsun | çekmiyor | çekmiyoruz | çekmiyorsunuz | çekmiyorlar | ||
past | perfective | çekmedim | çekmedin | çekmedi | çekmedik | çekmediniz | çekmediler | |
imperfective | çekmiyordum | çekmiyordun | çekmiyordu | çekmiyorduk | çekmiyordunuz | çekmiyorlardı | ||
future | çekmeyeceğim | çekmeyeceksin | çekmeyecek | çekmeyeceğiz | çekmeyeceksiniz | çekmeyecekler | ||
inferential | perfective | çekmemişim | çekmemişsin | çekmemiş | çekmemişiz | çekmemişsiniz | çekmemişler | |
aorist | çekmezmişim | çekmezmişsin | çekmezmiş | çekmezmişiz | çekmezmişsiniz | çekmezlermiş | ||
imperfective | çekmiyormuşum | çekmiyormuşsun | çekmiyormuş | çekmiyormuşuz | çekmiyormuşsunuz | çekmiyorlarmış | ||
conditional | simple | çekmesem | çekmesen | çekmese | çekmesek | çekmeseniz | çekmeseler | |
perfective | çekmeseydim | çekmeseydin | çekmeseydi | çekmeseydik | çekmeseydiniz | çekmeseydiler | ||
optative | çekmeyeyim | çekmeyesin | çekmeye | çekmeyelim | çekmeyesiniz | çekmeyeler | ||
progressive | çekmemekteyim | çekmemektesin | çekmemekte | çekmemekteyiz | çekmemektesiniz | çekmemekteler | ||
necessitative | çekmemeliyim | çekmemelisin | çekmemeli | çekmemeliyiz | çekmemelisiniz | çekmemeliler | ||
imperative | çekme | çekmesin | çekmeyin | çekmesinler | ||||
Negative interrogative | ||||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | çekmez miyim? | çekmez misin? | çekmez mi? | çekmez miyiz? | çekmez misiniz? | çekmezler mi? |
imperfective | çekmiyor muyum? | çekmiyor musun? | çekmiyor mu? | çekmiyor muyuz? | çekmiyor musunuz? | çekmiyorlar mı? | ||
past | perfective | çekmedim mi? | çekmedin mi? | çekmedi mi? | çekmedik mi? | çekmediniz mi? | çekmediler mi? | |
imperfective | çekmiyor muydum? | çekmiyor muydun? | çekmiyor muydu? | çekmiyor muyduk? | çekmiyor muydunuz? | çekmiyorlar mıydı? | ||
future | çekmeyecek miyim? | çekmeyecek misin? | çekmeyecek mi? | çekmeyecek miyiz? | çekmeyecek misiniz? | çekmeyecekler mi? | ||
inferential | perfective | çekmemiş miyim? | çekmemiş misin? | çekmemiş mi? | çekmemiş miyiz? | çekmemiş misiniz? | çekmemişler mi? | |
aorist | çekmez miymişim? | çekmez miymişsin? | çekmez miymiş? | çekmez miymişiz? | çekmez miymişsiniz? | çekmezler miymiş? | ||
imperfective | çekmiyor muymuşum? | çekmiyor muymuşsun? | çekmiyor muymuş? | çekmiyor muymuşuz? | çekmiyor muymuşsunuz? | çekmiyorlar mıymış? | ||
conditional | simple | çekmesem mi? | çekmesen mi? | çekmese mi? | çekmesek mi? | çekmeseniz mi? | çekmeseler mi? | |
perfective | çekmese miydim? | çekmese miydin? | çekmese miydi? | çekmese miydik? | çekmese miydiniz? | çekmeseler miydi? | ||
progressive | çekmemekte miyim? | çekmemekte misin? | çekmemekte mi? | çekmemekte miyiz? | çekmemekte misiniz? | çekmemekteler mi? | ||
necessitative | çekmemeli miyim? | çekmemeli misin? | çekmemeli mi? | çekmemeli miyiz? | çekmemeli misiniz? | çekmemeliler mi? |
Synonyms edit
- (to pull, draw, drag, tug): asılmak, sürümek, germek
- (to suck, absorb): emmek
- (to bear, endure): kaldırmak, katlanmak, dayanmak
- (to weigh): tartmak
- (to take after, resemble): benzemek
Antonyms edit
Derived terms edit
Related terms edit
References edit
- Clauson, Gerard (1972), “çek-”, in An Etymological Dictionary of pre-thirteenth-century Turkish, Oxford: Clarendon Press, page 413