Alternative forms
edit
Etymology
edit
From Middle Irish uidim, from Old Irish aidemm (“tool, implement”). Cognate with Scottish Gaelic uidheam (“equipment, gear”).
Pronunciation
edit
úim f (genitive singular úma, nominative plural úmacha)
- harness
- Synonym: gabháil
Declension
edit
úim (present analytic úmann, future analytic úmfaidh, verbal noun úmadh, past participle úmtha)
- to harness
Conjugation
edit
|
singular
|
plural
|
relative
|
autonomous
|
first
|
second
|
third
|
first
|
second
|
third
|
indicative
|
present
|
úmaim
|
úmann tú; úmair†
|
úmann sé, sí
|
úmaimid
|
úmann sibh
|
úmann siad; úmaid†
|
a úmann; a úmas / a n-úmann*; a n-úmas*
|
úmtar
|
past
|
d'úim mé; d'úmas / úim mé‡; úmas‡
|
d'úim tú; d'úmais / úim tú; úmais‡
|
d'úim sé, sí / úim sé, sí‡
|
d'úmamar; d'úim muid / úmamar; úim muid‡
|
d'úim sibh; d'úmabhair / úim sibh; úmabhair‡
|
d'úim siad; d'úmadar / úim siad; úmadar‡
|
a d'úim / ar úim*
|
úmadh; húmadh†
|
past habitual
|
d'úmainn / úmainn‡; n-úmainn‡‡
|
d'úmtá / úmtá‡; n-úmtᇇ
|
d'úmadh sé, sí / úmadh sé, sí‡; n-úmadh sé, s퇇
|
d'úmaimis; d'úmadh muid / úmaimis; úmadh muid‡; n-úmaimis‡‡; n-úmadh muid‡‡
|
d'úmadh sibh / úmadh sibh‡; n-úmadh sibh‡‡
|
d'úmaidís; d'úmadh siad / úmaidís; úmadh siad‡; n-úmaidís‡‡; n-úmadh siad‡‡
|
a d'úmadh / a n-úmadh*
|
d'úmtaí / úmtaí‡; n-úmta퇇
|
future
|
úmfaidh mé; úmfad
|
úmfaidh tú; úmfair†
|
úmfaidh sé, sí
|
úmfaimid; úmfaidh muid
|
úmfaidh sibh
|
úmfaidh siad; úmfaid†
|
a úmfaidh; a úmfas / a n-úmfaidh*; a n-úmfas*
|
úmfar
|
conditional
|
d'úmfainn / úmfainn‡; n-úmfainn‡‡
|
d'úmfá / úmfá‡; n-úmfᇇ
|
d'úmfadh sé, sí / úmfadh sé, sí‡; n-úmfadh sé, s퇇
|
d'úmfaimis; d'úmfadh muid / úmfaimis‡; úmfadh muid‡; n-úmfaimis‡‡; n-úmfadh muid‡‡
|
d'úmfadh sibh / úmfadh sibh‡; n-úmfadh sibh‡‡
|
d'úmfaidís; d'úmfadh siad / úmfaidís‡; úmfadh siad‡; n-úmfaidís‡‡; n-úmfadh siad‡‡
|
a d'úmfadh / a n-úmfadh*
|
d'úmfaí / úmfaí‡; n-úmfa퇇
|
subjunctive
|
present
|
go n-úma mé; go n-úmad†
|
go n-úma tú; go n-úmair†
|
go n-úma sé, sí
|
go n-úmaimid; go n-úma muid
|
go n-úma sibh
|
go n-úma siad; go n-úmaid†
|
—
|
go n-úmtar
|
past
|
dá n-úmainn
|
dá n-úmtá
|
dá n-úmadh sé, sí
|
dá n-úmaimis; dá n-úmadh muid
|
dá n-úmadh sibh
|
dá n-úmaidís; dá n-úmadh siad
|
—
|
dá n-úmtaí
|
imperative
|
úmaim
|
úim
|
úmadh sé, sí
|
úmaimis
|
úmaigí; úmaidh†
|
úmaidís
|
—
|
úmtar
|
verbal noun
|
úmadh
|
past participle
|
úmtha
|
* indirect relative
† archaic or dialect form
‡ dependent form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis (except an)
Mutation
edit
Irish mutation
|
Radical |
Eclipsis |
with h-prothesis |
with t-prothesis
|
úim
|
n-úim
|
húim
|
not applicable
|
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs.
|
Further reading
edit
- “úim”, in Historical Irish Corpus, 1600–1926, Royal Irish Academy
- G. Toner, M. Ní Mhaonaigh, S. Arbuthnot, D. Wodtko, M.-L. Theuerkauf, editors (2019), “aidemm”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
- G. Toner, M. Ní Mhaonaigh, S. Arbuthnot, D. Wodtko, M.-L. Theuerkauf, editors (2019), “ugaim”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
- Dinneen, Patrick S. (1904) “úġaim; úġamaim”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 774
- Ó Dónaill, Niall (1977) “úim”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN